མཚོ་བོད་མཐོ་སྒང་ནི་དེང་འདིར་འཛམ་གླིང་ཐོག་མཚོ་ངོས་ལས་ཆེས་མཐོ་བའི་ས་ཆ་སྟེ།གྲང་ལ་མཐོ་བའི་སྐམ་ས་ཡིན་ལ།འདི་སའི་གོ་ལའི་སྐས་རིམ་གསུམ་པ་ཞེས་སམ་འཛམ་གླིང་གི་གཙུག་ཕུད་ཅེས་ཟེར་བའང་ཡོད།ཡུལ་འདིའི་ས་ཁ་མཐོ་ཞིང་གནམ་གཤིས་རྩུབ་འགྱུར་ཆེ་བ་ལས་གཞན།ད་དུང་ཡུལ་ཁམས་བཀྲམ་ལ།འགྲིམ་འགྲུལ་མི་བདེ་བ་དང་ས་རྒྱ་ཆེ་ཞིང་མི་འབོར་ཉུང་བ།འདིའི་རང་བྱུང་སྣོད་བཅུད་ཀྱི་བཀོད་པ་ཉེ་འགྲམ་གྱི་ཡུལ་འཁོར་རྣམས་དང་བསྡུར་ན་ཆ་རྐྱེན་ཞན་མོད།ཡིན་ནའང་རླབས་ཆེ་བའི་བོད་རིགས་མི་དམངས་ཀྱིས་དེ་འདྲའི་རྩུབ་འགྱུར་ཆེ་བའི་རང་བྱུང་སྣོད་བཅུད་ལ་ཁ་གཏད་ཀྱི་འཐབ་རྩོད་ཁྲོད།དཔའ་ངར་ཞུམ་པ་མེད་ཅིང་དཀའ་སྤྱད་སྡུག་ཐེག་དང་འབད་འབུངས་ལྷོད་མེད་སྒོས་མདུན་ནས་མདུན་དུ་སྐྱོད་པའི་བླ་མེད་སྙིང་སྟོབས་དང་གཤིས་རྒྱུད་མངོན་ཡོད།ཧ་ཅང་རྩུབ་པའི་རང་བྱུང་ཁོར་ཡུག་ཁྲོད་དུ་འཛམ་གླིང་ལ་འགྲན་པའི་ཟླ་དང་བྲལ་བའི་དངོས་པོ་དང་བསམ་པའི་དཔལ་ཡོན་གསར་སྐྲུན་བྱས།དེ་ལྟ་བུའི་སྙིང་སྟོབས་ནི་ད་ལྟའི་དུས་རབས་གསར་པའི་ནང་བོད་ཁུལ་དུ་དེང་རབས་ཅན་མངོན་འགྱུར་བྱེད་པར་མེད་དུ་མི་རུང་ངོ་།།
(བཞི)རྒྱལ་གཅེས་རིང་ལུགས་ཀྱི་སྙིང་སྟོབས།
བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྟེང་བོད་རིགས་མི་དམངས་ཀྱིས་ཕྱིའི་སྟོབས་ཤུགས་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གཉའ་གནོན་དང་།དཔལ་འབྱོར་འཕྲོག་བཅོམ་ལ་ངོ་རྒོལ་ཐེངས་མང་བྱས་ཤིང་།བཀས་བཀོས་རྒྱུད་འཛིན་དབང་སྒྱུར་གྲལ་རིམ་གྱི་མི་རིགས་གཉའ་གནོན་དང་མི་རིགས་མཐོང་ཆུང་བྱེད་པར་ངོ་རྒོལ་བྱེད་པའི་འཐབ་རྩོད་ཐེངས་མང་བྱས།ལན་མང་པོར་ཕྱི་རྒྱལ་མི་སེར་སྤེལ་ཡུལ་རིང་ལུགས་དང་།རྒྱ་སྐྱེད་རིང་ལུགས།ནང་ཁུལ་ཁ་བྲལ་རིང་ལུགས།རྒྱལ་འཚོང་རིང་ལུགས་དག་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱས་ཏེ་མེས་རྒྱལ་གཅིག་གྱུར་སྲུང་སྐྱོང་བྱས་པ་ནི།གནའ་ནས་བཟུང་རྒྱལ་ཕྱི་ནང་གི་མི་རིགས་བར་གྱི་མཛའ་བརྩེ་དང་མཐུན་སྒྲིལ་གཅེས་འཛིན་བྱས།དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་བོད་རིགས་མི་དམངས་ཀྱི་རྒྱལ་གཅེས་སྙིང་སྟོབས་ཀྱི་རླབས་ཆེ་བའི་བྱ་སྤྱོད་ཡིན།
(ལྔ)སྒོ་འབྱེད་རང་བཞིན་གྱི་སྙིང་སྟོབས།
བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྟེང་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ཐེངས་གསུམ་ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་གཞི་ཁྱོན་ཆེན་པོའི་སྒོ་ནས་སྒོ་འབྱེད་ཁྱབ་སྤེལ་བྱས་པ་སྟེ།ཐོག་མར་ནི་སྤྱི་ལོའི་དུས་རབས7ནས9པར་ཐུ་བྷོཊ་བཙན་པོའི་རྒྱལ་རབས་སྐབས་སུ།དེ་དུས་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་དེ་ཡ་གླིང་དབུས་རྒྱུད་དང་ལྷོ་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་སོ་སོར་ཁྱབ་སྤེལ་བྱས་པ་དང་།ཐེངས་གཉིས་པ་ནི་སྤྱི་ལོ་དུས་རབས13པའི་སྐབས་སུ་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་དེ་ཀྲུང་ཡོན་དབུས་རྒྱུད་དང་སོག་པོའི་ས་གནས་ཁག་ལ་སྤེལ་བ།ཐེངས་གསུམ་པ་ནི་ཆིང་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་དུས་མགོར་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ནང་ལོག་ས་ཁུལ་སོ་སོར་སྤེལ་བ་བཅས་སོ།བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ཀྱིས་རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་རིགས་དེ་དག་གི་རིག་གནས་ལ་ཕན་ཚུན་འབྲེལ་འདྲིས་དང་ཕན་ཚུན་ཤན་ཤུགས་ཐེབས་པ།ཕན་ཚུན་འདྲེས་པ་དང་སྐུལ་འདེད་བྱེད་པའི་བརྒྱུད་རིམ་བྱུང་ཡོད།།
(ལྔ)བོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་ཀྱི་དུས་རབས་གསར་པའི་དེང་རབས་ཅན་གྱི་སློབ་གསོའི་ཁྲོད་ཀྱི་བྱེད་ནུས།བོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་ཀྱི་ཚན་རིག་ལག་རྩལ་ནང་དོན་གྱི་བསྡུར་ཚད་ཆེ་བ།དེའི་ཁྲོད་ཀྱི་ནང་དོན་ཕལ་ཆེ་བ་ད་ལྟའི་སྤྱི་ཚོགས་དང་ཤིན་ཏུ་འཚམ་མོ།དེར་བརྟེན།དེ་སློབ་སྦྱོང་དང་།རྒྱུན་འཛིན།དར་སྤེལ་བཅས་བྱ་རྒྱུ་ནི་བོད་ཁུལ་གྱི་སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་བསམ་བློའི་སློབ་གསོ་དང་རིག་གནས་སློབ་གསོ།གཤིས་རྒྱུད་སློབ་གསོ་བཅས་ཡོད་དོ་ཅོག་གི་ནང་དོན་གཙོ་བོ་གལ་ཆེན་ཞིག སློབ་གསོ་ཐེབས་པའི་མི་རྣམས་རིག་གནས་ལྡན་པའི་ངལ་རྩོལ་པར་འགྱུར་པའི་ཆེད་དང་།བོད་ཁུལ་གྱི་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་རང་ཤེས་ནུས་པའི་བྱས་རྗེས་འཇོག་ཆེད།བོད་ཁུལ་གྱི་རིམ་པ་སོ་སོའི་སློབ་གྲྭའི་སློབ་གསོའི་ཁྲོད།བསྡུར་ཚད་ངེས་ཅན་གྱི་བོད་ཀྱི་ཕུལ་བྱུང་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་སློབ་གསོ་སྐོར་གྱི་སློབ་ཁྲིད་འོས་འཚམ་རེ་འཇོག་རིགས་ཏེ།དེའང་བོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཁྲོད་དུ།ཞང་ཞུང་རྒྱལ་རབས (སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་ལོ1455ནས་སྤྱི་ལོ650ཡས་མས)ཀྱི་ཆེས་གནའ་བོའི་ཤེས་རིག་དང་།གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་བསྟན་པ་སྲོལ་འབྱེད་པོ་སྟོན་པ་གཤེན་རབ་མི་བོ་ཆེས(སྤྱི་ལོ་སྔོན་གྱི་དུས་རབསབཅུ་པའི་མི)ཁྱབ་སྤེལ་བྱས་པའི་ཤེས་རིག  ཐོག་མའི་རྒྱལ་པོ་གཉའ་ཁྲི་བཙན་པོའི(སྤྱི་ལོ་སྔོན་གྱི་ལོ825ནས་785བར)རྒྱལ་བཙུགས་མཛད་རྗེས།ཐུ་བྷོཊ་རྒྱལ་རབས་སོ་གཉིས་པ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི(སྤྱི་ལོ617ནས698བར)བོད་ཆེན་པོ་གཅིག་གྱུར་བྱས་པའི་བྱ་བ་རླབས་ཆེན།ཁྲི་བཙུན་དང་།རྒྱ་བཟའ་ལྷ་གཅིག་ཀོང་ཇོ།(སྤྱི་ལའི་དུས་རབས་བདུན་པའི་མི)གཉིས་ཀྱིས་རྒྱ་གར་དང་དབུས་ཁུལ་རིག་གནས་ནང་འདྲེན་བྱས་པ།མཛངས་མི་མི་བརྒྱད་ཀྱིས(སྤྱི་ལོ་སྔོན་གྱི་ལོ505ནས་སྤྱི་ལོའི་དུས་རབས9པར)སྔ་མཐུད་ཕྱི་སྤེལ་གྱི་མཛངས་པའི་ལས་རླབས་ཆེན་བྱས་པ།གཡུ་ཐོན་ཡོན་ཏན་མགོན་པོའི(སྤྱི703ལོ་ནས833བར)བོད་ལུགས་གསོ་རིག་ཁྱབ་གདལ་བཏང་བའི་གྲུབ་འབྲས།ཐུ་བྷོཊ་རྒྱལ་རབས་མཇུག་མ་འུ་དུམ་བཙན་པོའི(སྤྱི་ལོ803ནས845བར)རྒྱལ་སྲིད་བཅོས་བསྒྱུར།གླིང་གེ་སར་རྒྱལ་པོའི་དགྲ་འདུལ་གཉེན་སྐྱོང་གི་དཔའ་བོའི་རྔམ་བརྗིད།ཟློས་གར་བ་དང་ལྕགས་ཟམ་པ་ཐང་སྟོང་རྒྱལ་པོའི(སྤྱི་ལོ1385ནས་1465བར)དཀའ་སྤྱད་མཛད་རྗེས།ས་པཎ་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན་གྱིས(སྤྱི་ལོ1182ནས1251བར)རིག་པའི་གནས་བཅུ་སྤེལ་ཚུལ།རྗེ་ཙོང་ཁ་པ་བློ་བཟང་གྲགས་པའི(སྤྱི་ལོ1357ནས་1419)ཆོས་ལུགས་དར་སྤེལ་དང་དག་ཐེར་བྱས་པ།གོང་ས་ལྔ་པ་དངག་དབང་བློ་བཟང་རྒྱ་མཚོའི(སྤྱི་ལོ1617ནས་1682)ཇུས་བཟང་ཕུགས་རིང་།སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོའི(སྤྱི་ལོ1653ནས་1705བར)མཛད་རྗེས་རླབས་ཆེན།རྒྱལ་དབང་བཅུ་གསུམ་པ་ཐུན་བསྟན་རྒྱ་མཚོའི(སྤྱི་ལོ1876ནས1933བར)བཅོས་སྒྱུར་བྱེད་སྟངས་བཅས་ད་ལྟའི་བར་གསལ་ལྷང་ངེར་ང་ཚོའི་མིག་ལམ་དུ་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་པའོ།།དེ་ལྟར་ཁོང་རྣམ་པས་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྟེང་དང་།འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ཀྱི་ཤེས་རིག་སྟེང་བསུབ་ཐབས་མེད་པའི་བྱས་རྗེས་བཞག་ཡོད།འོན་ཀྱང་།ང་ཚོས་སྔོན་བྱོན་མཁས་དབང་རྣམ་པས་མི་རིགས་དར་རྒྱས་གཏོང་བ་དང་།མིའི་རིགས་ཀྱི་ཤེས་རིག་དང་ཡར་ཐོན་གྱི་ཆེད་དུ་བཞག་པའི་མཛད་རྗེས་མངོན་གསལ་དོད་པོ་དེ་དག་དུས་གཏན་དུ་ཕ་ཚ་བུ་རྒྱུད་རྣམས་ཀྱིས་ལད་ཟློས་དང་།སློབ་སྦྱོང་གི་མིག་དཔེ་ལྟ་ས་བྱས་མེད་པ་དང་།སྔོན་བྱོན་མཁས་དབང་རྣམ་པ་ལས་ལྷང་ལྷང་འཕྲོ་བའི་མི་རིགས་ལ་དགའ་ཞེན་དང་།བདེན་དོན་རྒྱུན་འཁྱོངས།གསར་གཏོད་མདུན་སྐྱོད།བརྩོན་ཆེན་སློབ་དགའ།ཧུར་བརྩོན་རྒྱལ་སྐྱོང་།གསར་གཏོད་ཕོད་སེམས།སྒེར་མེད་ལུས་འབུལ་བཅས་ཀྱི་སྙིང་སྟོབས་དེ།མི་རབས་རྗེས་མའི་སེམས་ཀྱི་གཏིང་དུ་ཟུག་ཅིང་།ང་རྒྱལ་དེ་སྒུལ་ཤུགས་སུ་བསྒྱུར་ནས་མི་རིགས་རང་བཀུར་དང་།རང་འབད།རང་ལ་ཡིད་ཆེས།རང་སྤོབས་བཅས་ཀྱི་བསམ་པ་སད་དུ་འཇུག་པ།དེ་བས་ང་ཚོས་སྔོན་བྱོན་མཁས་དབང་རྣམས་ཀྱི་བླ་ན་མེད་པའི་མཛད་རྣམ་དག་གཏན་དུ་འགྱུར་བ་མེད་པའི་ལྷ་སྒྲུང་དུ་ཕྱོགས་བསྒྲིགས་བྱས་ཏེ་མི་རབས་རྗེས་མར་ངག་སྐྱོར་བྱ་བཅུག་དགོས།སློབ་མས་འདས་སོང་གི་ལོ་རྒྱུས་དང་ད་ལྟའི་གནས་ཚུལ་ཅི་ཙམ་ཤེས་ན།དེ་ཙམ་གྱི་ཤེས་རྒྱ་གཏིང་ཟབ་ཅིང་།མི་རིགས་ཀྱི་སྤོབས་སེམས་དང་།རང་བརྩིའི་བསམ་པ།རང་ཉིད་ལ་ཡིད་ཆེས་པའི་བསམ་བློ་ཡང་དེ་ཙམ་གྱིས་བསྐྱེད་ཅིང་།ཕ་ཡུལ་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་ཆེད་སློབ་སྦྱོང་ལ་འབད་འབུངས་བྱེད་པའི་ཀུན་སློང་ཐེབས་ངེས་སོ།།
བོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་ཀྱི་ནང་དོན་ལ་ཚན་རྩལ་དང་མཚན་ཉིད་རིག་པ།ཆོས་ལུགས།གསོ་རིག སྐར་རྩིས།བཟོ་སྐྲུན།རི་མོ།སྙན་ངག ཟློས་གར།རོལ་མོ།བྲོ་གར།བརྐོས་འབུར་སོགས་ཡོད་པས།སློབ་གྲྭ་ཆུང་འབྲིང་གི་བསླབ་གཞི་ནང་ལོ་རིམ་ལྟར་སླ་མོ་ནས་ཟབ་མོའི་བར་སྒྲིག་ཆོག་ཅིང་།སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་བསླབ་གཞི་ནང་རང་གི་ཆེད་ལས་ལ་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་སྡེ་ཁག་དང་གནམ་དཔྱད་སྐར་རྩིས་སྡེ་ཁགཆོས་ལུགས་སྡེ་ཁག རི་མོ་དང་བརྐོས་འབུར་སྡེ་ཁག་རོལ་མོ་ཞབས་བྲོ་སྡེ་ཁག་སོགས་འཛུགས་འོས་སོ།།