སྐུ་བརྙན་གྱི་རྫ་པར།ལྷ་བུམ་དང་ཀླུ་བུམ་སོག་ནང་བསྟན་ཆོས་ལུགས་སྐོར་གྱི་མཆོད་ཆས་དུ་མ་ཡོད།བོད་ལྗོངས་རྟེན་རྫས་བཤམས་མཛོད་ཁང་དུ་འགྲེམས་སྟོན་གནང་བའི་རིག་དངོས་དེ་དག་གི་ཁྲོད་དུ་བཟོ་རྩལ་རྩེར་སོན་ལ་རྒྱུ་སྤུས་ལེགས་པ།བེད་སྤྱོད་ཀྱི་ནུས་པ་ལྡན་པའི་ཅ་དངོས་ཁྲོད་ཀླུ་བུམ་དང་གོང་མོ་དབྱིབས་ཀྱི་ཆང་དམ།རྫའི་མོག་ཡོད།དེ་དག་ནི་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་བློ་གྲོས་ཀྱི་རྩལ་ལས་ཐོན་པའི་གཅེས་ནོར་ཡིན།
 ལྕགས་ཆས།
ལྕགས་ནི་རྫས་འགྱུར་གྱི་ངོ་བོར་བརྟེན་ནས་གྲུབ་པའི་དངོས་གཤིས་ཤིག་ཡིན་ལ།དེ་ལ་ཕོ་ལྕགས་དང་མོ་ལྕགས་རིགས་གཉིས་ཡོད་དེ།མིང་གཞན་ལ་གཉེན་ལྕགས་དང་ངར་ལྕགས་ཀྱང་ཟེར།རིགས་དེ་གཉིས་ལ་ཡང་ངར་འཐུང་ཚད་དང་།གཉེན་ཚད།ཁ་དོག་སོགས་མི་འདྲ་བའི་དབང་གིས་མཚོན་ཆ་དང་ཁྱིམ་སྤྱོད་ལྕགས་ཆས་སོགས་བཟོ་བར་ཁྱད་པར་ཆེན་པོ་ཡོད།དཔེར་ན་མདའ་མདུང་གྲི་གསུམ་སོགས་གོ་མཚོན་གྱི་རིགས་ནི་ངར་ལྕགས་ཁོ་ནས་བཟོ་དགོས་ལ།ཁྱིམ་གྱི་སྤྱོད་ཆས་ཀྱི་རིགས་ནི་གཉེན་ལྕགས་ཀྱིས་བཟོ་དགོས་སོ།།ལྕགས་ཆས་བཟོ་བར་ཐོག་མར་ལྕགས་རིགས་བཞུ་བཏུལ་བྱས་ཏེ་དངོས་རིགས་དུ་མ་བཟོ་བ་དང་།དེ་ལ་ཡང་ཚགས་རྒྱག་པ།ལུགས་སུ་བླུགས་པ།ཕྱེ་མ་བཟོ་བ།ལྕགས་སྐུད་འཐེན་པ།ལྕགས་དང་ཟངས་རིགས་སོགས་ཤོ་སྒྲིག་པའི་ལག་རྩལ་གྱི་རིགས་དུ་མ་ཡོད།བོད་ཀྱི་ལྕགས་བཟོའི་ལག་རྩལ་ནི་ལོ་ངོ་ཉིས་སྟོང་ལྷག་གི་སྔོན་གྱི་གནའ་ཤུལ་ནས་རྙེད་པའི་རིག་དངོས་དེ་དག་གི་སྟེང་ནས་ཤེས་ཐུབ་ལ།དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་ཆ་ཁྲོད་འཁོད་པའི་ཆེས་སྔ་བའི་ལྕགས་བཟོའི་ལག་རྩལ་ནི་སྤྱི་ལོའི་དུས་རབས་དང་པོའི་ཡས་མས་སུ་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་གྲི་གུམ་བཙན་པོའི་དུས་སུ་གྲི་བཟོ་མཁས་པ་ཟིམ་པོ་སྤུན་དགུ་སོགས་བྱུང་ཡོད་པ་དང་།དེ་མིན་སྨར་ཁམས་ཀྱི་ལག་ཤེས་བཟོ་པས་བོད་རྒྱལ་གྲི་གུམ་བཙན་པོ་ལ་སྨར་ཡུལ་ཉ་འདྲ་ཟེར་བའི་གོ་ཁྲབ་བཟོས་ཡོད་ཚུལ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཡིག་ཚངས་སོགས་ལས་ཤེས་ཐུབ།གཞན་ཆོས་རྒྱལ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེའུ་བཙན་དུས་སུ་མ་ཞང་སྣ་ནམ་གྱིས་དམར་ཡུ་ཟུར་རྒྱུན་ཟེར་བའི་ཁྲབ་སོགས་ཡོད།ཁྲབ་དེ་རིགས་ནི་ཀོང་ཇོའི་སྲུང་དམག་གི་ཁྲབ་ཡིན་ལ།སྐབས་དེ་དུས་ཁྲབ་ཆས་དུ་མ་བཟོས་ཡོད།གོ་མཚོན་དང་གོ་ཁྲབ་མ་གཏོགས་ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་སྐུ་དུས་སུ་བློན་པོ་བྱས་རྗེས་ཅན་ལ་ལྕགས་ཀྱི་བྱང་བུ་གནང་སྲོལ་ཡོད།དེ་མིན་དུས་རབས་བརྒྱད་པའི་དུས་མགོ་ལ་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་ལྕགས་ཟམ་འཛུགས་པའི་ལག་རྩལ་ཡོད་པ་དང་།རྒྱལ་པོ་ཁྲི་ལྡེ་གཙུག་བརྟན་གྱི་དུས་སྐབས་སུ་དབྱང་དང་པིས་ཟེར་བའི་ས་ཆར་ལྕགས་ཟམ་དང་ཡུན་ནན་ཞིང་ཆེན་ཁོངས་སུ་ཡོད་པའི་ཏན་ཁྲི་འགྲམ་དུ་བོད་དམག་གིས་ལྕགས་ཀྱི་ཀ་བ་རིང་པོ་སོགས་བཙུགས་ཡོད་པ་ཤེས་ཐུབ།གོ་མཚོན་སོགས་ལྕགས་བཟོའི་ལག་རྩལ་སྲིད་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་བེད་སྤྱོད་བཏང་ཡོད་པ་མ་ཟད།སྤྱི་ལོ་དུས་རབས་དང་པོའི་དུས་སུ་ཞིང་ལས་སྐོར་ལ་ལྕགས་ཀྱི་ཐོང་གཤོལ་བཟོ་བསྐྲུན་བྱས་ཏེ་ཞིང་ལས་ཐོན་སྐྱེད་སྐོར་ལ་བེད་སྤྱོད་དང་།འགྲིམ་འགྲུལ་སྐོར་ལ་ཡང་ཆུ་ཆེན་སོགས་ལ་ལྕགས་ཟམ་བཙུགས་ཏེ་མི་རྣམས་ལ་སྟབས་བདེ་བཟོས་ཡོད།ལྷག་པར་དུ་རབ་བྱུང་བརྒྱད་པའི་སྐབས་སུ་བྱུང་བའི་བོད་ཀྱི་ལྕགས་ཟམ་བཀོད་འདོམས་པ་ཐང་སྟོང་རྒྱལ་པོས་སྟོད་ལུང་།ལྷ་རྩེ།འཕན་པོ་བྲག་རལ།ཤར་གྲུ་ཁ་སོགས་དབུས་གཙང་ཁམས་གསུམ་ལ་ལྕགས་ཟམ་ལྔ་བཅུ་བརྒྱད་འཛུགས་གནང་མཛད་ཡོད།གོང་གི་དཔྱད་གཞི་ཡིག་ཆ་དེ་དག་ནི་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་བླ་མའི་རྣམ་ཐར་ལས་བཏུས་ཡོད་པ་དང་།ཕོ་བྲང་པོ་ཏ་ལའི་ལྡེབས་རིས་སོགས་སུ་གསལ་བོར་བཀོད་ཡོད།ལྕགས་ཆས་ལག་རྩལ་དེ་དག་སྲིད་ཕྱོགས་ཀྱི་དམག་དོན་དང་འགྲིམ་འགྲུལ་ཕྱོགས་ལ་ནུས་པ་ཆེན་པོ་ཐོན་ཡོད་ལ།དེ་མིན་རྒྱུན་ལྡན་འཚོ་བའི་ཕྱོགས་ལ་བསྒྲུབ་པའི་ཅ་དངོས་ཀྱི་རིགས་ལ་མགར་བའི་ལག་ཆ་སྐོར་ལ་ལྕགས་ཐག འཛེར་མ།ལྕགས་ཐབ།སྟ་རེ།སོག་ལེ།ཐོ་བ།གཟོང་།གསོར།ལེན།གཙག་བུ།སག་རྡར།ལྕགས་སྦུག་སོགས་དང་།རོང་འབྲོག་ཁུལ་དུ་རྒྱུན་ལྡན་གྱི་འཚོ་བའི་ཕྱོགས་ལ་མཁོ་བའི་མེ་ཆ།ལྕགས་ཁེམ།ཟྭ།ལྡེའུ་མིག་ཟོར་བ།འཇོར།ལྕགས་ལུང་།ལྕགས་སྒྲོག ལྕགས་ཚགས།ལྕགས་གཞོང་།ལྕགས་སྒམ།ལྕགས་ཐུར།ལྕགས་ཕོར་སོགས་དུ་མ་ཡོད།བོད་ལྗོངས་རྟེན་རྫས་བཤམས་མཛོད་ཁང་དུ་གསེར་སྒ་རང་འགྲིག་དང་།རྒྱ་ཁོག སྒོ་འཕྱོར་སོགས་མི་རིགས་ཀྱི་བཟོ་རྩལ་དང་སྤྱོད་གོ་ཚང་བའི་རིག་དངོས་སུ་མ་འགྲེམས་སྟོན་གནང་ཡོད།
 ཤིང་ཆས།
ཤིང་བཟོའི་ལག་རྩལ་ནི་གནའ་ནས་བཟུང་བོད་ཀྱི་ཡུལ་གྲུ་ཀུན་ཏུ་འཕེལ་རྒྱས་བྱུང་ཡོད་ལ།ཆེས་ཐོག་མའི་བོད་ཀྱི་ཨར་ལས་འཛུགས་སྐྲུན་ནི་སྤྱི་ལོའི་གོང་གི་ལོ་ཉིས་བརྒྱའི་སྔོན་ལ་རྒྱལ་པོ་གཉའ་ཁྲི་བཙན་པོའི་དུས་སྐབས་སུ་བཞེངས་པའི་ཕོ་བྲང་ཡུམ་བུ་བརླ་མཁར་དང་།དེ་མིན་འཕྱོངས་རྒྱས་རྒྱུད་དུ་མཆིས་པའི་ཕོ་བྲང་འཕྱིང་བ་སྟག་རྩེ་སོགས་ཡིན་མོད།ཕོ་བྲང་དེ་དག་བཞེངས་སྐབས་བོད་ཀྱི་ཤིང་བཟོའི་ལག་རྩལ་གང་འདྲ་ཡིན་མིན་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་དཀའ་བ་མ་ཟད།ཕོ་བྲང་དེ་རིགས་ལ་རང་བྱུང་དང་མིའི་གནོད་འཚེའི་དབང་གིས་ཆགས་འཇིག་དུ་མ་བྱུང་ཡོད་རྐྱེན་སྔ་མོའི་རྣམ་པ་ཤེས་རྒྱུ་ནི་ཆེས་ལྐོག་གྱུར་ལས་མ་འདས།དེ་མིན་ཤིང་ལས་ལག་རྩལ་གྱི་སྐོར་ལ་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་རབས་དགུ་བ་རྒྱལ་པོ་སྤུ་དེ་གུང་རྒྱལ་གྱི་དུས་སུ་གཤོལ་མདའ་བཟོ་སྲོལ་དང་ཆུ་ཟམ་འཛུགས་སྲོལ་ཡོད་པར་བཤད།ལྷག་པར་དུ་ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་དུས་སུ་རྒྱ་དཀར་ནག་དང་བལ་པོ་སོགས་ནས་ཕེབས་པའི་ལྷ་བཟོ་བ་དང་ཤིང་བཟོ་བ།དེ་མིན་བོད་ཀྱི་ལག་རྩལ་བ་སོགས་དང་མཉམ་དུ་ར་ས་འཕྲུལ་སྣང་གཙུག་ལག་ཁང་བཞེངས་པ་དང་།ཤིང་བཟོ་བ་ལྷ་ཁང་བཞེངས་ཚར་རྗེས་ལྷ་ཁང་ནང་ལོགས་ཀྱི་ཀ་བའི་ངོས་སུ་སེང་གཟུགས་དང་ལྷ་དང་ལྷ་མོའི་སྣང་བརྙན་སོགས་ལེགས་པར་བརྐོས་དཀྲོལ་གནང་ཡོད།གཞན་དུས་རབས་རིམ་བྱོན་ནང་བཞེངས་པའི་བོད་པའི་འཛུགས་སྐྲུན་ཁག་གི་བརྐོས་དཀྲོལ་དང་ཨར་ལས་ལག་རྩལ་ཆེས་ཁྱད་དུ་འཕགས་པ་དང་།ལྷག་པར་དུ་ཞ་ལུ་གསེར་ཁང་ཆེན་མོ་དང་རྒྱལ་རྩེ་དཔལ་འཁོར་མཆོད་རྟེན།ས་སྐྱའི་གསེར་ཁང་ཆེན་མོའི་འཛུགས་སྐྲུན་དང་བཟོ་རྩལ་ལས་བོད་ཀྱི་ཤིང་བཟོ་བའི་ཆུ་ཚད་མཚོན་ཐུབ།ལྷག་པར་དུ་རྩེ་ཕོ་བྲང་བཞེངས་སྐབས།སྡེ་སྲིད་མཆོག་གིས་བོད་ཀྱི་ཤིང་བཟོའི་ལག་རྩལ་མཁས་པ་ཀུན་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ཏེ་ཤིང་བརྐོས་ལག་རྩལ་བའི་རྩ་འཛུགས་བཙུགས་པ་དང་།དེ་ལ་དབུ་ཆེན།དབུ་ཆུང་།ཤིང་བརྐོས་དབུ་ཆེན།ཤིང་བརྐོས་ལག་རྩལ་ཨང་དང་གྲས།ཤིང་བརྐོས་ལག་རྩལ་བ་འབྲིང་གྲས།ཤིང་བཟོ་བ་དཀྱུས་མ།ཤིང་བཟོ་ཙག་ཙིག་བྱེད་མཁན་སོགས་རིགས་དུ་མ་བགོས་ཡོད་པ་དང་།དེ་དག་གི་ལས་འགན་གཙོ་བོ་ནི་ས་ཁྲ་འགོད་རྒྱུ་དང་།ཐིག་ཚད་གཏན་འཁེལ་བྱེད་རྒྱུ།ཤིང་བཟོའི་ལས་ཀར་བཀོད་འདོམས་བྱེད་རྒྱུ།གཞན་ཤིང་བཟོའི་ལག་རྩལ་དཀྱུས་མ་རྣམས་ཀྱིས་ཐིག་ཚད་ལྟར་ཤིང་གཅོད་རྒྱུ་དང་། རགས་བཟོ། འབུར་ལེན་རྒྱག་རྒྱུ། ཁོད་སྙོམས་བཟོ་རྒྱུ་སོགས་རང་རང་གི་ནུས་པ་ལྟར་འགན་གཙང་ལེན་བྱ་དགོས་པ་བཅས་སོ། ། ཤིང་བཟོའི་ལག་རྩལ་དེ་དག་ཁང་བའི་འཛུགས་སྐྲུན་ཕྱོགས་ལ་བེད་སྤྱོད་གཏོང་བ་མ་ཟད། སྤྱི་ལོ་དུས་རབས་བཅོ་ལྔ་བའི་འགོར་མིང་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཡུང་ལོས་ཀརྨ་པ་སྐུ་ཕྲེང་ལྔ་བ་དང་རྗེ་རིན་པོ་ཆེ་སོགས་ལ་བཀའ་འགྱུར་ཤིང་བརྐོས་མའི་དཔར་གཞིག་ཕུལ་ཡོད་པ་དང་། དེ་ནས་རིམ་བཞིན་བོད་ལ་ཡང་ཤིང་དཔར་བརྐོ་བའི་ལག་རྩལ་དར། སྡེ་དགེ་དཔར་ཁང་། ཞོལ་དཔར་ཁང་། ཅོ་ནེ་དཔར་ཁང་སོགས་ཤིང་བརྐོས་ཀྱི་དཔར་ཤིང་དུ་མ་བྱུང་སྟེ། བོད་ཀྱི་རིག་གནས་འཕེལ་རྒྱས་ཕྱོགས་ལ་ནུས་པ་ཆེན་པོ་ཐོན་ཡོད། ཤིང་བཟོ་པའི་སྡེ་དུ་མ་བྱུང་བས། ཤིང་རྒྱུ་ལས་བྱས་པའི་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་རིགས་ལ། ཀ་གདུང་དང་ལྕམ། སྒོ་དང་སྒེའུ་ཁང་། ཤིང་ཁང་། སྐས། སྒམ། ཅོག་ཙེ། བཞུགས་ཁྲི། ཀུན་དགའ་ར་བ་སོགས་ཁང་བའི་གྲུབ་ཆ་དང་དེའི་ནང་གི་བཀོད་པ་སོགས་དང་། ཁྱིམ་སྤྱོད་ཀྱི་ཅ་དངོས་རིགས་ལ་ཅ་ནེ། ཟོ་བ། ཟེའུ་མདོང་མོ། ཤིང་སྡེར། ཤིང་སྐྱོགས། ཤིང་གཏུན། ཁྲུས་གཞོང་། ཤིང་གྲི། རྒྱ་མ། ཁེམ། སྦར་མོ། མཆོད་ཁྲི། ཤིང་རྔ། གཙབ། གདན། ཕང་ལོ་སོགས་རིགས་དུ་མ་དང་། རོལ་མོའི་རིགས་ལ་གླིང་བུ། རྒྱ་གླིང་སོགས་དང་། སློབ་སྦྱོང་ཕྱོགས་ལ་མཁོ་བའི་གྲུ་གཟིངས། ཤིང་ཟམ། ཕུར་བ། ཆ་རུ། སྒེར་དང་གཞུང་གི་ལས་བྱེད་པའི་དབང་དང་ཐོབ་ཐང་མཚོན་པའི་དངོས་རིགས་ཤིང་ཐེལ་སོགས་རིགས་མང་པོ་ཡོད། ཅ་དངོས་དེ་དག་ནི་ཡུན་རིང་བའི་འཚོ་བ་དང་ཉམས་མྱོང་དངོས་ནས་ཐོན་པའི་བློ་གྲོས་ཡིན་ལ། དུས་དང་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་བེད་སྤྱོད་ཀྱི་ནུས་པ་ཐོན་པའི་ཐོན་སྐྱེད་ལག་ཆ་ཡང་ཡིན། གོང་དུ་བགྲངས་བའི་རིག་དངོས་དེ་དག་གི་མིང་ལས་བོད་ལྗོངས་རྟེན་རྫས་བཤམས་མཛོད་ཁང་དུ་ཤིང་རྒྱུ་ཆ་དང་རིགས་མི་འདྲ་བའི་ཕོར་བ་དང་སྡེར་མ་སོགས་འགྲེམས་སྟོན་གནང་ཡོད།
ཀོ་ཆས།   ཀོ་ཆས་མང་ཆེ་བ་ནི་ཀོ་བཟོ་མཁན་གྱི་བློ་གྲོས་དང་ལག་པའི་རྩལ་ལ་བརྟེན་ནས་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན་ལ། དུས་ནམ་ཞིག་ལ་ཀོ་ཆས་བོད་དུ་དར་བ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཁུངས་རྣལ་མ་ཞིག་རྙེད་དཀའ་ན་ཡང་། འཛམ་གླིང་སྤྱི་འགྲོས་ཀྱི་ལུགས་ལྟར་ན་གདོད་མའམ་ཡ་ཐོག་གི་དུས་སུ་འགྲོ་བ་མིས་རི་དྭགས་རྔོན་པའམ་མ་རྨོས་ལོ་ཏོག་སོགས་བཏུས་ནས་འཚོ་གནས་བྱས་པ་དང་བསྟུན། གདོད་མའི་མི་དེ་དག་གིས་རི་དྭགས་རྔོན་ཏེ་ཤ་ཁྲག་ལ་རོལ་བ་མ་ཟད། རི་དྭགས་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་པགས་པ་མཉེན་འདུལ་བྱས་ཏེ་གྲང་ངར་སོགས་འགོད་ཆེད་དུ་པགས་རིགས་གྱོན་པ་དང་། ཞྭ་ལྷམ་ལྟོ་ཕད་སོགས་ཀྱང་བཟོ་ཤེས། སྤྱི་ལོ་དུས་རབས་དང་པོའི་དུས་སུ་གོ་ཁྲབ་སོགས་བཟོ་ཤེས་པ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཡིག་ཚང་ཁྲོད་འཁོད་ཡོད་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་བཀའ་ཆེན་ཀ་ཁོལ་མ་ལས། རྗེ་གཉའ་ཁྲི་བཙན་པོ་དེ་ཡར་ལུང་བཙན་ཐང་སྒོར་བཞིར་ཆགས་ཕེབས་ནས་ཕོ་བྲང་བཏབ་པ་ཡིན། ཕོ་བྲང་ནི་ས་དང་རྡོ་ལས་མ་བརྩིགས། རི་དྭགས་ཤྭ་བ་དང་འབྲོང་། གཅན་གཟན་སྟག་གཟིག་པགས་པ་ལ་གུར་དུ་ཕུབ་ནས་བྱས་པ་ཡིན་ནོ། །