དང་འདྲ་བའི་སྒྲུང་གཏམ་གཞན་པ་དེ་དག་རྩོམ་སྙིགས་སུ་གྱུར་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་འདས་ཟིན་པའི་གནའ་གཏམ་བརྗོད་བྱ་བྱས་པ་དེ་ཡིན་པར་འདོད།གལ་སྲིད་བདེན་དོན་ནི་རྩོམ་མཁན་གྱིས་འདོད་པ་ནང་བཞིན་ཡིན་ན།ཝེ་ཧྲུའུ་ཝུའུ་ཟེར་བའི་རྒྱལ་ཁབ་དེ་གསུམ་གྱི་འཐབ་འཁྲུག་ནི་ཧན་རྒྱལ་རབས་རྗེས་སུ་བྱུང་བ་ཡིན་མོད།མེད་རྒྱལ་རབས་སྐབས་སུ་ལོ་ངོ་ཆིག་སྟོང་ཡས་མས་འགོར་པའི་འདས་ཟིན་པའི་གནའ་གཏམ་དེ་བརྗོད་བྱ་བྱས་ཏེ《རྒྱལ་ཁབ་གསུམ་གྱི་གཏམ་རྒྱུད》ཟེར་བའི་སྒྲུང་གཏམ་དེ་བརྩམས་པ་ན།བརྩམས་ཆོས་ལེགས་འགྲུབ་བྱུང་བར་མ་ཟད།ཀློག་མཁན་གྱིས་དགའ་བསུ་ཆེན་པོ་བྱས་དང་བྱེད་བཞིན་མཆིས།སྣང་ཚུལ་འདི་ལ་འགྲེལ་བཤད་ཇི་ལྟར་བྱེད།གལ་སྲིད་སྣང་ཚུལ་དེ་ནི་རྩོམ་པ་པོ་དངོས་སུ་མ་བརྒྱུད་པའི་འཚོ་བའམ་དོན་རྐྱེན་ཡིད་ལ་ཡང་ཡང་བཅགས་ཤིང་གོམས་པར་བྱས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་བྱུང་བ་ཡིན་པར་བཤད་ན《ལྷགས་རླུང》དང་འདྲ་བའི་སྒྲུང་གཏམ་གཞན་པ་དེ་དག་ཡིད་ལ་ཡང་ཡང་མ་བཅགས་པའི་གནས་ལུགས་བདེན་དོན་དང་མཐུན་པ་ཞིབ་འདྲེན་ཐུབ་བམ་མི་ཐུབ།ཨ་བུ་ལགས་ཀྱིས་རང་གི་མྱོང་བ་དངོས་ཏེ་ཧ་ཅང་གལ་འགངས་ཆེ་བའི་ལྟ་བ་དེ་ཡང་དག་ཡིན་པ་ར་སྤྲོད་བྱེད་ཆེད།ཧྥ་རན་སེའི་ཧྥུའུ་ལིག་པེ་ཡིས《པོ་ཧྥ་ལེའི་ལྕམ་མོ》རྩོམ་དུས་མི་སྣའི་བདེ་སྡུག་བསམས་ཏེ་མཚམས་རེར་དགོད་ཅིང་ལན་རེར་ངུས་ཏེ་ཁྱིམ་མཚེས་ཚང་མ་བདེ་རུ་མ་བཅུག་ཅེས་ཀྱང་བཤད་མོད།ཚན་པ་འདི་ནི《སྒོ་འགྲམ་གྱི་འགྲུལ་བ་གཏོལ་མེད་》ལ་ཆ་མཚོན་ན།གཏམ་ལྷག་ཅིག་ཏུ་གྱུར་འདུག་པ་མ་ཟད།ཨ་བུ་ལགས་ཀྱི་དམ་བཅའ་ལའང་གནོད་འདུག རྒྱུ་མཚན་ནི།རྩོམ་པ་པོ་གྲགས་ཅན་དེ་ཡིས་བརྩེ་སེམས་ཟོལ་མེད་ལ་བརྟེན་ནས་སྒྲུང་གཏམ་དེ་ཉིད་གསར་རྩོམ་བྱས་པ་ན།མི་སྣའི་བདེ་སྡུག་གིས་ཡིད་སེམས་རབ་ཏུ་ཕྲོགས་ཏེ་མཚམས་རེར་དགོད་ཅིང་ལན་རེར་ངུས་པ་མ་གཏོགས།རང་གིས་རང་ཉིད་ཀྱི་མྱོང་བ་དངོས་དེ་ཡི་གེར་ཕབ་ཐུབ་སོང་སྙམ་ནས་བདེ་སྡུག་དེ་འདྲ་བྱུང་བ་གཏན་ནས་མ་ཡིན།ལྷག་པར་དགོད་བྲོ་བ་ཞིག་ནི།རྩོམ་མཁན་གྱི་ལྟ་བ་འཁྲུགས་ཏེ《ལྷགས་རླུང》ནི་དེ་དང་རིགས་འདྲ་བའི་སྒྲུང་གཏམ་གཞན་དག་དང་གླུ་བརྒྱ་ངག་གཅིག་ཏུ་སོང་ཞེས་ཀྱང་བཤད།ཀུན་གྱིས་ཤེས་པ་ནང་བཞིན།ཡིག་གདོང་ལྟར་ན།གླུ་བརྒྱ་ངག་གཅིག་ནི་ངག་རྟ་གཅིག་ལ་གླུ་ཚིག་མང་བོ་སྦྱོར་བ་ལ་གོ་དགོས་པ་དང་།དེ་ཉིད་སྒྲུང་གཏམ་ལ་སྦྱར་ནས་འགྲེལ་ན་སྙན་ངག་ལ་དཔེར་བརྗོད་འགོད་པ་ནང་བཞིན་བརྗོད་བྱ་མི་གཅིག་པའི་སྒྲུང་གཏམ་སྣ་ཚོགས་རྩོམ་སྟངས་གཅིག་གིས་རྩོམ་པ་ལ་གོ་དགོས་མོད།འོན་ཀྱང་།སྒྲུང་གཏམ་ནི་གསར་རྩོམ་ཐད་དུ་རང་དབང་ཧ་ཅང་ཆེ་བའི་རྩོམ་ལུས་ཤིག་ཡིན་པར་མ་ཟད།རྩོམ་པ་པོ་བརྒྱ་ཡིས་བརྗོད་བྱ་གཅིག་གཞིར་བཟུང་སྟེ་སྒྲུང་གཏམ་རེ་རེ་བརྩམས་རུང་།བརྩམས་ཆོས་རེ་ལ་རྩོམ་ལུགས་རེ་ཡོད་པས།གླུ་བརྒྱ་ངག་གཅིག་ཏུ་འགྱུར་མི་སྲིད།དེར་བརྟེན།《ལྷགས་རླུང》ནི་དེ་དང་རིགས་འདྲ་བའི་སྒྲུང་གཏམ་གཞན་དག་དང་གླུ་བརྒྱ་ངག་གཅིག་ཏུ་སོང་ཞེས་བཤད་ན།གཞི་འཛིན་ས་ཅི་ཡང་མེད་པ་དང་།གནས་ལུགས་དང་གཏན་ནས་མི་མཐུན་པའི་གཏམ་ཞིག་བྱུང་རྒྱལ་དུ་བརྗོད་པ་ལས་ཅི་ཡང་མེད།
གསུམ་པ།གང་དྲན་བརྗོད་པའི་སྐྱོན།
སྒྲུང་གཏམ་ལ་ལྟ་ཀློག་བྱེད་ན་འདྲ།སྒྲུང་གཏམ་ལ་དཔྱད་གཏམ་བརྗོད་དགོས་ཀྱང་ཆོག་གཉིས་ཀ་རོལ་མྱོང་དང་འབྲལ་ཐབས་མེད་རུང་།དེ་གཉིས་ཀའི་ཚད་གཞི་དང་མཐར་ཐུག་གི་དམིགས་འབེན་ནི་གཏན་ནས་མི་འདྲ།སྤྱིར་བཏང་དུ།ཀློག་པ་པོ་ཡིས་སྒྲུང་གཏམ་གང་དང་གང་ཡིན་པ་དེ་ལ་ལྟ་ཀློག་བྱེད་སྐབས།རང་ཉིད་ཀྱི་འཆར་སྒོ་ཁོ་ནར་བློ་ཕུགས་བཅོལ་ཏེ་བཀླགས་ཟིན་པའི་བརྩམས་ཆོས་ལ་སྡོམ་ཚིག་སྣ་ཚོགས་བཀོད་ཆོག་མོད།དཔྱད་གཏམ་པ་ཞིག་ཡིན་ན་དེ་ཙམ་གྱིས་ནི་གཏན་ནས་མི་ཆོག་སྟེ།གལ་སྲིད་དཔྱད་གཏམ་ཚད་ལྡན་ཞིག་འབྲི་དགོས་ན།སྐབས་སུ་བབ་པའི་བརྩམས་ཆོས་ལ་གཞིར་བཅས།གཞུང་ལུགས་ཚད་ལྡན་ལ་རྒྱབ་བཅོལ།སྒྲུང་གཏམ་དེ་ཉིད་འབྲི་སྐབས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་གནས་བབ་དང་རྩོམ་རིག་གི་འཕེལ་ཕྱོགས་ལ་ཁ་གཏད་དེ།བསམ་གཞིག་ཡང་ཡང་བྱས་པའི་ཉིང་འབྲས་དེ་བརྗོད་དགོས་ལ།དཔྱད་བརྗོད་བྱེད་ལུགས་དེ་དམིགས་ཚད་འདི་ལ་སོན་དགོས་ན།རྩ་བའི་རྩ་བ་ནི་སྐབས་སུ་བབ་པའི་བརྩམས་ཆོས་ལ་ལྟ་ཀློག་ཞིབ་མོ་བྱེད་རྒྱུ་དེ་ཡིན།འོན་ཀྱང་།བློ་མཐུན་ཨ་བུ་ལགས་ཀྱིས་《སྒོ་འགྲམ་གྱི་འགྲུལ་བ་གཏོལ་མེད》རྩོམ་སྐབས།དཔྱད་གཏམ་པ་ལ་ཡོད་དགོས་པའི་དམིགས་ཚད་དེ་བོར་པར་མ་ཟད།སྒྲུང་གཏམ《ལྷགས་རླུང》བཀླགས་མ་ཐག་ཏུ་ཉམས་མྱོང་ཞེས་པའི་ཐ་སྙད་སྤྱིར་བཏང་བ་དེ་དྲན་འོངས་ཞེས་བཤད་པ་ལྟར།སྒྲུང་གཏམ་བཀླགས་མ་ཐག་པའི་ཚོར་སྣང་ནོར་འཁྲུལ་ཅན་དེ་གནད་དུ་བཟུང་ནས་དཔྱད་བརྗོད་སྤེལ་བ་ན།གཏམ་ལོག་སྣ་ཚོགས་གཅིག་འཕྲོར་གཅིག་གིས་མཐུན་ནས་མི་བརྗོད་ཐབས་མེད་བྱུང་།དཔེར་ན།《ལྷགས་རླུང》ནི་རིག་གནས་གསར་བརྗེ་ཆེན་པོའི་དུས་མཇུག་ནས་མགོ་བརྩམས་པ་དང་ལས་འགུལ་གདུག་རྩུབ་ཅན་དེའི་དུས་མཇུག་ནས་མཇུག་བསྡུས་ཡོད་རུང་།བརྩམས་ཆོས་ཀྱི་བར་མཚམས་སུ་ལོ་བརྒྱད་སྔོན་གྱི་ཆག་སྒོ་དང་དེའི་རྗེས་ཀྱི་དཀའ་སྡུག་ཀྱང་གསབ་བརྗོད་བྱས་ཡོད་པས།སྒྲུང་གཏམ་ལས་བྱུང་བའི་དུས་ཚོད་ཀྱིས་རིག་གནས་གསར་བརྗེ་ཆེན་པོའི་དུས་ཡུན་དེ་ཡོངས་སུ་ཁེབས་ཡོད་མོད།ཨ་བུ་ལགས་ཀྱིས་དུས་ཚོད།སྤྱི་ལོ་༡༩༧༦ལོའི་དགུན་ཁའི་མཚན་མོ་ཞིག་ཅེས་པའི་ཚིག་འདི་གཅིག་པུ་ལ་རྐང་བཙུགས་ཏེ།《ལྷགས་རླུང》ནི་རིག་གསར་དུས་མཇུག་བརྗོད་བྱ་བྱས་པའི་བརྩམས་ཆོས་ཤིག་སྟེ་ཞེས་བརྗོད་བྱུང་།འདིར་གསལ་བཤད་བྱེད་དགོས་པ་ཞིག་ནི།《ལྷགས་རླུང》ནི་རིག་གནས་གསར་བརྗེ་ཆེན་པོའི་དུས་རིམ་དེ་རྒྱབ་ལྗོངས་བྱས་ནས་བརྩམས་པའི་སྒྲུང་གཏམ་ཞིག་ཡིན་རུང་།དེའི་བརྗོད་བྱ་ནི་རིག་གསར་གྱི་དུས་མཇུག་རེད་ཅེས་བརྗོད་ན་གཏན་ནས་མི་འགྲིག་སྟེ།རྒྱུ་མཚན་ནི།སྒྲུང་གཏམ་གང་དང་གང་ཞིག་ཡིན་རུང་།ངེས་གཏན་ཅན་གྱི་དུས་སྐབས་ཤིག་ལ་མི་རྣམས་ཀྱི་འཚོ་བ་རོལ་ལུགས་དེ་མཚོན་བཞིན་ཡོད་པས།གཏམ་རྒྱུད་བྱུང་བའི་དུས་སྐབས་ཏེ་སྤྱི་ཚོགས་རྒྱབ་ལྗོངས་དང་དུས་སྐབས་དེ་ལ་བྱུང་བའི་གཏམ་རྒྱུད་དེ་སྒྲུང་གཏམ་གྱི་བརྗོད་བྱ་གཉིས་ཀ་ནི་རྟེན་དང་བརྟེན་པའི་འབྲེལ་བར་གྲུང་ཡོད་པ་ན།དུས་སྐབས་ཤིག་ལ་བྱུང་བའི་དོན་དག་དེ་ཉིད་ནི་དུས་སྐབས་དེ་ལ་གོ་ན་ནོར་སོང་བ་ཡིན།དེ་མིན།དཔུང་རྟགས་དམར་པོ་དང་ཤེལ་མིག་ཅན་གྱི་ལས་བྱེད་པ་སོགས་ནི་སྤྱི་ཚོགས་རྒྱབ་ལྗོངས་ཏེ་རིག་གནས་གསར་བརྗེ་ཆེན་པོའི་མཚོན་བྱེད་ཙམ་ཡིན་མོད།བློ་མཐུན་ཨ་བུ་ལགས་ཀྱིས་དེ་དག་བྱུང་རིམ་ལ་འཆུགས་ཏེ།ཐུན་མོང་གི་བག་ཆགས་དེ་ལས་དམིསག་བསལ་གྱི་ཚོར་བ་ཅིག་མི་འདུག་ཅེས་བརྗོད།གོང་ནས་དྲངས་པའི་སྐྱོན་དེ་དག་ནི་དཔྱད་པ་པོས་སྒྲུང་གཏམ་ལ་ལྟ་ཀློག་གང་ལེགས་མ་བྱས་པའི་མཇུག་འབྲས་ཡིན་ལ།གལ་སྲིད་བློ་མཐུན་ཨ་བུ་ལགས་ཀྱིས་དཔྱད་གཏམ་ལ་མཁོ་བའི་ཚད་གཞི་དེ་གཞིར་འཛིན་པ་དང་།དཔྱད་གཏམ་པའི་ལས་འགན་དེ་ངེས་པ་དོན་གྱིས་ཕྲག་ལ་བླངས་ཏེ་དཔྱད་གཏམ་བརྗོད་པ་ཡིན་ན།ནོར་འཆུགས་འདི་འདྲ་འབྱུང་མི་སྲིད།
གོང་ནས་ཡུན་གྱིས་བཤད་པ་ནང་བཞིན།《སྒོ་འགྲམ་གྱི་འགྲུལ་བ་གཏོལ་མེད》དུ་ལྟ་བྱམས་རྒྱལ་གྱི་《ལྷགས་རླུང》གི་སྐྱོན་མ་ཡིན་པའི་སྐྱོན་དུ་མ་ཞིག་འཛེམ་བག་མེད་པར་བརྗོད་ཡོད་པར་མ་ཟད།བོད་ཀྱི་དེང་རབས་སྒྲུང་གཏམ་ལའང་སྐྱོན་བརྗོད་རབ་དང་རིམ་པ་བྱས་འདུག བསམ་ཚུལ་དེ་དག་ལ་མཚོན་ན།ལ་ལ་ནི་དེང་སྐབས་རྒྱུགས་ཆེ་བས།དེ་ལྟར་བརྗོད་ཀྱང་སྐྱོན་དུ་མི་འགྲོ་བའི་ཚོར་སྣང་སྟེར་བ་དང་།ལ་ལ་ནི་གནད་ལ་ཅུང་ཟད་ཕོག་འདུག་པས་དགོས་གལ་ཆེ་བ་འདྲ་མོད།བདེན་སྣང་གཞོམ་གཞིག་བྲལ་པ་ཞིག་སྟེར་མི་ཐུབ།དཔེར་ན།《ལྷགས་རླུང》ལྟ་བུ་ལས་བོད་ཀྱི་གནས་བབ་གང་རུང་ཞིག་གི་རྒྱུ་མཚན་ཁོལ་དུ་དབྱུང་དགོས་ཚེ།ལོ་རྒྱུས་པ་ཚོར་འཐོབ་བྱ་ནི་ཐུན་མོང་སྤྱིའི་ཉམས་མྱོང་རགས་མོ་ཙམ་ལས་མེད་ལ།ཉེས་སྐྱོན་དེའི་འབྱུང་རྐྱེན་ནི་རྩོམ་པ་པོ་རྣམ་པས་བྱེ་བྲག་མི་སྒེར་གྱི་ཉམས་མྱོང་ལ་མཐོང་ཆེན་དང་དེར་སྒྱུ་རྩལ་གྱིས་འདོར་ལེན་མ་བྱས་པ་དང་།ཁོ་ཚོས་རྒན་རྒོན་ཚོའི་ངག་ནས་གོ་ཐོས་སུ་བྱུང་བ་དེ་དག་ནི་སྒྲུང་གཏམ་ཡིན་པར་འདོད་པ་དེ་ཡིན་པར་བཤད།གོང་གི་སྡོམ་ཚིག་དེ་གཉིས་ལ་ཆ་མཚོན་ན།སྔ་མ་ལ་ནི་གནས་ལུགས་ཅུང་ཟད་ལྡན་མོད།ཕྱི་མར་མི་འཐད་དེ།གང་ཡིན་ཞེ་ན།རོང་བ་རྣམས་ཀྱིས་གྲོ་ནས་སྐབས་ཀྱི་གྲོ་ནས་དེ་ད་དུང་ཕྱེ་མིན་པ་ཤེས་པ་དང་།འབྲོག་པ་རྣམས་ཀྱིས་འོ་མའི་སྐབས་ཀྱི་འོ་མ་དེ་ད་དུང་ཞོ་མིན་པ་ཤེས་བཞིན་དུ།དེང་རབས་སྒྲུང་གཏམ་པ་རྣམས་ཀྱི་ཁྲོད་ནའང་རྒན་རྒོན་ཚོའི་ངག་རྒྱུན་དེ་ནི་སྒྲུང་གཏམ་ཡིན་པར་འདོད་མཁན་ཡོད་མི་སྲིད་སྙམ་མོ།