ད་ལྟའི་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་གླེང་སྟེགས་སུ་སྙན་ངག་གི་ཡོན་ཏན་ཐད་རྩོད་གླེང་རིམ་པ་ཞིག་འབྱུང་བཞིན་འདུག་སྟེ།ལ་ལས་གོ་སླ་བ་སྙན་ངག་གི་ཡོན་ཏན་ཡིན་ཟེར་བ་དང་།ལ་ལས་གོ་དཀའ་བ་སྙན་ངག་གི་ཡོན་ཏན་ཡིན་ཟེར།ཡང་ཁ་ཤས་ཀྱིས་བརྩེ་དུངས་ནི་སྙན་ངག་གི་ཡོན་ཏན་ཡིན་པར་གླེང་།མཐར་གཏུགས་ནས་བཤད་ན།སྙན་ངག་གི་ཡོན་ཏན་གང་ཡིན་པ་དང་དེ་གང་ནས་ཐོན་པའི་གནད་དོན་དེ་ཉིད་ཡིན།ངས་བལྟས་ན་སྙན་ངག་གི་ཡོན་ཏན་ནི་ཀློག་མཁན་གྱི་ཡིད་དབང་ཅིག་ཅར་དུ་འཕྲོག་པའི་ཕྱི་ནང་གི་མཛེས་པ་དེ་ཡིན་ལ།དེ་ནི་ཕྱིའི་ཚིག་དང་ནང་གི་འགྱུར་བ་སོགས་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པ་ལས་ཐོན་པ་ཡིན་སྙམ།དཔེར་ན།ད་ལྟའི་ན་གཞོན་མང་བོས་བསྔགས་བརྗོད་བྱེད་བཞིན་པའི་《ལང་ཚོའི་རྦབ་ཆུ》ལྟ་བུར་མཚོན་ན།ལོ་རབས་བརྒྱད་ཅུ་པའི་རྩོམ་རིག་གི་སྣང་ཚུལ་དང་བསྡུར་ན་ཁྱད་དུ་འཕགས་པའི་ཚིག་སྦྱོར་དང་།གནོན་དཀའ་བའི་ཡིད་འགྱུར།ཡར་སྐུལ་གྱི་བསམ་བློ་སོགས་ཕྱི་ནང་གི་མཛེས་པ་འོས་འཚམ་ཞིག་གསལ་ལྷང་ངེར་མྱོང་ཐུབ་པས་ཀུན་གྱིས་དགའ་བསུ་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད།དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་པའི་རྩོམ་རིག་གསར་བའི་དགའ་ཚལ་དུ་བཞག་ནས་བལྟས་ན།དེ་རྩོམ་རིག་གསར་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རྡོ་རིང་ཞིག་ཡིན་པ་མ་གཏོགས།སྙན་ངག་དེའི་ཡོད་ཚད་ད་ལྟའི་རྩོམ་རིག་གསར་རྩོམ་གྱི་བརྒྱུད་རིམ་ནང་བླངས་ནས་ལག་ལེན་དུ་བསྟར་དགོས་པ་ཞིག་མིན།དེ་ནི་སྙན་ངག་གི་ཡོན་ཏན་དང་ཀློག་མཁན་གྱི་མྱོང་གོམས་སོགས་ལ་ཕྱོགས་ཀུན་ནས་ཡར་རྒྱས་བྱུང་བའི་སྤྱིར་བཏང་གི་སྣང་ཚུལ་ཞིག་ལས།སྙན་ངག་དེའི་ཕྱི་ནང་གི་མཛེས་པའམ་ཡོན་ཏན་བརླགས་སོང་བ་གཏན་ནས་མིན།རྒྱའི་གྲགས་པ་ཆེ་བའི་སྙན་ངག་ལ་ཞུས་ཀྲི་མའོ་ཡི་སྙན་རྩོམ་《ཐོར་ཞིག་ཏུ་གྱུར་པ》ཞེས་པའི་ནང་།“སྨན་ནག་པའི་མཚན་མོར་ག་ལེར་སྡོད་དུས།སྒེའུ་ཁུང་ན་ཉ་མ་གང་བའི་ཟླ་འོད་ཅིག”ཅེས་སྙན་ངག་པ་ཁོ་རང་སྨག་རུམ་ཧ་ཅང་མཐུག་པའི་མཚན་མོར་མི་གཞན་དང་འདྲ་བར་བདེ་བའི་གཉིད་དུ་ཤོར་མེད་ལ།གྲོགས་པོ་དང་ལྷན་ཏུ་གཏམ་གླེང་བྱེད་བཞིན་ཡང་མེད།གཅིག་པུས་སྙན་དབང་གསོ་བའི་རོལ་དབྱངས་སོགས་ལ་ཉན་བཞིན་ཡང་མེད།ཁེར་རྐྱང་དུ་སྨག་ནག་ཅིང་གྲང་ལྷགས་ཆེ་བའི་མཚན་མོ་རིང་བོ་ཞིག་རྒལ་བཞིན་པའི་སྣང་ཚུལ་བྲིས་ཡོད།ང་ཚོས་བསམ་བློ་བཏང་བ་ཙམ་གྱིས་སྨག་ནག་པའི་མཚན་མོ་དང་ཆ་གང་མེད་པའི་ཟླ་བ་གཉིས་ནི་མཚོན་བྱ་ཤུགས་ཆེ་ཞིང་ཡིད་འགྱུར་ཕྱིར་མངོན་པའི་ཚིག་རྐང་གཉིས་ཡིན་པ་རྟོགས་ཐུབ་ལ།སྙན་ངག་པ་འཚོ་གཞེས་སྐབས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཁོར་ཡུག་དང་འགྲུབ་དཀའ་བའི་རེ་སྙེག་སོགས་ཀྱིས་བྱིན་པའི་སེམས་ཁམས་སྐྱོ་ངལ་བ་དེ་ཉིད་ཉམས་སུ་མྱོང་ཐུབ།སྤྱིར་ཞུས་ཀྲི་མའོ་ཡི་སྙན་ངག་མང་ཤོས་ནང་ཕོ་མོའི་བརྩེ་དུངས་ལས་བྱུང་བའི་ཕམ་ཉེས་དང་དགའ་སྐྱོ་སོགས་བྲིས་ཡོད་མོད།དེ་གླུ་བརྒྱ་གདངས་གཅིག་ཙམ་མམ་སྡེབ་ལེགས་པའི་ཚིག་འགའ་ཕྲེང་བར་སྤེལ་བ་ཙམ་མམ།ཡང་ན་གནོན་དཀའ་བའི་ཡིད་འགྱུར་རྐྱང་རྐྱང་བཙོག་ཆུ་བཞིན་ཐད་ཀར་ཕྱིར་ཕོ་བ་ཙམ་མ་ཡིན་པར།ཁོའི་མི་ཚེའི་ལྟ་བའི་ནང་གི་དོན་ཆེན་གསུམ་སྟེ།མཛའ་བརྩེ་དང་།རང་དབང་།མཛེས་པ་（ཧུའུ་ཧྲིའི་《ཀྲི་མའོ་རྗེས་སུ་དྲན་པ》）བཅས་ལ་རེ་སྙེག་བྱེད་པའི་ཡར་ཐོན་གྱི་བསམ་བློ་དང་རང་གཤིས་གཙང་མ་དེ་མངོན་ཤུགས་གང་རུང་ནས་མཐོང་ཐུབ།གཞན་ཡང་རྒྱའི་དེང་རབས་སྙན་ངག་པའི་གཙུག་རྒྱན་དུ་འདྲེན་པའི་ཏའེ་ཝང་ཧྲུའུ་ཡི་འཐུས་ཚབ་བརྩམས་ཆོས་《ཆར་བ་འབབ་པའི་སྲང་ལམ》ཞེས་པའི་ནང་།སྙན་ངག་པ་ཁོ་རང་ཁེར་རྐྱང་དུ་ཆར་བ་འབབ་བཞིན་པའི་སྲང་ལམ་འགྲིམས་དུས།ལི་ཤི་བཞིན་དཀར་ཞིང་གཙང་བའི་བུ་མོ་ཞིག་མཐོང་ཞིང་།མོར་ལྡན་པ་ནི།ལི་ཤི་ལྟ་བུའི་ཁ་དོག ལི་ཤི་ལྟ་བུའི་བསུང་ཞིམ།ལི་ཤི་ལྟ་བུའི་གདུང་བ་ཞེས་པ་ལྟར།ཁོ་རང་གི་སྐབས་དེའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གནས་བབ་དང་སེམས་ཁམས་ཀྱི་འགྱུར་ལྡོག ཡིད་སེམས་ཀྱི་རེ་སྙེག་སོགས་ནི་ལི་ཤིའི་བུ་མོ་དང་འདྲ་ས་ཤིན་ཏུ་མང་།ཐ་ན་རང་གི་ཉེ་འགྲམ་བརྒྱུད་ནས་ག་ལེར་སོང་ན་ཡང་།རྨི་ལམ་ནང་དུ་མངོན་ཞིང་ཡལ་པ་བཞིན་བུ་མོ་དེ་རང་ལ་དབང་སྐམ་མེད་པར་གྱུར་སོང་།དེ་ལྟར་སྙན་ངག་པས་འཚོལ་སྙེག་གི་མི་ཚེ་ནང་ཕྲད་པའི་ཁེར་རྐྱང་གི་སེམས་ཁམས་དང་ལུས་སེམས་ལ་ཕོག་ཐུག་གཏོང་བའི་སྐྱོ་ཤས་སོགས་བྲིས་པ་བརྒྱུད་ནས།ཁོ་དང་ཁོ་ལྟ་བུའི་ཡར་ཐོན་གྱི་ཤེས་ཡོན་ཅན་མང་བོ་ཞིག་དངོས་ཡོད་སྤྱི་ཚོགས་ལ་ཡི་རང་མི་བྱེད་ཅིང་རེ་སྙེག་གི་འདུན་པ་ངོ་མ་འགྲུབ་དཀའ་བའི་སྣང་ཚུལ་སྐྱོ་བོ་དེ་ལྷང་ངེར་བསྟན་ཡོད་པས།སྙན་ངག་དེ་བཀླགས་ཚེ།མི་སུ་ཡིན་རུང་དྭངས་གཙང་གི་ཚོར་སྣང་གསར་བ་ཞིག་ངང་གིས་སྟེར་ཐུབ་བོ།（ཨའེ་ཆིང་གི་《ཝང་ཧྲུའུ་ཡི་སྙན་ངག》）  བོད་རང་གི་སྙན་ངག་ལ་དཔེར་བླངས་ན།དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་《ཆུང་གྲོགས་རྗེས་དྲན》ཞེས་པའི་ནང་།ལ་ཁའི་ན་བུན་དང་ཚོང་འདུས་མགྲོན་པོ།མདང་དགོང་གི་རྨི་ལམ་སོགས་དཔེར་བླངས་ནས་འཇིག་རྟེན་གྱི་བདེ་བ་ཡོད་ཚད་སྙིང་བོ་མེད་པར་བསྟན་ཅིང་།ཁྱད་པར་བའི་མཚོན་བྱེད་དུ་ཆུང་དུས་ཡིད་ཀྱི་ཆུབ་བོ་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པའི་སྙིང་གྲོགས་དེ་ཉིད་འཆི་ཁའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་ལུས་ཟུངས་ཟད་པ་ཀེང་རུས་གཟུགས་བརྙན་ཙམ་དང་འཆི་བའི་མིག་གིས་ཅེ་རེར་ལྟ་བའི་རྣམ་པ་སོགས་མཚོན་ཤུགས་ཆེ་ཞིང་སྡེབ་ལེགས་པའི་ཚིག་ཕྲེང་གི་མེ་ལོང་ངོས་སུ་རྗེན་པར་བསྟན་པ་བརྒྱུད་ནས།སྙིང་ཁོང་སྟོར་བར་བྱེད་པའི་སྐྱོ་ངལ་བའི་ཡིད་འགྱུར་ཤུགས་དྲག་པོ་ཅན་དེ་མེ་རི་གས་འཕྱུར་བྱུང་བ་ལྟར་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་ཐུབ་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་བྲིས་ཡོད།དེ་ཡང་མི་རྣམས་སྙག་ངག་འདི་ཁོ་ན་ཡིན་ནམ་སྙམ།སྤྱིར་སྙན་ངག་འདི་ནང་བཞིན་སྒྲ་གདངས་དྲག་ཞན་བར་མ་གང་ཡིན་དང་དཔེ་དཔེ་ཅན་སྣང་བརྙན་སོགས་རགས་བྲིས་ཞིབ་བྲིས་ཐམས་ཅད་ནི།གནོན་དཀའ་བའི་ཡིད་འགྱུར་དང་བསྟན་དོན་ངོ་མ་མཚོན་བྱེད་ཤ་སྟག་ཏུ་འགྱུར་དགོས།དཔེར་ན།གར་མཁན་གྱི་གདོང་གི་ཉམས་དང་ལུས་ཀྱི་སྟངས་སྟབས་ཐམས་ཅད་ཕྱིའི་རོལ་དབྱངས་དང་གར་སྟེགས་ཀྱི་རྣམ་པ་ལ་གཅིག་འདྲེས་བྱུང་ན་ལྟ་མཁན་ཁྲི་སྟོང་མང་བོའི་ཡིད་དབང་ཅིག་ཅར་དུ་འཕྲོག་ཐུབ།དེ་ཡང་གར་མཁན་གྱི་གདོང་ཁོ་ན་ཙམ་མམ་ཕྱིའི་རོལ་དབྱངས་རྐྱང་བའི་སྟེང་ན་གནས་པ་ཞིག་མིན་པར་ཕྱི་ནང་ཐམས་ཅད་གཅིག་འདུས་ལས་ཐོན་པ་ལྟ་བུ་ཡིན།དགེ་རྒན་ཆེན་མོ་དོར་ཞི་མཆོག་གིས་དགའ་སྐྱོ་ཆགས་སྡང་ཁོང་ནས་བརྡོལ་བའི་རླབས།རང་བྱུང་ལྷུན་གྲུབ་གདངས་སུ་འཕོས་པའི་དབྱངས་ཞེས་གསུངས་པ་ལས་ཀྱང་སྙན་ངག་གི་ཡོན་ཏན་ངོ་མ་དེ་གང་ལས་ཐོན་པ་གསལ་བར་བསྟན་འདུག་གོ།
སྤྱིར་མི་རིགས་ཀྱི་བདེ་སྡུག་ལ་བསམ་གཞིག་བཏང་བ་ལས་ཐོན་པའི་སྙན་ངག་ཡིན་ནའང་འདྲ།ཕོ་མོའི་བརྩེ་དུངས་ཀྱི་ཕམ་ཉེས་ལས་ཐོན་པའི་སྙན་ངག་ཡིན་ནའང་འདྲ།འཚོ་བའི་ནང་འདོད་བློ་མ་ཁེངས་པ་ལས་ཐོན་པའི་སྙན་ངག་ཡིན་ནའང་འདྲ།ཡུལ་ཁྱད་པར་བ་ལ་དགའ་སྣང་སྐྱེས་པ་ལས་ཐོན་པའི་སྙན་ངག་ཡིན་ནའང་འདྲ།ཐམས་ཅད་ལ་རང་རང་གི་འབྱུང་རྐྱེན་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་རེ་ཡོད་མོད།རོལ་དབྱངས་ལྟ་བུའི་ཚིག་སྦྱོར་དང་བཅོས་མ་མིན་པའི་ཡིད་འགྱུར།བདེན་པར་སྙེག་པའི་བསམ་བློ་སོགས་ངེས་པར་འཛོམ་དགོས།དཔེར་ན།བོད་ཀྱི་དམངས་གཞས་ཤིག་ཏུ།སྡེ་གཡུང་དྲུང་འདྲ་བའི་དཀྱིལ་གྱི།རོགས་ལྷ་སྐུ་འདྲ་བོ་དྲན་གི་ཞེས་པ་ལྟ་བུར་མཚོན་ན།ཚིག་གི་ཕྲེང་བ་ཅུང་ཟད་ངག་ལ་བདེ་ཞིང་ཡིད་ཀྱི་སྐྱོ་ཤས་ཐད་ཀར་བསྟན་ཡོད་མོད།སྙན་ངག་གི་མཛེས་པ་ངོ་མ་ཞིག་སུས་ཀྱང་མཐོང་མི་ཐུབ།ཡང་ན།གྲོགས་པོ་ལགས།མི་རིགས་ཀྱི་སླད་དུ།དཀའ་བ་ཐེག་དགོས་ཞེས་པ་ལྟ་བུར་མཚོན་ན།ཡར་སྐུལ་གྱི་བསམ་བློ་ཅུང་ཟད་ཡོད་ན་ཡང་།ཚིག་གི་ཕྲེང་བ་དང་ཡིད་ཀྱི་ཉམས་འགྱུར་གཅིག་འདྲེས་བྱུང་བའི་སྐད་ཆའི་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་མཛེས་པ་ངོ་མ་དེ་མྱོང་མི་ཐུབ་པས།འདི་ནི་བོད་སྐད་དུམ་བུ་ཞིག་ལས་སྙན་ངག་ཚན་པ་ཞིག་ཏུ་སུས་ཀྱང་ཁས་མི་ལེན།ཕ་རོལ་པའི་ཡིད་དབང་འཕྲོག་པའི་མི་ལུས་ཀྱི་མཛེས་པ་དེ་གདོང་དབྱིབས་དང་མིག་ཟུང་།སྐྱེས་གཟུགས་སོགས་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་ན་གནས་པ་ལྟར།སྙན་ངག་གི་ཡོན་ཏན་དེ་ཡང་ཚིག་གི་ཕྲེང་བ་སྡེབ་འགྲིག་པ་ཁོ་ན་ཙམ་དང་།ཡང་ན་ཡིད་ཀྱི་འགྱུར་བ་ཤུགས་དྲག་པ་ཁོ་ན་ཙམ་མམ།ཡང་ན་ཡར་ཐོན་གྱི་བསམ་བློ་མངོན་པར་གསལ་བ་ཁོ་ན་ཙམ་སྟེ།ཕྱོགས་གཅིག་ཁོ་ན་ཙམ་གྱི་སྟེང་ནས་ཐོན་པ་མིན།སྙན་ངག་གི་ཡོན་ཏན་ངོ་མ་ནི་དེ་གསུམ་འོ་ཞོ་བཞིན་མཉམ་དུ་བསྲེས་ཤིང་བསྲུབས་པ་ལས་ཐོན་པའི་མར་ལོ་ལྟ་བུ་ཡིན་པས།ཕྱོགས་གཅིག་ཆད་ན་ཡང་ཡིད་འཕྲོག་པའི་ཡོན་ཏན་དེ་མཐོང་མི་ཐུབ།ད་ལྟ་ང་ཚོས་སྙན་ངག་ལེགས་པོ་ཞིག་འབྲི་དཀའ་བའི་གནད་དོན་ཡང་དེ་ལ་ཐུག་ཡོད།སྙན་ངག་གི་ཡོན་ཏན་ནི་གོ་དཀའ་སླའི་སྟེང་ནས་ཐོན་པ་ཞིག་མིན་ལ།བརྩེ་དུངས་ཁོ་ན་ལས་ཐོན་པ་ཞིག་དེ་བས་ཀྱང་མིན་ནོ།
སྔོན་བྱོན་བོད་ཀྱི་མཁས་པས་སྙན་ངག་འགྱུར་བག་སྟོང་གི་བསེར་བུའི་རྒྱུན།ཡིད་ཀྱི་ཤེས་པ་བསིལ་བའི་རྟེན་དུ་འབབ་ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར།རོལ་དབྱངས་ལྟ་བུའི་ཚིག་སྦྱོར་དང་གནོན་པར་དཀའ་བའི་ཡིད་འགྱུར།དངོས་ཤུགས་གང་རུང་ནས་མཐོང་བའི་ཡར་ཐོན་གྱི་བསམ་བློ་སོགས་ཕྱི་ནང་གི་མཛེས་པ་དེ་གསུམ་ཡོངས་སུ་ཚང་བའི་སྙན་ངག་རྣམས་ནི་བསྐལ་བའི་བར་དུ་མི་ནུབ་ཅིང་ཀློག་མཁན་མཐོ་དམན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བསམ་བློར་ཤུགས་རྐྱེན་ཅི་རིགས་ཐེབས་བཞིན་ཡོད་དེ།རྫེ་ཙོང་ཁ་པ་ནི་ལོ་དྲུག་བརྒྱ་ལྷག་གི་གོང་རོལ་ཏུ་བྱོན་པའི་མཁས་ཆེན་ཞིག་ཡིན་ལ།ཁོང་གིས་བསམ་བློའི་བསྟན་བཅོས་རིན་ཐང་ཅན་མང་བོ་མཛད་ཡོད།ལྷག་པར་དུ་ཁོང་གི་སྙན་ངག་ལ་གྲུབ་མཐའ་རིས་མེད་ཀྱི་མཁས་པ་དག་གིས་གཙིགས་ཆེན་མཛད་འདུག ཆེས་སྔོན་ཐོན་གྱི་དགོངས་པ་མངའ་བའི་མཁས་དབང་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་རྒྱལ་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱིས་ཀྱང་རྗེ་རིན་པོ་ཆེའི་སྙན་ངག་《རྟེན་འབྲེལ་བསྟོད་པ》དང་《འཇམ་དབྱངས་བསྟོན་སྤྲིན་རྒྱ་མཚོ》སོགས་ཀློག་བཞིན་སྤྱན་ཆབ་བསིལ་པར་ཐོས་ལ།ཐ་ན་ཁོང་སྐུ་འདའ་ཁར་ཡང་གཞན་ལ་ཀློག་འདོན་བྱེད་དུ་བཅུག་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཡོད།ང་ཚོས་དེ་ལས་སྙན་ངག་གིས་མིའི་རིགས་ཀྱི་འཚོ་བའི་ནང་གོ་གནས་གང་འདྲ་ཞིག་བཟུང་ཡོད་པ་དང་སྙན་ངག་གི་ཡོན་ཏན་ངོ་མ་གང་ལས་ཐོན་པ་གསལ་བར་རྟོགས་ཐུབ་བོ།།