མི་ལ་ལས་བོད་ཡིག་ནི“འཛམ་གླིང་གི་ཡང་རྩེར་བྲིས་པའི་ཡི་གེ”ཞིག་ཡིན་པར་བཤད་ཅིང་། དེའི་ཁྱད་དུ་འཕགས་པའི་ཡིག་གཟུགས་ལས་བོད་ཡིག་གི་མཚར་སྡུག་རང་བཞིན་དང་སྒྱུ་རྩལ་རང་བཞིན་གྱི་ཆ་མངོན་པར་བཏོད་པ་དང་། འདིས་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་རྒྱུན་འཛིན་དང་དར་སྤེལ་གཏོང་བར་བླ་མེད་ཀྱི་མཛད་རྗེས་བཞག་ལ། དུས་ད་ལྟའང་བོད་ཡིག་ནི་སྔར་བཞིན་བོད་རིགས་མི་དམངས་ཀྱིས་འབྲེལ་འདྲིས་བྱེད་པར་སྤྱོད་པའི་ཆེས་རྨང་གཞི་རང་བཞིན་གྱི་ཡིག་རིགས་ཤིག་ཡིན།
         མི་རིགས་ཤིག་གི་སྐད་དང་ཡི་གེ་ནི་མི་རིགས་དེའི་རིག་གནས་ཀྱི་ལག་ཆས་གཙོ་བོ་དང་གལ་ཆེའི་གྲུབ་ཆ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། དུས་རབས་ཀྱི་འགྲོས་དང་ཆ་འཕྲིན་ཅན་གྱི་གཤོག་ལྡེབ་དང་བསྟུན་ནས་སྐྱེས་སྟོབས་གསར་བ་རྒྱས་ཡོད།

Monlam3བོད་ཡིག་མཉེན་ཆས།

རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚད་གཞི་ལས་ཉོག་དྲ་ཆེ་བའི་སྒྲིག་ཨང་མང་པོ་མཇུག་སྒྲིལ་པར་བྱས་པ།

         ཀྲུང་གོར1984ལོ་ནས་བཟུང་རྩིས་འཁོར་དུ་བོད་ཡིག་ཆ་འཕྲིན་སྤྱོད་པ་འགོ་བརྩམས་ནའང་། རང་བྱུང་ཆ་རྐྱེན་དང་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་སོགས་ཀྱི་འགོག་རྐྱེན་ལས་བོད་ལྗོངས་དང་བོད་ཁུལ་གཞན་གྱི་ཆ་འཕྲིན་ཅན་གྱི་ཆུ་ཚད་དེ་ནང་ལོག་དང་བསྡུར་ན་བར་ཐག་ཆེན་པོ་ཡོད་ཅིང་། བོད་ཡིག་སྒྲིག་ཨང་ཚད་གཞི་གཅིག་གྱུར་མིན་པ་དང་།  བོད་ཡིག་རྒྱབ་སྐྱོར་ཐུབ་པའི་བཀོལ་སྤྱོད་མ་ལག་དང་གནད་འགག་གི་རྨང་གཞིའི་མཉེན་ཆས།  ཉེར་སྤྱོད་མཉེན་ཆས་སོགས་ཐོན་རྫས་དཀོན་པའི་གནད་དོན་བྱུང་ལ། ད་དུངDOSཡི་ཆུ་ཚད་དུ་གནས།
         1993ལོར་ཀྲུང་གོས་བོད་ཡིག་སྒྲིག་ཨང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚད་གཞི་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཚད་གཞི་ཚན་སྐྲུན་བྱེད་འགོ་བརྩམས་ཤིང་། 1997ལོར། བོད་སྐད་ཡིག་དང་། རྩིས་འཁོར། ཆ་འཕྲིན་ལག་རྩལ་ཚད་གཞིའི་འབྲེལ་ཡོད་ཆེད་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱི་ལྡོག་རྩ་གཅིག་སྒྲིལ་འོག   《བོད་ཡིག་སྒྲིག་ཨང་ཡིག་རྟགས་ཚོགས་སྤྱི་སྤྱད་དེ་ཆ་འཕྲིན་བརྗེ་རེས་བྱེད་པ》ཞེས་པར་རྒྱལ་སྤྱིའི་རྩ་འཛུགས་ཀྱི་གཟབ་ནན་ཞིབ་བཤེར་གོ་རིམ་བརྒྱུད་དེ་བོད་ཡིག་ནི་རང་རྒྱལ་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཡི་གེའི་ཁྲོད་ཐོག་དང་པོའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚད་གཞི་དང་འཛམ་གླིང་ཆ་འཕྲིན་མྱུར་བགྲོད་གཞུང་ལམ་ལམ་ཡིག་རག་པའི་ཡི་གེར་གྱུར།
         སྔོན་བོད་ཡིག་སྒྲིག་ཨང་ཚད་གཞི་གཏན་འཁེལ་དུ་ཞུགས་པའི་བོད་ལྗོངས་སློབ་ཆེན་གྱི་དགེ་རྒན་ཆེན་མོ་བློ་བཟང་ལགས་ཀྱིས་བཤད་རྒྱུར། སྐབས་དེར་ཨ་རི་དང་།  དབྱིན་ཇི།  རྒྱ་གར། ཨར་ལན་སོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་ཀྱང་བོད་ཡིག་སྒྲིག་ཨང་འཆར་བཀོད་གནང་སྟེ་ང་ཚོ་དང་འགྲན་རྩོད་བྱས་ནའང་། མཐར་འདེམ་ཤོག་འཕེན་པར་བརྒྱུད་དེ་ང་ཚོ་རྒྱལ་སོང་བ་རེད།  སྐབས་ཐོག་དེར་ང་རང་ཤིན་ཏུ་དགའ་སྤྲོ་ཆེན་པོ་སྐྱེས་བྱུང་།  འདིས་ང་ཚོས་བོད་ཡིག་གི་ཕ་སར་གྲགས་པའི་ཀྲུང་གོའི་ཁེ་དབང་གོ་གནས་དང་ཀྲུང་གོའི་སྐད་དང་ཡི་གེའི་གཙོ་ཤུགས་གོ་གནས་སྲུང་སྐྱོབ་བྱས་པ་མཚོན་ཐུབ། སྒྲིག་ཨང་ཤོག་བུར་བཀོད་དེ་འཆར་ཇུས་གཏན་འཁེལ་བྱས་ཀྱང་མཉེན་ཆས་མེད་པ་དང་།  བོད་ཡིག་ཆ་འཕྲིན་ཅན་དེ་ད་དུང་དངོས་ཡོད་འཚོ་བར་སྤྱོད་ཐུབ་པ་མ་བྱུང་།  2004ལོར།  རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཆ་འཕྲིན་ཐོན་ལས་པུའུ་དང་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གིས《འབྲེལ་ཡོད་བོད་ཡིག་མཉེན་ཆས་སྔོག་ཞིབ་དང་ཉེར་སྤྱོད་ཁྱབ་སྤེལ་གྱི་མཉམ་འབྲེལ་གྲོས་ཡིག》བཀོད་ཅིང་།  དེར་བོད་ཡིག་མཉེན་ཆས་སྔོག་འདོན་ལས་གཞི12མཉམ་འབྲེལ་བྱས་པ་དང་། སྤྱིའི་མ་དངུལ་སྒོར་ས་ཡ33བཏང་། ལོ་ཕྱེད་ཀྱི་རིང་ལ། ཚད་གཞིའི་ཐད་ནས། 《ཁྱབ་གསོག་ཚོགས་སྤྱིA》དང《ཁྱབ་གསོག་ཚོགས་སྤྱིB》ཚན་སྐྲུན་བྱས་ཏེ་བོད་ཡིག་ཁེབས་ཚད99.99%ལ་སླེབས། མཉེན་ཆས་ཀྱི་ཐད་ནས། Linuxརྨང་གཞི་བྱས་པའི་བོད་ཡིག་བཀོལ་སྤྱོད་མ་ལག་དང་།   དོན་ཡོན་དང་སཾ་བྷོ་ཊ། པཎྜི་ཏ་བཅས་བོད་ཡིག་གཏག་ཐབས།   བོད་ཡིག་གློག་རྡུལ་པར་སྐྲུན་མ་ལག    བོད་ཡིག་དུས་དེབ་དང་གཞུང་ཡིག་གློག་རྡུལ་པར་སྐྲུན་མ་ལག་བཅས་པར་སྐྲུན་མ་ལག་གཉིས།  Windowsབོད་ཡིག་ལྟ་གཟིགས་ཡོ་ཆས་དང་དྲ་ངོས་སྒྲིག་བཟོའི་ལག་ཆ་སོགས་བོད་ཡིག་མཉེན་ཆས་སྔོག་འདོན་ལས་གཞི་བསྟུད་མར་ལེགས་འགྲུབ་བྱུང་སྟེ་བོད་ལྗོངས་དང་ས་ཁུལ་གཞན་པར་རྒྱ་ཆེར་བཀོལ་སྤྱོད་བྱས། 
         2007ལོར། འཛམ་གླིང་དུ་ཆེས་ཆེ་བའི་མཉེན་ཆས་སྔོག་འདོན་ཕྲ་མཉེན་ཀུང་ཟིས་ཀྲུང་གོས་གཏན་འཁེལ་བྱས་པའི་མཐེབ་གཞོང་ཚད་གཞི་དང་སྒྲིག་ཨང་ཚད་གཞི་སྔོག་འདོན་བྱས་པའི་ཧི་མ་ལ་ཡའི་མ་ལག་ལྟར། བོད་ཡིག་ཆ་འཕྲིན་ཅན་དུ་བསྒྱུར་བར་ལོ་རྒྱུས་རང་བཞིན་གྱི་གོམ་སྟབས་བསྒྱུར་ཞིང་། Unicodeསྒྲིག་ཨང་མ་ལག་སྔོག་འདོན་རྨང་གཞི་བྱས་པའི་ཧི་མ་ལ་ཡའི་མ་ལག་གིས་ཕྲ་མཉེན་གྱི་བཀོལ་སྤྱོད་མ་ལག་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་པ་དང་བོད་ཡིག་ཆད་ལྷག་གི་གནད་དོན་ཐག་གཅོད་བྱས།  Windows vistaཚོང་རར་བཀྲམ་རྗེས་བོད་ཡིག་ཆ་འཕྲིན་ཅན་དེ་ཧི་མ་ལ་ཡའི་དུས་སྐབས་སུ་སླེབས་ཤིང་། ད་ལྟ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་ཧི་མ་ལ་ཡའི་གཏག་ཐབས་ནི་རྒྱལ་ཁབ་ཚད་གཞིའི་བོད་ཡིག་གཏག་ཐབས་སུ་གཏན་འཁེལ་བྱས།