མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ས་གནས་སོ་སོས་མཉམ་ལས་དཔལ་འབྱོར་རྩ་འཛུགས་ནང་དོན་གཙོ་བོར་བརྩིས་ཤིང་། ཕྱུགས་ལས་ཐོན་ཁུངས་བཀོད་སྒྲིག་བཟང་བོ་བྱེད་པ་དང་། ཕྱུགས་ལས་ཐོན་ཁུངས་བསྐྱར་སྒྲིག་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད་བྱས་ཏེ། རྩྭ་ས་དང་ཕྱུགས་ཟོག་དོ་མཉམ་སྒོས་འཕེལ་རྒྱས་འབྱུང་བ་མངོན་འགྱུར་བྱེད་པའི་སྐྱེ་ཁམས་ཕྱུགས་ལས་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་བསམ་ཕྱོགས་ལྟར། རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་བྱ་བའི་ཤུགས་ཚད་རྒྱ་བསྐྱེད་པ་དང་། ཕྱུགས་ལས་ཐོན་སྐྱེད་བྱེད་སྟངས་དེ་རགས་ལས་ཅན་ནས་ཕན་འབྲས་མཐོ་བའི་ཕྱོགས་སུ་བསྒྱུར་བ་དང་། ཕྱུགས་ལས་བདག་གཉེར་བྱེད་སྟངས་དེ་ཐར་ཐོར་བདག་གཉེར་ནས་ཞིབ་བསྡུས་བདག་གཉེར་ཅན་གྱི་ཕྱོགས་སུ་བསྒྱུར་མགོ་བརྩམས་ཏེ། སྐྱེ་ཁམས་ཕྱུགས་ལས་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་འཕེལ་རྒྱས་ཆེན་པོ་བྱུང་། 

མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་སྐྱེ་ཁམས་ཕྱུགས་ལས་འཛུགས་སྐྲུན་བྱ་བ་དེ2008ལོ་ནས་ཚོད་ལྟ་བྱེད་མགོ་བརྩམས་ཤིང་། ད་ལྟ་ཞིང་ཆེན་ཡོངས་སུ་བསྡོམས་པས་སྐྱེ་ཁམས་ཕྱུགས་ལས་མཉམ་ལས་རྩ་འཛུགས་སུམ་བརྒྱ་སོ་བདུན་བཙུགས་པ་དང་། རྩྭ་ས་མུའུ་བྱེ་བ་བདུན་ས་ཡ་བདུན་འབུམ་བཞི་ཁྲི་དྲུག་ལྷག་དང་ཕྱུགས་ཟོག་ས་ཡ་གཉིས་འབུམ་གཅིག་ཁྲི་བདུན་ལྷག་ལེགས་སྒྲིག་བྱས། ས་གནས་སོ་སོས་མཉམ་ལས་དཔལ་འབྱོར་རྩ་འཛུགས་ལ་བརྟེན་ནས། ཤུགས་ཆེན་པོས་ཕྱུགས་ལས་ཐོན་སྐྱེད་རྒྱུ་ཆ་ལེགས་སྒྲིག་བྱས་ཏེ། རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ཐོན་སྐྱེད་རྒྱུ་ཆ་བཀོད་སྒྲིག་བཟང་བོ་བྱས་ནས། ཕྱུགས་ལས་ཐོན་སྐྱེད་བྱེད་སྟངས་དེ་རགས་ལས་དང་ཕན་འབྲས་དམའ་བ་ནས་ཞིབ་གཉེར་དང་ཕན་འབྲས་མཐོ་བའི་ཕྱོགས་སུ་བསྒྱུར་བ་དང་། ཕྱུགས་ལས་བདག་གཉེར་བྱེད་སྟངས་དེ་ཐར་ཐོར་བདག་གཉེར་ནས་ལེགས་བསྡུས་ཞིབ་གཉེར་ཅན་གྱི་ཕྱོགས་སུ་བསྒྱུར་མགོ་བརྩམས། ཀོས་ནན་རྫོང་མགོ་མང་གྲོང་བརྡལ་སྨར་ཁམས་སྡེ་བས་མ་རྐང་ལམ་ལུགས་ཀྱི་ཁྱིམ་ཚང་མཉམ་འབྲེལ་བདག་གཉེར་དཔེ་དབྱིབས་སྤྱད་དེ། མཉམ་ལས་ཁང་གིས་ཕྱུགས་ལས་དང་གཟན་ཆས་འདེབས་འཛུགས་ལས་སྣོན་དང་། ནོར་ལུག་འཚོ་གསོ། ངལ་རྩོལ་པ་ཕྱིར་གཏོང་སོགས་ཐོན་སྐྱེན་ཚན་ཆུང་བཞི་བཙུགས་པ་དང་། ལུག་སྟོང་ལྔ་ཁྱུ་ཉེར་ལྔར་བགོས་བ་དང་། ནོར་སྟོང་གཅིག་ཉིས་བརྒྱ་ལྷག་ཁྱུ་ཉེར་གཅིག་ཏུ་བགོས་ནས་རང་བྱུང་རྩྭ་སའི་སྟེང་འཚོ་བ་དང་། ངལ་རྩོལ་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་འཛུགས་བྱས་ཏེ་གཟན་རྩྭ་འདེབས་ས་མུའུ་ཆིག་སྟོང་ཆིག་བརྒྱ་དགུ་ཅུའི་སྟེང་གཟན་རྩྭ་འདེབས་པའི་འགན་ཁུར་བ། ངལ་རྩོལ་པ་གྱ་བརྒྱད་རྩ་འཛུགས་བྱས་ཏེ་ཆེད་དུ་ནོར་ལུག་འཚོ་གསོ་དང་ཕྱིར་བཙོང་བྱ་བར་འགན་ཁུར་བ། གསར་དུ་སྒྲུབ་པའི་ཐོན་ལས་ས་ཁུལ་དུ་ངལ་རྩོལ་པ་སོ་དྲུག་བསྡུ་ལེན་བྱས་པ། ནུས་རྩལ་གསོ་སྦྱོང་བྱས་ནས་ངལ་རྩོལ་པ་ཉེར་ལྔར་ལས་ཀ་གཞན་པ་བཀོད་སྒྲིག་བཅས་བྱས་ཏེ། ཐོན་སྐྱེད་ཐད་བལྟོས་བཅས་ཀྱི་ཞིབ་གཉེར་ཅན་གྱི་དོ་དམ་མངོན་འགྱུར་བྱས་བ་དང་། ཐོན་སྐྱེད་ཐད་ངལ་རྩོལ་པ་བཀོལ་ཚད་ཇེ་ཉུང་དུ་བཏང་ཞིང་། སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་ཐར་ཐོར་བདག་གཉེར་བྱེད་སྟངས་བསྒྱུར་ཏེ། བདག་གཉེར་ལེགས་བསྡུས་ཞིབ་གཉེར་ཅན་དང་རྒྱུ་ནོར་མ་རྐང་ཅན། ཐོན་སྐྱེད་ཆེད་ལས་ཅན། ལས་ཀ་མཐུན་སྒྲིག་ཅན། བདག་གཉེར་ཕྱིར་འཚོང་ཚོང་ར་ཅན་བཅས་ཀྱི་ཐོན་སྐྱེད་བདག་གཉེར་མ་ལག་ཐོག་མར་བཙུགས། 

 དེ་དང་མཉམ་དུ་ས་གནས་སོ་སོས་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་བླང་བྱ་ལྟར། རྩྭ་སའི་སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོབ་དང་སྐྱེ་ཁམས་ཕྱུགས་ལས་འཛུགས་སྐྲུན་བྱ་བ་ཕན་ཚུན་ཟུང་འབྲེལ་དམ་པོ་བྱས་ཏེ། ཤུགས་ཆེན་པོས་རྩྭ་སའི་སྐྱེ་ཁམས་བཅོས་སྐྱོང་བྱས་པའི་དུས་མཚུངས་སུ། དུས་ཐོག་ཏུ་ཕྱུགས་ཁྱུའི་གྲུབ་ཚུལ་ལེགས་སྒྲིག་བྱས་ཏེ། མོ་ཕྱུགས་ལས་གཞན་པའི་ཕྱུགས་ཟོག་ཇེ་ཉུང་དུ་བཏང་བ་དང་། ཧུར་ཐག་གིས་རྩྭ་སར་བལྟས་ནས་ཕྱུགས་གྲངས་གཏན་ཁེལ་བྱེད་པའི་བྱ་བར་སྐུལ་འདེད་བཏང་བས། རྩྭ་ས་སྲུང་སྐྱོབ་དང་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ཕན་འབྲས་མངོན་གསལ་སྒོས་མཐོར་འདེགས་བྱུང་། ཐེམ་ཆེན་རྫོང་མེ་ལུང་སྡེ་བས་མོ་ཕྱུགས་ལས་གཞན་པའི་ཕྱུགས་ཟོག་གསོ་ཁ་ནས་བུད་ཚད་ཇེ་མང་དུ་བཏང་ཏེ། རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ཕྱུགས་ཁྱུའི་གྲུབ་ཚུལ་ལེགས་སྒྲིག་བྱས་བ་དང་། བསྡོམས་པས་ལུག་སྟོང་དྲུག་དྲུག་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་ཇེ་ཉུང་དུ་བཏང་ནས། རྩྭ་ས་དང་ཕྱུགས་ཟོག་དོ་མཉམ་པ་མངོནའགྱུར་བྱས། རྨང་གཞི་དེའི་སྟེང་ད་དུང་ཤུགས་ཆེན་པོས་རྩྭ་སའི་ཨ་བྲ་གསོད་པ་དང་། རྩྭ་འདེབས་པ་སོགས་ཀྱི་བཟོ་སྐྲུན་ལག་བསྟར་བྱས་ཏེ། རྩྭ་སའི་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ཇེ་བཟང་དུ་གྱུར་བ་དང་། རིགས་གཞུང་སྟེང་ནས་ཕྱུགས་གྲངས་ཇེ་ཉུང་དུ་གཏོང་ཚད་དེ་སྐྱེ་ཁམས་ཕྱུགས་ལས་འཛུགས་སྐྲུན་མ་བྱས་པའི་སྔོན་ལས་བརྒྱ་ཆའི་ཉེར་བཞི་ཇེ་མཐོར་སོང་། 

ས་ཁུལ་ཁ་ཤས་སུ་ད་དུང་སྐྱེ་ཁམས་ཕྱུགས་ལས་མཉམ་ལས་ཁང་གི་གཅིག་གྱུར་ཐོན་སྐྱེད་ནུས་ཤུགས་འདོན་སྤེལ་བཟང་བོ་བྱེད་པ་དང་། ཐོན་ཁུངས་ཀྱི་ཁྱད་སྟོབས་བེད་སྤྱད་དེ། ཧུར་ཐག་གིས་གཡག་དང་བོད་ལུག་གི་རྒྱུད་བཟང་གསོ་སྤེལ་དང་བལ་འཇམ་ལུག་གི་རྟེན་གཞི་འཛུགས་སྐྲུན་བྱ་བ་སྤེལ་བ་དང་། ཤུགས་ཆེན་པོས་རྒྱུད་བཟང་གསོ་སྤེལ་བཟོ་སྐྲུན་བྱ་བ་སྤེལ་ཏེ། རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་མཉམ་ལས་ཁང་གི་ཕྱུགས་རྒྱུད་ཀྱི་སྤུས་ཚད་ཇེ་མཐོར་སོང་བ་མ་ཟད་། སྤྱི་ཚོགས་ལ་རྒྱུད་སྤེལ་ཕོ་ཕྱུགས་མང་པོ་འདོན་སྤེལ་བྱས། སྡོམ་རྩིས་བྱས་པ་ལྟར་ན། མིག་སྔར་ཞིང་ཆེན་ཡོངས་སུ་བསྡོམས་པས་སྐྱེ་ཁམས་ཕྱུགས་ལས་མཉམ་ལས་དཔལ་འབྱོར་རྩ་འཛུགས་བཅུ་ཡིས་ཕྱུགས་ཁྱུའི་གྲུབ་ཚུལ་ལེགས་སྒྲིག་དང་བསྐྱར་སྒྲིག་བྱས་ཏེ་གཡག་དང་བོད་ལུག བལ་འཇམ་ལུག་གསོ་སྤེལ་ར་བ་བཙུགས་པ་དང་། ད་ལོར་མཐོ་སྒང་གི་གཡག་ཐུག་བཞི་བརྒྱ་ཉེར་གསུམ་དང་བོད་ལུག་གི་ཁྲོམ་ཆིག་སྟོང་ལྔ་བརྒྱ། བལ་འཇམ་ཁྲོམ་སུམ་བརྒྱ་འདོན་སྤྲོད་བྱེད་རྒྱུའི་འཆར་གཞི་འཐེན་ཡོད།