༡ བོད་ལུགས་སྨན་སྒྲོ།
བོད་སྔ་རབས་སུ་གསོ་རིག་གཤག་བཅོས་ཀྱི་ལག་རྩལ་དར་ཞིང་། དེ་མཚུངས་ཀྱི་གཤག་བཅོས་ལག་ཆས་ཡོད་ཀྱང་། དེང་དུས་མེ་བུམ་དང་། མེ་བཙའ་འཇོག་བྱེད། གཏར་གྲི་ཙམ་ལས་བེད་སྤྱོད་མཁན་ཉུང་མོད། བོད་ལུགས་གསོ་རིག་གི་སྨན་འཇོག་སྣོད་སྨན་སྒྲོ་ནི་རྒྱུ་དང་བཟོ་ཐབས་ཁྱད་པར་ཅན་ལ་སྨན་རྫས་ཡུན་དུ་ལྡུག་ཀྱང་དྲི་མ་མི་འཆོར། ནུས་པ་མི་ཉམས་པ་མ་ཟད་ཕྱིན་དྲུག་དང། སྨན་གྱི་རྒྱུ་བཞི་ཆ་ལག་དང་བཅས་པ་མཚོན་པས་བོད་རིག་གནས་ལག་ཤེས་དང་བཅས་པའི་ཤེས་བྱ་དུ་མ་འདུས་པའི་བཟོའི་དངོས་པོ་ཞིག་ཡིན་ཕྱིན། སྨན་ཆེན་བསྟན་འཛིན་ཕུན་ཚོགས་ཀྱིས་མཛད་པའི་སྨན་སྒྲོའི་བཟོ་ཐབས་ཙམ་བཀོད་པ་ནི། རྒྱུད་དང་མན་ངག་གསང་ཚིག་ལས། ། སྨན་སྒྲོའི་རྒྱུ་ཡི་དབྱེ་བ་ནི། །སྟག་གཟིག་དོམ་དྲེད་གུང་སོགས་རབ། །གྲུམ་དང་རྒྱ་གོར་ར་རྒོད་འབྲིང་། །ཏིང་ལོ་འཕྱི་བ་ཐ་མར་བཤད།།དེ་དག་རྒྱུ་བཅའ་མ་གྲུབ་ཚེ། །སྨན་གྱི་ཕྱི་སྣོད་མི་བཏུབ་པས། །ཆུ་དར་སྣལ་མ་དགུ་རིལ་དུ། །བྱས་ཀྱང་སྨན་ཡལ་བཅུད་མི་ཐུབ། །དེ་བས་གཅན་གཟན་གྲྭ་སྤུ་གཅེས། །ཕྱི་གྲྭ་མ་ཉམས་སྨན་མི་བརྫི། །སྦུབས་གྲྭ་མ་ཉམས་སྨན་མི་རྒོག། ། ཀླད་སྲང་མ་ཉམས་དྲི་མི་འཆོར། ། དེ་ལྟར་རྒྱུ་བཅའ་མཉེ་ལེགས་པར།  ། རང་རང་ཤེས་རབ་རིགས་བརྒྱུད་དང། ། དཔག་སྟེ་བཟོ་ལུགས་འདི་ལྟར་བྱ།། སྨན་སྒྲོ་ཁྲུ་གང་བྱས་པ་དེ། །རིགས་བརྒྱུད་སྨན་པ་ཡིན་པའི་རྟགས། །ཁ་ཧེལ་ཁྲུ་གང་བྱས་པ་དེ། །ཡོན་མཆོད་རྟེན་འབྲེལ་འགྲིག་པའི་རྟགས། ། མགོ་ལྤགས་ཞབས་རྒྱ་བྱས་པ་དེ། །ཀུན་གྱི་སྤྱི་བོར་ཁུར་བའི་བརྡ། །ཕྲན་ཚར་བཅོ་བརྒྱད་བཏགས་པ་དེ། །ཆ་ལག་བཅོ་བརྒྱད་ཤེས་པའི་བརྡ། །གྱེན་ལ་སྦུ་གུ་འཐེན་པ་འདི། །འབྲེལ་ཚད་མཐོ་རིས་འདྲེན་པའི་རྟགས། །སག་རི་སྔོ་དམར་སྐེད་དཀྲིས་འདི། །པུ་ཏི་སྐེ་རགས་བཅིངས་འདྲའི་བརྡ། །དར་ཚོན་སྣ་ལྔ་བཏགས་པ་དེ། །ཉོན་མོངས་དུག་ལྔ་འཇོམས་པའི་རྟགས། །ཕུར་མ་སྣ་ཚོགས་བཀྲ་བ་དེ། །ཀུན་གྱིས་འགྲན་ཟླ་བྲལ་བའི་བརྡ། །དྲིལ་བུ་གཡེར་ཁ་བཏགས་པ་དེ། ། སྙན་པ་ཕྱོགས་བཅུར་སྒྲོག་པའི་རྟགས། །ལུང་བཞི་སོར་གསུམ་བྱས་པ་དེ། །དུག་གསུམ་ཉེས་གསུམ་འཇོམས་པའི་བརྡ། །སྦྲེལ་ལུང་ཟང་ཆབ་བརྡབ་པ་དེ། །ཐབས་ཤེས་ཟུང་དུ་འཇུག་པའི་རྟགས། །ཆབ་ལུང་སོར་དྲུག་བྱས་པ་དེ། །སྨན་པའི་རྒྱུ་དྲུག་ཚང་བའི་རྟགས། །ཆབ་མ་ཁྲུ་གང་བྱས་པ་དེ། །ཀུན་དང་མཐུན་པར་འཇུག་པའི་རྟགས། །ཁ་གཉིས་གཅིག་སྒྲིལ་བསྡམས་པ་དེ། །ཆོས་ཀུན་གཅིག་འདུས་དོན་ཤེས་རྟགས། །ཁ་ཐིག་དར་སྐུད་གྲུ་གསུམ་བྱས། །ཆོས་སྐུ་སྐྱེ་མེད་མཚོན་པ་ཡིན། །དེ་འདྲ་ཟུང་ལྡན་ཁྲུ་ཚད་དྲུག །ཕ་རོལ་ཕྱིན་དྲུག་སྤྱོད་པའི་རྟགས། །ཁ་ཐིག་གཡས་སུ་བསྒྲིགས་པ་དེ། ། ལོངས་སྐུ་འགགས་མེད་མཚོན་པ་ཡིན། ། འཕྲུལ་ཚར་སོ་སོར་བཀྲམ་པ་དེ། །སྤྲུལ་སྐུས་འགྲོ་དོན་མཛད་པའི་རྟགས། །སྐུ་གསུམ་ལྡན་པའི་ཁ་ཐིག་དེར། །ཚོན་སྐུད་སྣ་ལྔར་ཡོད་པ་འདི། །ཡེ་ཤེས་ལྔ་ཡང་ལྡན་པའི་རྟགས། །ཁ་དེ་བྱ་རྒོད་མགྲིན་ལྟར་བཅིངས། །ཕ་མེས་སྨན་བརྒྱུད་བཟང་བའི་རྟགས། །ཁ་ལ་མདུད་རྒྱས་གདབ་པ་དེ། །མན་ངག་གབ་ཏུ་སྦས་པའི་རྟགས། །ལྕགས་གདུབ་རག་ཐག་སྒྲོག་ཆིངས་དེ། །གཞན་གྱིས་མ་ཁྱེར་ཟེར་བའི་བརྡ། །དེ་ལ་གཟེ་ལྕགས་བརྒྱབ་པ་དེ། །འགྲོ་བའི་མགོན་སྐྱབས་ཡིན་པའི་བརྡ། །གཟན་ཕྱར་གྲུ་བཞིས་བཀབ་པ་དེ། །སྣོད་མིན་རྣམས་ལ་སྦས་པ་ཡིན། །སྨན་ཕྱར་ཞིང་བཞི་བྱས་པ་དེ། །ཚད་མེད་བཞི་དང་ལྡན་པའི་བརྡ། །ཞིང་རེར་སོར་བཅུ་ཡོད་པ་དེ། །འབྱོར་བ་ཅུང་ཡིས་ཕྱུག་པའི་རྟགས།། སྲིད་དུ་གྲུ་བཞི་ཡོད་པ་དེ། །མི་འཇིགས་བཞི་ཡིས་དཔའ་བའི་རྟགས། །སྣ་གཉིས་ཕྲན་ཚར་གྲངས་མེད་དེ། །ཕན་ཐོག་བསམ་མི་ཁྱབ་པའི་རྟགས། །བཟོ་དབྱིབས་ཟླུམ་པོར་འདྲིལ་བ་དེ། །སྲིད་གསུམ་གཙུག་ན་ཁུར་བའི་བརྡ། །སེང་གེའི་ཐོད་པ་ལྟར་བཅོས་པ། །སྨྲ་བ་ཀུན་ལ་མཁས་པའི་རྟགས། །སྟེང་འོག་གླེགས་ཤིང་ལྟར་སྦྱར་བ། ། ཤེས་བྱ་ཀུན་ལ་མཁས་པའི་རྟགས། །སྟེང་འོག་གླེགས་ཤིང་ལྟར་སྦྱར་བ། །ཤེས་བྱ་ཀུན་ལ་མཁས་པའི་རྟགས། །བར་དུ་ཞབས་རྒྱ་ཡར་བརྒྱུད་པ། །མཐོ་དམན་དྲག་ཞན་ཀུན་འདུས་རྟགས། །སྟེང་ཁེབ་གཅན་ལྤགས་གྲྭ་བཟང་བགྱིས།།གོང་དུ་སྡོད་མཁན་གཞན་མེད་བརྡ། །སེང་ཐོད་ཞབས་རྒྱུའི་རྩེ་གཉིས་མ། །འཇའ་འགྲིག་ཅོད་པན་གཉིས་འབྱུང་དེ། །ལུས་ཅན་ཀུན་ལ་སྲོག་འབྱིན་པས། །གཙུག་གི་ཅོད་པན་ཡིན་པའི་རྟགས། །དེ་འོག་འགྲམ་གཉིས་འཇའ་འགྲིག་གཉིས། །སྨན་པ་ཚོགས་གཉིས་བསགས་པའི་རྟགས།། དེ་ཡི་ཞབས་ཀྱི་གདོང་དཀྱིལ་ལ། །འཇའ་ཡི་ཀ་བ་གཉིས་བརྩེགས་འབྱུང་། །སྨན་པ་སྒྲིབ་གཉིས་སྤངས་བའི་རྟགས། །སྒྲོག་གདན་འཇའ་དབུས་དགུ་བོ་ལ། །གསེར་གྱི་འཕྲུལ་ལོང་དགུ་མཛེས་པ། །ཐེག་པ་རིམ་དགུ་རྫོགས་པའི་བརྡ། །བཤད་དང་ལྡན་པ་སྨན་སྒྲོའི་མཆོག ། ཡོན་ཏན་ཁྱད་འཕགས་དེའི་ནང་ན། །སྨན་སྣོད་བཞི་བརྒྱ་རྩ་བཞི་འདི། །འགྲོ་བས་མི་བཟོད་ནད་ཀྱི་རིགས། །བཞི་བརྒྱ་རྩ་བཞི་འཇོམས་པའི་རྟགས། །སྨན་རིགས་སྣ་ཚོགས་བསགས་པ་དེ། །སྣ་ཚོགས་ནད་ལ་བསྔགས་པའི་རྟགས། །སྨན་སྣོད་བཟོ་རིགས་སྣ་ཚོགས་བྱས། །མན་ངག་སྣ་ཚོགས་ཤེས་པའི་རྟགས། །ཁ་ལ་ཤིང་བྱང་བཏགས་པ་དེ། །འགྱུར་མེད་དོན་དང་ལྡན་པའི་རྟགས། །འབྱེད་བསྡམ་འཇུག་པ་བདེ་བ་འདི། །ཟླུམ་སྐོར་པད་མ་ལྟར་བསྡུས་པ། །ཕྱོགས་མེད་རྒྱལ་ཁམས་བསྐོར་བའི་བརྡ། །སྣོད་དུ་སྨན་རྣམས་གཞུག་ཚུལ་ནི། །ཛ་ཏི་ལི་ཤི་ཅུ་གང་སོགས། །རྩི་ལས་བྱུང་བའི་སྨན་རྣམས་ནི། །སྟག་གཟིག་གཅན་ལྤགས་ཁུག་མར་སྦ། །ཨ་རུ་བ་རུ་སྐྱུ་རུ་སོགས། །ཤིང་ལས་བྱུང་བའི་འབྲས་དང་ཁྲོབ། །ཤས་བཟང་ཟླུམ་སྐོར་རལ་གར་སྦ། །ལོ་མ་མེ་ཏོག་ས་སྨན་ཕལ། །ཤྭ་གནའ་གླ་ཧེལ་སྣོད་དུ་སྦ། །རྒྱ་ཚྭ་རྒྱམ་ཚྭ་ཚྭ་ལ་སོགས། །ཆུ་ལས་བྱུང་བའི་སྨན་རྣམས་ནི། །རས་ཁུག་རྐང་མཁྲེགས་དཀར་པོར་སྦ། །བྲག་ཞུན་སེ་འབྲུ་སྟར་བུ་སོགས། །རླན་སྣུམ་འབྱར་བག་ལྡན་པ་རྣམས། །ཐགས་བཟང་ཕ་ཚེ་གཙང་མར་སྦ། །ཙན་དན་དཀར་དམར་ཨ་གར་སོགས། །ཤིང་སྡོང་ལས་བྱུང་ཚལ་པ་རྣམས། །སག་རིའི་དཔའ་ཆབ་རིང་པོར་སྦ། ། དངུལ་ཆུ་དང་ནི་སྦྱར་གྲུབ་པའི། །རྣོ་དང་དྲི་ལྡན་བྱིན་རླབས་ཅན། །ལྕགས་པར་སྨྱུག་སྦུབས་དམ་པར་སྦ། །མཁྲིས་པ་ཁཎྜ་མར་ཚིལ་སོགས། །རྭའམ་ཤིང་གི་པར་བུ་སྦ། །ཐར་ནུ་དུར་བྱིད་དན་ད་སོགས།  །རྣོ་སྨན་རྩི་སྣུམ་འབྱར་བག་ཅན། །དུག་བསད་རྩི་ལྡན་སྣོད་དུ་སྦ། །སྦལ་སྦྲུལ་ལ་སོགས་ཤ་ཁྲག་རིགས། །རས་བཟང་སྐམ་པོར་དྲིལ་ཅན་བྱ། །གང་ཡང་ནུས་མཐུན་སོ་སོར་སྦྲེལ། །མི་མཐུན་བསིལ་དྲོད་མེ་དང་མར། །ཇི་བཞིན་ལྷན་ཅིག་མི་བཞག་གསུངས། །སྨན་ཡང་རྩི་དུག་སྦྲགས་མི་རུང་། ། བཞག་ན་ངན་པ་བློ་རྣོ་བས། །བཟང་པོའི་བློ་འཕྲོག་བྱེད་མཚུངས་པས། །སྤང་བར་བྱ་ཞེས་རྒྱུད་ལས་གསུངས། །
དེ་ལྟར་ཤེས་པའི་སྨན་མཛོད་དེར། །མན་ངག་གླེགས་བམ་བཅུག་པ་དེ། ། འཕགས་པ་འཇམ་དཔལ་མཚོན་པ་ཡིན། །ལྡེམ་ཚེ་དཀར་པོ་པད་མ་ཅན། །འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་མཚོན་པ་ཡིན། །དྲག་རྩུབ་ཕག་ནག་ཟེ་བ་དེ། ། མཐུ་སྟོབས་ཕྱག་རྡོར་མཚོན་པ་ཡིན། །དེ་གསུམ་ཕྱོགས་གཅིག་བཅུག་པ་དེ། ། རིགས་གསུམ་མགོན་པོ་མི་འབྲལ་འཛོམས། ། སྨན་པས་ལམ་བགྲོད་དམ་ཚིག་ནི། །ཉམ་ཐག་འབྱོར་མེད་ནད་པ་ལ། །ཕྱོགས་རིས་མེད་པར་སྨན་སྦྱིན་པ། །སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་ཡིན། ། བུད་མེད་ཁྱི་སོགས་མ་དག་པས། ། འགོམ་འབོག་བཙོག་གྲིབ་མ་གོས་པ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་ཡིན། ། ཡོན་ཟས་ལ་འཁོར་སྨན་རིན་རྩོད། ། མཁས་འདྲ་མཐོ་གནོད་བྱེད་སྤང་བ། །བཟོད་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པའོ། །སྨན་དེ་སྦྱར་བར་བརྩམ་པ་ན། ། སྨན་ཀློག་ཁ་ཡན་མི་འཇོག་པ།  ། གློག་བུར་དགྲ་ཇག་བྱུང་བ་སོགས། ། གལ་སྲིད་ཡན་པར་བཞག་དགོས་ཚེ། །ཟླུམ་ལ་སྨན་སྒྲོ་ཆ་སྦྱར་བཀབ། །དེ་སྟེང་རིགས་གསུམ་མཚོན་རྒྱས་བཏབ། ། དེ་བཞག་དེ་ནི་རུང་ཙམ་ཡིན། །སྨན་སྒྲོ་གཞི་བྱེས་གང་དུ་ཡང་། །ཙོག་པུར་བཞུགས་པ་མ་གཏོགས་པ། །བསྙལ་དང་ས་རྗེན་ཐོག་མི་འཇོག ། དེས་ནི་བསམ་གཏན་ཕར་ཕྱིན་མཚོན། །མགོ་ཆ་གཏར་ཆ་བསྲེགས་ཆ་སོགས། །རྣོ་མཚོན་གླེགས་བམ་རྒྱུན་མིི་གཅོད། །དེ་ཡིས་ཤེས་རབ་ཕར་ཕྱིན་མཚོན། །སྦྱིན་བདག་ཚོགས་བསགས་དམ་ནི། །འདི་ལྟར་ཡོན་ཏན་དུ་མ་དང་། ། ལྡན་པ་སྨན་སྒྲོའི་ནོར་བུའི་མཛོད། ། རིགས་བརྒྱུད་ལྡན་པའི་བླ་མ་ཡིས། ། བྱིན་རླབས་རབ་ཏུ་གནས་བྱས་ཤིང་། །བྷཱུ་ལས་རྣམ་སྣང་རིག་མ་བཅས། །བསྐྱེད་པ་ལྷ་ཡི་དཀྱིལ་འཁོར་དུ། །བྱིན་རླབས་བདེ་གཤེགས་སྨན་བླ་ནི། །གཙོ་འཁོར་རྒྱུད་གསུངས་བཅས་པའི་གནས། །འདི་ལ་ལྷ་ཕྱག་སུས་འཚལ་བ། ། བད་ཀན་ནད་ཀྱིས་མི་མཆིའོ། །འདི་ལ་མཆོད་པ་སུས་འབུལ་བ། ། རླུང་ནད་དྲག་པོས་མི་གཟིར་རོ། ། འདི་ལ་གསོལ་བ་སུས་བཏབ་པ། །མཁྲིས་ནད་གནོད་པས་མི་ཚུགས་སོ། ། འིད་ལ་བཀུར་བསྟི་སུས་བྱས་པ། །ལྡན་འདུས་ནད་ཀྱིས་མི་མཆིའོ། །འདི་ལ་ཁྲི་སྟན་སུས་བཤམས་པ། ། གཉན་ཟེར་དྲག་པོས་མི་འདེབས་སོ། །འདི་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རངས་བ། ། དུས་མིན་ནད་ཀྱིས་འཆི་མི་འགྱུར། །འདི་ལ་འགོམ་བཙོག་མ་ཤོར་ན། །དེ་ལ་ཆམ་རིམས་ནད་མི་འབྱུང་། །འདི་ལ་ལོག་ལྟ་མ་བགྱིས་ན། །ནད་གདོན་དྲག་པོ་གང་བྱུང་ཡང་། །སྨན་ནུས་མི་འཇུག་མི་སྲིད་དོ། །སྨན་སྒྲོ་བདུད་རྩིའི་བང་མཛོད་འདི། ། དམེ་ཤི་བུད་མེད་བཙས་པ་དང། །སྲོག་གཅོད་མི་ཚངས་སྤྱོད་པ་དང། །སྣུམ་ལྕགས་བདེན་རྫུན་དབྱེ་བ་སོགས། །བཤན་གྲིབ་རོ་གྲིབ་བཤའ་གཏོར་སོགས། །འཛེམ་ཞིང་དམ་ཚིག་བསྲུང་བ་ན། ། ཆོས་དང་ཟས་གོས་ནོར་ལ་སོགས། །གང་འདོད་འབྱུང་བའི་ནོར་བུ་ཡིན། ། དེ་ཕྱིར་དཀོན་པའི་འདུ་ཤེས་དང་། ། རྩིས་ཆེར་ཟུངས་ཤིག་ཡོན་མཆོད་རྣམས། །ཞེས་སོ། །
      ༢  བོད་ལུགས་སྨན་བཅོས་ཀྱི་སྤྱོད་ཆས། །
བོད་ལུགས་སྨན་བཅོས་ཀྱི་སྤྱོད་ཆས་ལ། སྨན་རྡུང་བྱེད་དང་། འཚག་བྱེད་དང་། རིལ་བུ་སྒྲིལ་བྱེད་དང་།སྐམ་སྣོད་དང་། ཉར་སྣོད་སོགས་དང་། ནད་བཅོས་སུ་སྤྱོད་པའི་མེ་བཙའ་མེ་བུམ་དང་། གཏར་བྱེད་གཙག་བུ་དང་། རྡུང་བྱེད་དང་། འཛིན་བྱེད་དང་། གཅོད་བྱེད་དང་། ཚ་ལུམས་དང་། མཉེད་འཕུར་དང་། མོ་ནད་རིགས་སུ་སྤྱོད་པའི་ལག་ཆ་མང་པོ་ཡོད་པ་ནི།  ད་ལྟ་ཟི་ལིང་གི་བོད་ལུགས་གསོ་རིག་དངོས་མཛོད་ཁང་ཆེན་མོ་སོགས་ལས་མངོན་སུམ་མཐོང་ཐུབ་པ་བཞིན་ལ། འདིར་ས་བཅད་སྟོང་མིན་ཙམ་དུ་གོང་གསལ་བོད་ལུགས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྨན་སྒྲོ་བཟོ་ཐབས་ཁག་ཅིག་དང་སྨན་དང་སྨན་བཅོས་སྤྱོད་ཆས་འགའི་པར་རིས་ཀྱིས་འཐུས་པར་བྱས་ལ། བཟོ་ཐབས་ནི་ཤིང་བཟོ་དང་། རྡོ་མགར་དང་། བསླ་བཟོ་དང་། མགར་ལུགས་དང་། འཚེམ་དྲུབ་བཅས་ཀྱི་ལེ་ཚན་ལས་གཞི་རྩ་ཙམ་ཤེས་པར་འགྱུར་བ་དང་། སྤྱོད་ཆས་རེ་རེ་བཞིན་གྱི་རྒྱུ་དང་། སྤྱོད་སྒོ་དང་། ཁྱད་ཆོས་དང་དེ་མཚུངས་བཟོ་ཐབས་ཞིབ་ཕྲ་ནི་བརྗོད་པའི་མཐའ་དང་བྲལ་བའོ། །