༡བརྡུང་མགར་གྱི་ལག་ཆ།
མགར་གྱི་ལག་ཆ་ལ།རྡུང་མགར་དང་ལུགས་མགར་གྱི་ལག་ཆ་གཉིས་ལས།དང་པོ་རྡུང་མགར་གྱི་ལག་ཆ་ནི།ཐོ་བ་དང་།སྐམ་པ།ཁོལ་མོ།མས་གཞི།མས་རྡོ（མས་ཐོ）ལྕགས་ངར།མགོ་བསྐོན།གཅོད་གཟོང་།འབིགས་གཟོང་།དྲས་གཟོང་།བརྐོས་གཟོང་།མགར་འབུག །མགར་གསོར།སག་བརྡར།འཇུར་མིག །ཐོ་སྤར།སྒྲིལ་སྤར།སྤར་གཟོང་།།ཚ་འཁེམ།ཚ་སྤུར།ལིང་ཕོར་སོགས་ཡིན་ཞིང་།དེ་ཚོའི་ནང་གི་ཉུང་ཤས་ཕུད།དེ་མིན་རྣམས་རེ་རེ་ལའང་ཆེ་ཆུང་དང་།ལྗིད་ཡང་།བཟོ་ཁྱད་བཅས་ཀྱི་དབྱེ་བས་མི་འདྲ་བ་མང་དུ་དགོས་སྟབས།ཅི་ལ་ཅི་མཁོ་མགར་བའི་ལག་ཆ་འདྲ།ཟེར་བ་དེ་ནི་དངོས་གནས་དཔེ་དོན་མཚུངས་པའི་བཤད་སྲོལ་གསོན་ཉམས་ལྡན་པ་ཞིག་སྟེ།དང་པོ།ཐོ་བའི་སྐོར་ལ།བརྡུང་སྟངས་ཀྱི་དབྱེ་བས་འཐར་རྡུང་དང་།འཁུམ་རྡུང་།ཕྱི་བཟོ་བཀོད་པ།ནང་བཟོ་བཀོད་པ།ཆེ་རྡུང་།ཞིབ་རྡུང་།བརྐོས་ཐོ་བཅས་ཁག་བདུན་དུ་དབྱེ་ཆོག་པ་དང་།དེ་ཚོའི་དབྱིབས་ཀྱང་བརྡུང་བྱའི་ཁྱད་གཞི་དང་མཐུན་པར་གྲུ་བཞི（ཤོ་ཁྲིག་མའང་ཟེར）དང་།སྒོང་གཟུགས།མགོ་ཟླུམ།གསེག་ཆེན།གསེག་ཆུང་།མཆུ་རིང་།པུ་ཤུད་མགོ །ཤོག་སྒྲིལ་ཁ་བཅས་དང་།དེ་དག་རེ་རེ་ལའང་ཆེ་འབྲིང་ཆུང་བར་དབྱེ་བའི་ཉུང་མཐར་ཡང་བཅུ་ཕྲག་ཁ་ཤས་དགོས་ལ།བརྐོས་ཐོ་སྟེ་གསེར་དངུལ་སོགས་ལ་དཀྲོལ་ཚགས་རྒྱག་བྱེད་ཀྱི་ཐོ་བ་ཁོ་ནར་མ་མཐར་ཡང་ཆེ་ཆུང་གསུམ་ཙམ་དགོས་ཤིང་།ཆུང་ཤོས་ཀྱི་ལྗིད་ཚད་ཞོ་དོ་ནས་གསུམ་བར་དང་།འབྲིང་བར་ཞོ་བཞི་ནས་ལྔ་བར།ལྗིད་ཤོས་ལ་ཞོ་བདུན་ནས་སྲང་གང་བར་སོགས་དཀྲོལ་ཚགས་རྒྱག་ཡུལ་གྱི་གཞི་རྒྱ་ཆེ་ཆུང་དང་།རི་མོ་རྩིངས་ཞིབ།ཤས་སྲབ་མཐུག་སོགས་ལ་དཔག་ནས་སོ་སོར་བེད་སྤྱོད་གཏོང་དགོས་སོ།།
གཉིས་པ།སྐམ་པའི་སྐོར།འཛིན་སྐམ་དང་།མེ་སྐམ།ལུགས་སྐམ།མཛེར་སྐམ།འཇུར་སྐམ།གྲི་སྐམ（སྐམ་གྲི་ཡང་ཟེར）བཅས་དང་།འཛིན་སྐམ་ལ་ཡང་སྟག་མགོ་ཅན་དང་།དྲེད་མོའི་ཁ།བྱ་རོག་མཆུ།ཆུ་སྲིན་ཁ།བྱེའུ་མཆུ་ཅན།ཙོག་སོ་ཅན་སོགས་བཟོ་དབྱིབས་དང་།ཆེ་ཆུང་མི་འདྲ་བ་སྣ་ཚོགས་དགོས་ལ།སྐམ་པ་གཞན་དག་རྣམས་ཀྱང་རེ་རེར་ཆེ་ཆུང་གཉིས་ནས་གསུམ་བར་རེ་མེད་ཐབས་མེད་པ་ཡིན་ནོ།
གསུམ་པ།བརྐོས་གཟོང་གི་སྐོར།བརྐོས་གཟོང་ཞེས་པ་ནི་དཀྲོལ་ཚགས་རྒྱག་བྱེད་ཀྱི་གཟོང་ཡིན་ཏེ།དེ་ལ་འཇམ་རིས་ཀྱི་གཟོང་དང་།སྐྱ་རིས་ཀྱི་གཟོང་།ནང་སྤར་གྱི་གཟོང་།བཅག་འདེད་ཀྱི（འཇམ་འདེད་ཀྱང་ཟེར་）གཟོང་།ཁ་རིས་ཀྱི་གཟོང་།དམིགས་བསལ་གྱི་རི་མོའི་ཚགས་གཟོང་།གསེར་དབུག་དྲས་གཅོད་ཀྱི་གཟོང་བཅས་དབྱེ་བ་ཁག་བདུན་པོ་རེ་རེ་ལའང་ཕྲ་སྦོམ་དང་།ཁ་ཞེང་ཆེ་ཆུང་།དབྱིབས་འདྲ་མིན་སོགས་ཁ་ཤས་དགོས་སྟབས་བསྡོམས་པའི་བརྒྱ་ལྷག་ཙམ་མེད་ན་མི་འགྲིག་ལ།གཏན་འཁེལ་ངེས་པའི་གྲངས་ཚད་ནི་སུས་ཀྱང་ཁ་ཚོན་གཅོད་ནུས་པ་མ་ཡིན་ནོ།།བཤད་མ་ཐག་པའི་ལག་ཆ་སྣེ་གྲངས་གསུམ་པོ་ཙམ་དུ་མ་ཟད།དེ་མིན་རྣམས་ཀྱང་དབྱིབས་དང་ཆེ་ཆུང་ལ་སོགས་གང་ལ་གང་དགོས་ལྟར་སྦྱར་ནས་དབྱེ་བས་མང་དུ་དགོས་ནའང་ཡི་གེར་བྲིས་ན་མང་དུ་དོགས་པ་དང་།དོན་དག་ཀྱང་ཕྱོགས་མཚོན་ཙམ་ལས་གསལ་པོར་འགོད་ཐུབ་ཐབས་བྲལ་སྟབས་བྲིར་མ་ལོངས་པས་ཞིབ་ཕྲ་མཐོང་རྒྱུན་ལ་བརྟེན་ནས་ཤེས་པར་བྱའོ།།
༢ལུགས་མགར་གྱི་ལག་ཆ།
སྤྱིར་གོང་དུ་བཤད་པའི་ཐོ་བ་དང་།སྐམ་པ་སོགས་མགར་བའི་ལག་ཆ་མང་ཆེ་བ་ལུགས་མགར་ལ་ཡང་དགོས་པའི་ཐོག །ལུགས་རྒྱག་བྱེད་ཁོ་ནར་མཁོ་བའི་དམིགས་བསལ་གྱི་ལག་ཆའང་མི་ཉུང་བ་ཞིག་དགོས་ཤིང་།སྤྱིར་བཏང་གི་ལུགས་བླུག་པར་མཁོ་བའི་དམིགས་བསལ་གྱི་ལག་ཆ་ནི།བྱེ་སྤར་བཟོ་བྱེད་ཀྱི་བྱེ་མ་དང་།ལུགས་བཀོད་བཟོ་བྱེད་ཀྱི་ཞི་གའམ་ཀོ་རོ་ས་དང་།ཡང་ན་བསྐལ་བའི་བྱེ་མ（ཀོ་ལོ་སའང་ཟེར）དཀྲུག་ཆས་བཅས་གསུམ་པོ་ནི་མེད་དུ་མི་རུང་བ་ཞིག་ཡིན་ལ།དེའི་ནང་ནས་བྱེ་སྤར་བཟོ་བྱེད་ཀྱི་བྱེ་མ་དང་།ལུགས་ཀོང་གི་ཀོ་རོ་ས་གཉིས་ནི་གཤམ་དུ་འཆད་པར་བྱ་ཞིང་།འདིར་དཀྲུག་ཆས་ཀྱི་སྐོར་ངོ་སྤྲོད་མདོར་བསྡུས་ཤིག་བྱེད་རྒྱུར།དེའང་དཀྲུག་ཆས་ཞེས་པ་ནི་གཙོ་བོ་ལུགས་སུ་བླུགས་པའི་མཆོད་ཀོང་དང་།མནྡལ།བུམ་པ།ཕུད་ཏིང་（ཕུད་ཀོང་།）ཆུ་ཏིང་།ཏིང་ཤག །དྲིལ་བུ།སིལ་སྙན།མེ་ལོང་ལ་སོགས་པ་རོལ་མོ་དང་མཆོད་ཆས་རིགས་དང་།དེ་མིན་ད་དུང་རྟའི་གཡེར་ཀ་ཚིལ་གོར་མ（རྟའི་སྐེ་ལ་འདོགས་པའི་གཡེར་ཀའི་བྱེ་བྲག་ཅིག）དང་།དྲིལ་ཆུང་།ཏིང་ཏིང་།ཁོག་ཏིར།ཕོར་པ།སྣག་བུམ་སོགས་ལི་དང་འཁར་ཟངས་རག་རྣམས་ལས་གྲུབ་པའི་དབྱིབས་ཟླུམ་པོ་ལ་རི་མོ་མེད་པའི་འཇམ་སང་གི་རིགས་རྣམས་འཇམ་ཤས་ཐོན་པ་བྱེད་སྤྱད་ཀྱི་ལག་ཆ་ཞིག་ཡིན།དེས་ན་རི་མོ་ཡོད་པའམ་ཡང་ན་དབྱིབས་ཟུར་གསུམ་མམ་ནར་མོ།འཇོང་དབྱིབས།ཟླ་གམ།གྲུ་བཞི་སོགས་ལ་སྤྱོད་དུ་མི་བཏུབ་པས་མི་མཁོ་ཞིང་།དེ་ལ་དཀྲུག་མདའ་སྟེ་སྲོག་ཐུར་དང་།དཀྲུག་ཕུར།དཀྲུག་ཐག་འབྲེང་བ།དཀྲུག་བྱེད་ཀྱི་སྐྱུང་བུ་བཅས་དགོས་པ་དང་།སྐྱུང་བུ་ལའང་ཕྱི་ལོགས་ནས་བཞར་བ།ནང་ལོགས་ནས་བཞར་བ།གསེང་བར་བཞར་བ།ཁ་རིས་གཏོད་པ་བཅད་ཕྱོགས་བཞི་ལ་མཁོ་བས་སོ་སོའི་ཁྱད་ཆོས་ལྟར་དབྱིབས་ཀྱང་སྟ་རེ་ཁ་དང་།ཟླ་ཚེས་ཁ།སེན་དབྱིབས།སྒོང་དབྱིབས།གསེག་ཆེན།གསེག་ཆུང་།ཨབ་སོ།རྐན་རིས་བཅས་ལ་ཆེ་ཆུང་གི་དབྱེ་བས་གྲངས་བཅུ་ཕྲག་ཁ་ཤས་དགོས་པ་ཡིན་ནོ།།གཞན་ཡང་ལུགས་སྐམ་བྱ་རོག་མཆུ་དང་།གསོར་ཆེ་ཆུང་།དཀྲུག་ཕོར།སག་བརྡར་ཆེ་ཆུང་སྣ་ཚོགས་སོགས་ནི་གོང་དུ་བཤད་པ་དང་།འདིར་ཡང་མཁོ་བ་བཅད་ཞིབ་པར་ལག་ཆའི་བཟོ་དབྱིབས་དང་བེད་སྤྱོད་བྱེད་སྟངས་སོགས་མིག་ལྟོས་དང་ལག་ཁྲིད་ཀྱི་མཐོང་རྒྱུན་ལ་བརྟེན་ནས་ཤེས་དགོས་སོ།
གོང་དུ་སྨོས་པའི་ལག་ཆ་དེ་དག་ཡོད་པ་ཙམ་གྱིས་མི་འགྲིག་པར་ལག་འདྲིས་པ་དང་།ངོས་ཆོད་པ།འཇོག་ཡུལ་ངེས་གཏན་ཡོད་པ་བྱ་རྒྱུ་བཅས་ནི་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ་སྟེ།དེ་མིན་གློ་བུར་དགོས་མཁོ་བྱུང་སྐབས་ལག་ཆ་ཁ་ཤད་ལམ་སང་དྲན་མི་ཐུབ་པ་དང་།ཡང་ན་བྲེལ་བ་བྱུང་བའི་རྐྱེན་གྱིས་ལག་ཆ་འདྲ་འདྲ་ཁག་གཅིག་ཕན་ཚུན་ནོར་ནས་ངོས་མི་ཟིན་པ།གང་དུ་བཞག་ཡོད་མེད་མི་དྲན་པ་སོགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་བྱུང་ནས་བེད་སྤྱོད་གཏོང་མི་ཐུབ་པ་ཡང་ཡོང་གི་ཡོད་དེ།དམངས་ཁྲོད་ཀྱི་ཁ་རྒྱུན་དུ།མགར་གསར་ལག་པ་ཚ་བསྲན་ཆེ།སྐམ་པ་བཞག་ནས་ལག་པས་སྙོབས།མགར་གསར་འགྲམ་པ་ཕུ་ཤུགས་ཆེ།ཁོལ་མོ་བཞག་ནས་ཁ་ཡིས་སྤུར།མགར་གསར་དཔུང་པ་སྟོབས་ཤུགས་ཆེ།ཐོ་བ་བཞག་ནས་དཔུང་པས་བཀན།ཞེས་སོགས་ཟེར་སྲོལ་ཡོད་དོ།།