ཀརྨ་སྒར་བྲིས་ནི་བོད་ལུགས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རི་མོའི་འབྲི་སྲོལ་ཆེན་མོ་ཡོད་པའི་ནང་ནས་སྐད་གྲགས་ཆེ་བའི་འབྲི་རྒྱུན་ཞིག་སྟེ།ཀརྨ་སྒར་བྲིས་འདིའི་སྲོལ་ཐོག་མར་དར་སྤེལ་མཛད་མཁན་ནི་ཀརྨ་པ་སྐུ་ཕྲེང་བརྒྱད་པ་མི་ཡོད་སྤོད་རྡོ་རྗེ་（སྤྱི་ལོ་1507-1554）ཡི་སློབ་མ་ཡར་སྟོད་སྤྲུལ་སྐུ་ནམ་མཁའ་བཀྲ་ཤིས་ཡིན་པ་སི་ཏུ་བཀའ་འབུམ་ལས་ཀ་ཚང་ཆོས་འབྱུང་དུ་གསལ་ཞིང་།དེ་ནས་ཀརྨ་པ་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་པ་ཆོས་དབྱིངས་རྡོ་རྗེ་ནི་（160 -1674）ལ་ཕྱག་རིས་ལ་མཁས་རྩལ་ཆེ་བ་ལ་བརྟེན་བཀའ་བརྒྱུད་ཕྱོགས་ཀྱི་དགོན་རྙིང་མང་པོ་ཞིག་ལ་སྒར་བྲིས་ཀྱི་དར་ཁྱབ་བྱུང་བར་མངོན།ལྷག་པར་དུ་ཁམས་སྡེ་དགེའི་ཕྱོགས་ལ་དེ་བས་དར་ཁྱབ་བྱུང་བ་ནི་ཀུན་མཁྱེན་སི་ཏུ་པཎ་ཆེན་（སྤྱི་ལོ་1699-1774）གྱི་སྐུ་རིང་དུ་ཡིན་ལ།ཁོང་གི་ཤར་དཔལ་སྤུངས་ཐུབ་བསྟན་ཆོས་འཁོར་གླིང་དུ་ཆུ་གླང་ལོར་（སྤྱི་ལོར་1733）སྟོན་པའི་སྐྱེས་རབས་དཔག་བསམ་འཁྲི་ཤིང་གི་ཞལ་ཐང་སུམ་ཅུའི་སྐོར་སྒར་བྲིས་ལྟར་ག་བྲིས་གནང་སྟེ་རྗེ་ཉིད་ཀྱིས་ཞལ་ཐང་གི་རྟོགས་བརྗོད་དུ་འདི་ལྟར་བཀོད་པ་རེད།
     བཀོད་ལེགས་གླིང་བཅས་ཆུ་གཏེར་དབུས།ལྷུན་པོ་བཞིན་དུ་ལྷུན་ཆགས་སུ།རབ་མཛེས་མཚན་པའི་དཔའ་འབར་བ།ཐུབ་མཆོག་སྲས་དང་བཅས་པས་སྐྱོང་།འཕགས་པའི་ཡུལ་དུ་སྔོན་བྱུང་བ།སྙན་ངག་སྨྲ་རྣམས་གཙུག་གི་རྒྱན།སློང་རྣམས་རེ་བསྐོང་ཡིད་བཞིན་ནོར།དགེ་དབང་ཞེས་བྱའི་བདག་བྱུང་།སྣང་བའི་ནང་ནས་ཉི་བཞིན་དུ།སྒྱུར་རྩལ་རྣམས་ལས་རི་མོ་མཆོག་འདུས་བྱས་ཀུན་ལས་རྒྱལ་བའི་སྐུ།རི་མོར་བྲིས་འདི་འབྲས་བུར་བཅས།ཞེས་བསམ་མི་བདག་རབ་དད་དེས།མཐོང་བས་དགའ་མགུར་བསྐྱེད་བྱེད་པའི།འཕགས་རྣམས་རྟོགས་བརྗོད་རི་མོ་ཡིས།ཁང་བཟང་དབང་གཞུ་ལྟར་བཀྲར་བྱས།དྭངས་བའི་མཚོ་ལ་ཟླ་གཟུགས་བཞིན།སངས་རྒྱས་གཟུགས་ཀྱིས་དེ་ཡི་ཚུལ།སྙན་འཇེབས་ཉམས་བཅས་ཡི་གེ་རུ།སྤེལ་ཅིག་ཅེས་གསུང་པའི་མཚོ་བྱུང་ལྷ་མོའི་གླུ།རྒྱལ་དང་དེ་སྲས་ཚོགས་རྣམས་ཀྱི།རྟོགས་བརྗོད་དཔག་བསམ་འཁྲི་ཤིང་བྱུང་།དེ་ལྟའི་བསྟན་བཅོས་ཉི་མ་འདི།ལྗོངས་འདིར་སྣང་བྱེད་ཁྱུང་སྔོན་སྐྱེས།འཇིགས་རྟེན་མིགགཅིག་ཤོང་སྟོན་རྗེའི།ཕུན་ཚོགས་འབྱུང་གནས་དཔལ་ལས་ཐོབ།འཕགས་པ་ཞིག་གི་དགེ་སྡིག་གིབླང་དོར་སྟོན་བྱེད་གཤིན་རྗེ་བཅུའི།ཁྲིམས་ཀྱི་མདུན་པ་འཇིགས་རུང་བ།བྱིན་ཤའི་ལོ་འདབ་གཡོ་བ་བྲིས།དེར་བརྟེན་རྒྱ་དང་རྒྱ་ནག་ཆེར།སྐྱེད་དགུའི་བརྟེན་གནས་ས་གཞི་དང་།སྐྱེ་དགུ་བསྲུང་ལ་ཉི་བཞིན་པའི།བསྔགས་འོས་དགེ་བཅུའི་ཁྲིམས་བཟང་ཚུགས།གང་ན་རི་མོའི་དཔལ་ཕུན་ཚོགས།དེ་ནི་ཐུབ་བསྟན་ཀྱང་ཕུན་ཚོགས།གང་ན་དེ་ཡིས་དཔལ་གྱིས་སྟོང་།ལྷ་མིན་ཀླ་ཀློས་འཇོམས་ཞེས་བསྟན།སྟོན་པ་ཇི་བཞིན་སྐུ་གཟུགས་ཀྱིས།བསྟན་འགྲོའི་དོན་བཟང་སྒྲུབ་པའི་ཚུལ།མུ་ཏིག་འཁྲི་ཤིང་ཨུ་དྲ་ཡཎ།བྲམ་ཟེ་སྤུན་གསུམ་མཐོ་བཙུན་ཆེད།ཙནྡན་ཇོ་བོ་ལ་སོགས་པའི།སྔོན་རབས་ཟླ་བ་ཡིད་ཀྱི་མཁར།རྟག་ཏུ་ཤར་ནས་ལེགས་བྱས་ཀྱི།བརྩོན་པའི་ཆུ་གཏེར་རྒྱས་པ་ཐོབ།མཐོང་བས་འགྲོ་རྣམས་རྣམ་མཁྱེན་གྱི།ས་བོན་རིགས་ལ་གསོས་འདེབས་ཕྱིར།རི་མོའི་དཔལ་དང་ཕུན་ཚོགས་དགམི་ཉམས་སྲུང་ཕྱིར་ངས་འདི་བརྩམས།ཚོན་དང་རི་མོའི་ཉམས་ནམས་འགྱུར།རྒྱ་ནག་མཁས་པའི་ལུགས་བཟང་གིས།ཡུལ་དང་ཁང་བཟང་ཆ་ལུགས་སོགས།འཕགས་ཡུལ་མངོན་སུམ་མཐོང་བཞིན་བྱས།སངས་རྒྱས་དེ་སྲས་བཅས་སོགས་གཟུགས།དུས་འཁོར་སྡོམ་པ་འབྱུང་རྒྱུད་སོགས།དཔལ་གྱི་མགུལ་ནས་གསུང་ཇི་བཞིན།ཆ་ཚད་རྣམས་ལ་ཡིད་དགར་བགྱིས།སྨན་ཐོང་གསར་རྙིང་མཁྱེན་ལུགས་པ།བྱང་པ་བྱེའི་སྒར་བྲིས་པའི།རྣམ་དཔྱོད་དེ་ཀུན་འདིར་ལྡན་མོད།ཉམས་འགྱུར་འབུམ་གྱི་ཁྱད་པར་བྱས།ཀླུ་ཡི་སྤྲུལ་པའོ་བཟོ་རྒྱུན་ཅན།འཕགས་ཡུལ་ནུབ་ཕྱོགས་ཁ་ཆེ་ཡི།བཟོང་སྦྱོང་འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་གི།རི་མོའི་སྒྱུར་རྩལ་སྤུན་ཟླ་གྲུབ།དེ་ལྟར་རྣམ་དཀར་ལེགས་བྱས་འདིས།མཚོན་བྱས་དུས་གསུམ་དགེ་ཚོགས་ཆས།འཁོར་གསུམ་རྟོགས་པའི་དྲི་བྲལ་ཀླུང་།དགེ་ཚོགས་རླབས་ཕྲེང་གྱོ་བཞིན་པར།སྐུ་བཞི་ཡེ་ཤེས་ལྔ་ལྡན་པའི།རྒྱལ་བའི་རྒྱ་མཚོ་ཆེར་འཇུག་ནས།རྣམ་དག་སྨོན་པས་རབ་བསྲུབས་འབྲས།འགྲོ་ཀུན་བདུད་རྩིར་སྤྱོད་པར་ཤོགདྲི་མེད་རྒྱལ་བསྟན་བཤད་སྒྲུབ་བསྟན།མཐའ་དག་ཀུ་མུད་མཛེས་པའི་ཚལ།ལོངས་སྤྱོད་པར་རྒྱས་བྱེད་ལེགས་བྱས་འདི།རབ་དཀར་ཟླ་བའི་འོད་བཞིན་ཤོགསྲིད་འདི་དཔལ་དང་ཕུན་ཚོགས་ཀྱི།ཉིན་མོ་བྱེད་དང་ཆབས་ཅིག་ཏུ།ལྷག་པར་དོན་རྒྱུན་པདྨའི་ཚལ།རྒྱས་པར་བྱེད་པའི་ཉི་མའང་ཤོགསྣང་བའི་དཔལ་གྱུར་མ་བཞིན།གྲགས་ལྡན་རྣམ་འདྲེན་ཀརྨ་ཀ།མཐིང་དབང་ཅོད་པན་འཆང་བ་གང་།ཞིང་མཆོག་གང་གི་མགོན་མཛད་པར།པད་རྩལ་ལྟར་དཀར་བྱས་འདི།ཞིང་ཀུན་ཡོངས་སུ་འགེངས་བྱེད་པའི།ལྷ་རྫས་མཆོད་ཡོན་དུ་གྱུར་ནས།མཉེན་རབ་མཆོག་དང་ཕུལ་གྱུར་ཅིགབསྟན་འཛིན་ཀུན་ལ་འཆི་མེད་ཀྱི།བདུད་རྩིའི་བཅུད་ལེན་ཉིད་གྱུར་ཏེ།བསྟན་འགྲོའི་དཔྱིད་དུ་ཞབས་པད་བརྟན།བཞེད་དོན་ཀུན་སྒྲབ་བྱེད་པོར་ཤོགལེགས་བྱས་ཟླ་བ་རྒྱས་པ་འདིས།བདེ་གཤེགས་སྙིང་པོ་རིན་ཆེན་གྱི།ཡོངས་བལྟམས་འགྲོ་ཀུན་ལེགས་བྱས་ཀྱི།ཆུ་གཏེར་གནམ་དུ་འཕྱུར་གྱུར་ཅིགམི་དགེའི་མུན་པ་ནུབ་པ་དང་།ལེགས་བྱས་ཅིན་བྱེད་གསལ་བ་དང་།དགེ་ལེགས་པདྨ་བཞད་པ་སྟེ།གསུམ་པོ་འདི་ནི་མཉམ་དུ་ཤོགའགྲོ་ཀུན་སྙིང་པོ་ལྟ་བའི་གེགས།སྒྲིབ་གཉིས་བག་ཆག་མུན་ཚོགས་དང་།རྒུད་པའི་མུན་ཚོགས་ཇི་སྙེད་པ།སེལ་བའི་རྒྱུ་སྐར་བདག་པོ་ཤོགདེ་ནི་མངོན་མཐོའི་ཐེམ་སྐས་ལ།འཛེག་ནས་རྣམ་མཁྱེན་ཉམས་དགའི་གྲོང་།ཉེར་ཐོབ་ཆོས་རྒྱལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི།གཏན་བདེའི་རྒྱལ་སྲིད་ཐོབ་གྱུར་ཅིགདེ་ལྟར་ཟླ་བ་ལྟར་དཀར་ལྷག་བསམ་གྱིས།རྩེ་གཅིག་སྨོན་པའི་རེ་འབྲས་དེ་དག་རྣམས།།བསླུ་མེད་སྲས་བཅས་རྒྱལ་བའི་མཐུན་བྱིན་གྱིས།བདེ་བླག་འགྲུབ་པའི་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་ཤོག།ཅེས་ཤཱཀྱའི་དགེ་སྦྱོང་སི་ཏུ་པ་བསྟན་པའི་ཉིན་བྱེད་ཀྱིས་བྲིས་པ་ཛ་ཡནྟུ།
     ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་བཀོད་པ་རྒྱའི་སི་ཐང་ལྟར་གྱི་རི་མོའི་ཚོན་མདངས་བཅད་རྣམས་རྒྱའི་ལུགས་དང་།ཁ་བཟང་ཆ་ལུགས་སོགས་རྒྱ་བལ་གྱི་ཡུལ་ཉམས་ཅན།རང་བློས་གསར་དུ་སྤྲོས་པའི་ཕྱག་རྒྱུན་སྒར་བྲིས་གསར་མ་ཞེས་གྲགས།འདིའི་སྐོར་ཞལ་ཐང་རྣམས་ད་ལྟར་དཔལ་སྤུངས་དགོན་པས་ཉར་ཚགས་བྱས་ཡོད་ལ།སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་སྤྱི་ལོ་1991ལོར་པར་དུ་བསྐྲུན་པའི།པད་མ་ཆོས་འཕེལ་གྱིས་བརྩམས་པའི་སྐྱེས་རབས་དཔག་བསམ་འཁྲི་ཤིང་ཞེས་པའི་དེབ་ཏུ་ཞལ་ཐང་ཆ་ཚང་ཚོན་ཁྲ་ཅན་གྱི་པར་དུ་བླངས་ཏེ་བཀོད་འདུགདེ་ལྟར་རྗེ་ཉིད་ནས་སྔ་ཕྱིར་ཕྱག་བྲིས་གནང་བའི་རྒྱ་གར་གྱི་གྲུབ་ཆེན་བརྒྱད་ཅུ་དང་།རྒྱན་དྲུག་མཆོག་གཉིས་སོགས་ཀྱི་ཞལ་ཐང་བོད་ཡུལ་འདིར་སྔོན་ཆད་སྨན་མཁྱེན་བྱེའུ་སོགས་རི་མོ་མཁན་གང་གིས་ཡང་བསྐྲུན་དུ་མེད་པ་མིན་གི་དཔྱིད་དུ་གྱུར་པ་བརྒྱ་ཕྲག་བརྒལ་བ་དང་།ལྡེར་བཟོ།བརྐོས་སྐུ་སོགས་ཀྱི་ལག་རྩལ་མང་དུ་སྤེལ་བས།གངས་རིའི་ལྗོངས་འདིར་ཀརྨ་རང་གིས་རང་གཅུན་རིས་ཀྱི་བསྟན་པ་གཞིར་བཞེངས་སུ་བསླངས།དེ་ནས་ཁོང་གི་སློབ་མ་ཀར་ཤོད་པ་ཀརྨ་བཀྲ་ཤིས་སོགས་ཀྱིས་དཔལ་ཡུལ་བཀའ་འགྱུར་གསེར་བྲིས་མ་ཞེས་སྐད་གྲགས་ཅན་དེའི་དབུ་ལྷ་དང་།དཔལ་སྤུངས་གསེར་གདུང་ལྷ་ཁང་གི་ལྡེབས་བྲེས་དང་མཆོད་རྟེན་ཆ་ཚད་སོགས་སི་ཏུ་པཎ་ཆེན་དང་གྲོས་མོལ་བྱས་ཏེ་བྲིས་པ་དང་།གཞན་ཡང་རྗེ་སྟོད་ལྷབཟོ་ཚེ་དབང་གྲགས་པ་སོགས་སྒར་ལུགས་གསར་མ་ཁོ་ནའི་ལྷ་བཟོ་བ་ཕུལ་བྱུང་ཅན་མང་པོ་བྱུང་ལ་ད་ལྟའི་བར་འབྲི་རྒྱུན་འདི་དར་སྤེལ་བྱས་དང་བྱེད་བཞིན་པ་སྟེ།སྡེ་དགེ་རྫོང་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གིས་སྤྱི་ལོ་2003ལོར་སྒྲིག་འཛུགས་གནང་བའི་གླིང་གེ་སར་རྒྱལ་པོའི་སྐྱེས་རབས་སྟོང་ཐང་ཀུན་སྨོན་ཆེན་མོ་ཞེས་པ་འབྲི་མཁན་ལྷ་བཟོ་འབོར་ཆེན་གྱིས་སྒར་ལུགས་ལྟར་འབྲི་བཞིན་ཡོད་པས་མཚོན།