ནང་དོན་གནད་བསྡུས།《སད་ཀྱིས་བཅོམ་པའི་མེ་ཏོག》ནི་དུས་རབས་ཉི་ཤུའི་ལོ་རབས་བརྒྱད་ཅུ་པའི་བོད་ཀྱི་སྒྲུང་གསར་རྩོམ་པ་པོ་གྲགས་ཅན་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་ལྗགས་རྩོམ་ཡིན་ལ། 《མེ་ཏོག་དང་རྨི་ལམ》ནི་དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་པའི་ལོ་རབས་བཅུ་པར་བོད་ཀྱི་སྐྱེས་མ་རྩོམ་པ་པོ་གྲགས་ཅན་ཚེ་རིང་དབྱངས་སྐྱིད་ཀྱིས་བརྩམས་ཤིང་། ཁོང་གཉིས་ཀྱིས་འཚོ་བའི་རང་མདངས་ལྡན་ཞིང་། གཏམ་རྒྱུད་མི་སེམས་འགུག་པ། བྱམས་དང་སྙིང་རྗེ་བཅས་ཀྱིས་གཏམས་པའི་སྒོ་ནས། དུས་རབས་ཀྱི་རྒྱབ་ལྗོངས་མི་འདྲ་བ་འོག་གི་བོད་ཀྱི་སྐྱེས་མའི་སྣང་བརྙན་བཞེངས་བསྐྲུན་བྱས་ཞིང་། ཁོང་གཉིས་ཀྱི་རྩོམ་ལས་མེ་ཏོག་གིས་མཚོན་པའི་བོད་ཀྱི་སྐྱེས་མ་ཚོའི་འཚོ་བའི་གནས་བབ་དང་། བསམ་སྤྱོད། ལས་དབང་སོགས་ཀྱི་ཁྱད་པར་མངོན་གསལ་ལྡན་པ་མཐོང་ཐུབ།

བརྡ་ཆད་གཙོ་བོ། བོད་ཀྱི་སྐྱེས་མ། སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བ།  བསམ་སྤྱོད། ལས་དབང་།

གླེང་གཞི།

དོན་གྲུབ་རྒྱལ་དང་ཚེ་རིང་དབྱངས་སྐྱིད་གཉིས་ནི་བོད་ཀྱི་དེང་རབས་རྩོམ་རིག་གི་རྩོམ་པ་པོ་གྲགས་ཅན་གཉིས་ཡིན། དོན་གྲུབ་རྒྱལ་ནི་མི་ཚེ་ཐུང་ཡང་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ཐད་བྱས་རྗེས་རླབས་ཆེ་བཞག་མྱོང་ལ། ཁོང་ལ་བོད་ཀྱི་བརྩམས་སྒྲུང་གསར་པའི་དབུ་བརྙེས་པའམ་གསར་གཏོད་པ་ཞེས་འབོད། ཁོང་གི་སྒྲུང་གཏམ་ཆེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་མང་པོ་ཞིག་གི་ནང་དུ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་སྣང་ཚུལ་མཚོན་པར་བྱེད་ཅིང་། སྒྲུང་ཐུང་ཐོག་མ 《པད་མཚོ》  དང 《འབྲུག་མཚོ》     སྒྲུང་འབྲིང《སད་ཀྱིས་བཅོམ་པའི་མེ་ཏོག》སོགས་ཀྱི་ནང་དུ་བོད་རིགས་སྐྱེས་མའི་ལས་དབང་དང་མི་ཚེའི་གདམ་ག་ལ་དོ་སྣང་བྱས་འདུག

སྐྱེས་མ་རྩོམ་པ་པོ་གྲགས་ཅན་ཚེ་རིང་དབྱངས་སྐྱིད་ནི་བོད་ཡིག་གི་ཐོག་ནས་བརྩམས་སྒྲུང་འབྲི་མཁན་གྱི་སྐྱེས་མའི་ཁྲོད་གྲུབ་འབྲས་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་རྩོམ་པ་པོར་ཆགས་འདུག ཁོང་མོར་གསར་རྩོམ་གྱི་བརྩམས་སྒྲུང་གི་གྲངས་ཚད་དེ་ཙམ་མང་པོ་མེད་མོད། སྤུས་ཚད་ཐད་ནས་རྩ་བའི་ཁག་ཐེག་བྱས་ཡོད་པས། ད་ཆ་ཁོང་གི་བརྩམས་སྒྲུང་གསར་རྩོམ་ཐད་གྲུབ་འབྲས་ངེས་ཅན་ཞིག་བླངས་ཡོད།  ཁོང་མོ་རང་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང“བུད་མེད་ཅིག་གི་ངོས་ནས་བཤད་ན་གསར་རྩོམ་གྱི་ལས་ལ་གཞོལ་རྒྱུ་ནི་ལས་སླ་མོ་ཞིག་མིན་ལ། སློབ་འབྲིང་དགེ་རྒན་ཞིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་བཤད་ན་དེ་བས་ཀྱང་ལས་སླ་པོ་ཞིག་མ་རེད། དེ་ནི་ངའི་མྱོང་བ་དངོས་ལས་ཐོབ་པའི་ཚོར་སྣང་གཏིང་ཟབ་པོ་ཞིག་ཡིན།”ཞེས་བརྗོད་མྱོང་། བོད་རིགས་སྐྱེས་མ་ཞིག་གི་མཐོང་སྣེ་བརྒྱུད་དེ། ཁོང་མོའི་བརྩམས་སྒྲུང་གི་བརྗོད་བྱའི་ནང་དོན་གཙོ་བོ་ནི་ན་གཞོན་སྐྱེས་མ་རྣམས་ལ་ཁ་གཏད་འདུག 

“རྩོམ་རིག་བརྩམས་ཆོས་ཁྲོད་ཀྱི་སྐྱེས་མའི་སྣང་བརྙན་ངོས་ཐད་ནས་བརྗོད་ན། བསམ་བློ་འདུ་ཤེས་འཛིན་སྟངས་ངོས་ནས། རྩོམ་པ་པོ་རང་དང་འཚོ་བཞེས་ཀྱི་དུས་སྐབས་དེའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱིས་སྐྱེས་མ་ལ་ངོས་འཛིན་བྱེད་སྟངས་སོགས་ཚད་ངེས་ཅན་ཞིག་གིས་མཚོན་ཐུབ” དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་སྒྲུང་འབྲིང་《སད་ཀྱིས་བཅོམ་པའི་མེ་ཏོག》དང་ཚེ་རིང་དབྱངས་སྐྱིད་ཀྱི་སྒྲུང་རིང་《མེ་ཏོག་དང་རྨི་ལམ》ལས་“མེ་ཏོག”གིས་མེ་ཏོག་ལྟ་བུའི་ལང་ཚོའི་གཞོན་ཤ་རྒྱས་པའི་བོད་རིགས་བུ་མོ་མཚོན་ལ། རྩོམ་དེ་གཉིས་ཀྱིས་དངོས་ཡོད་རིང་ལུགས་ཀྱི་འབྲི་ཐབས་སྤྱད་དེ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཇི་བཞིན་ཚུར་སྣང་བྱས་འདུག རྩོམ་གཉིས་ཀྱི་ནང་དུ་དུས་རབས་ཀྱི་རྒྱབ་ལྗོངས་མི་འདྲ་བ་དང་། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་མི་གཅིག་པའི་བོད་ཀྱི་སྐྱེས་མའི་སྣང་བརྙན་འབྲི་བཞེངས་བྱས་ལ། ཁོ་ཚོའི་ལས་དབང་ལ་ལྷག་ཏུ་དོ་སྣང་ཆེན་པོ་བྱས་འདུག  རྩོམ་རིག་བརྩམས་ཆོས་བཀླགས་ནས་དུས་རབས་མི་འདྲ་བའི་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་ཚུལ་དང་། མི་རྣམས་ཀྱི་འཚོ་གནས་ཀྱི་རྣམ་པ། ལྷག་པར་དུ་དུས་སྐབས་མི་འདྲ་བ་དང་ཁོར་ཡུག་མི་འདྲ་བའི་ནང་གི་བོད་ཀྱི་སྐྱེས་མའི་བསམ་སྤྱོད་དང་ལས་དབང་སོགས་ལ་ངེས་ཤེས་འདྲོངས་ཐུབ།

དང་པོ། སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བ་བསྡུར་བ།

རྩོམ་རིག་ནི་སྤྱི་ཚོགས་མཚོན་པའི་མེ་ལོང་ཡིན་ལ། དེས་སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བར་ཕྱིར་རྟོག་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། རྩོམ་རིག་ནི་སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བའི་ལྡོག་འཕྲོ་ཡིན་ལ། “རྩོམ་རིག་སྣང་བརྙན་གྱིས་སྤྱི་ཚོགས་དངོས་ཡོད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཚུར་སྣང་བྱེད་ཐུབ་ཀྱིན་ཡོད། སྐྱེས་མའི་སྣང་བརྙན་ནི་རྩོམ་པ་པོས་བཞེངས་བསྐྲུན་བྱས་པ་ཡིན་མོད། འོན་ཀྱང་ནམ་ཡིན་ཡང་སྣང་བརྙན་དང་དངོས་ཡོད་བར་གྱི་འབྲེལ་བ་ཟམ་མི་ཆད་པ་དེ་གཅོད་ཐབས་བྲལ། དུས་མཚུངས་སུ། ང་ཚོས་སྣང་བརྙན་དང་དངོས་ཡོད་འཚོ་བ་བར་གྱི་ཕར་ཚུར་འབྲེལ་བ་ལ་རྟོག་ཞིབ་བྱ་དགོས།” “རྩོམ་རིག་བརྩམས་ཆོས་གང་ཡིན་ཡང་ཚང་མ་ནི་དུས་རབས་ཀྱི་ཐོན་དངོས་ཡིན་ལ། རྩོམ་རིག་བརྩམས་ཆོས་ལ་དུས་རབས་འདུ་ཤེས་ཀྱི་རྗེས་ཤུལ་（时代精神的印记）མང་ཉུང་ཅི་རིགས་ཤིག་ཡོད།”

“བོད་ཀྱི་དེང་རབས་རྩོམ་རིག་འགོ་ཚུགས་པ་ནས་བཟུང་། སྐྱེས་མའི་འཚོ་གནས་རྣམ་པ（生存状态）དང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་མྱོང་བ（社会境遇）སོགས་ལ་དོ་སྣང་བྱས་ལ། ཁོ་ཚོའི་ནང་སེམས་ཀྱི་བརྩེ་དུངས（内心情感）དང་དངོས་ཡོད་རེ་སྙེག（现实追求） བསམ་པའི་རེ་འདུན（精神渴望）སོགས་མཚོན་པར་བྱས་ཡོད”བོད་ཀྱི་རྩོམ་པ་པོ་མང་ཆེ་བས་དངོས་ཡོད་མཚོན་ཐབས་སྤྱད་ནས་འཚོ་བཞེས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བ་དངོས་མཚོན་པར་གཞོལ་བཞིན་འདུག  མི་སྣའི་སྣང་བརྙན་གྱི་ཁྱད་པར་དེ་ཏན་ཏན་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་ལམ་དུས་རབས་རྒྱབ་ལྗོངས་མི་འདྲ་ལས་འབྱུང་གིན་ཡོད།

གཅིག  ཀུང་ཧྲེ་ལམ་ལུགས་འོག་གི་སྤྱི་ཚོགས།

“དོན་གྲུབ་རྒྱལ་ཁོང་ཉིད་སྐུ་འཚོ་ཞུགས་ཀྱི་དུས་སྐབས་ནི་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་སླར་གསོ་རྒྱུན་འཛིན་དང་གཞན་རིགས་ཀྱི་རིག་གནས་གསར་པ་སློབ་སྦྱོང་དང་ལེན་བྱེད་པའི་དུས་སྐབས་ཤིག་ཡིན།” དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི 《སད་ཀྱིས་བཅོམ་པའི་མེ་ཏོག》 ནང་དུ་“ཕོ་གསར་ཚོས་ཞིང་ལ་ཆུ་གཏོང་ཞིང་སྐྱེས་མ་ཚོས་ཡུར་མ་ཡུར་བ་སོགས་དང་རང་རང་ལ་བགོ་པའི་ལས་ཀ་ལས་པ། ”ཞེས་པར་ལྟར། དུས་སྐབས་དེ་ནི་མི་དམངས་ཀུང་ཧྲེང་དུས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཡིན་ཞིང་། སྡེ་མི་ཚང་མ་མཉམ་ལས་མཉམ་ཟ་བྱེད་ཅིང་། སྐབས་དེ་དུས་ཐམས་ཅན་སྤྱི་ལ་དབང་བ་དང་། ལས་ཀ་ཐམས་ཅད་སྤྱིའི་བཀོད་འདོམས་ལྟར་སྒྲུབ་དགོས། ལས་ཀའི་སྒྲུབ་ཚད་དང་མི་སོ་སོའི་འཇོན་ཚད་ལ་བརྟེན་ནས་སྐར་མ་ཐོབ་ཅིང་ཆད་པ་ཡང་སྐར་མ་གཅག ཐོབ་བྱའི་སྐར་གྲངས་ལ་བརྟེན་ནས་སྐར་འབྲུ་བགོ་འགྲེམས་བྱེད། 《སད་ཀྱིས་བཅོམ་པའི་མེ་ཏོག》གི་དོན་གྱི་བྱུང་འཕེལ་དང་མི་སྣའི་འགུལ་སྐྱོད་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཁོར་ཡུག་ནི་ཀུང་ཧྲེ་མཉམ་ལས་དུས་སྐབས་ཡིན་ཞིང་། སྒྲུང་ནང་གི་བོད་ཀྱི་སྐྱེས་མ་ལྷ་སྐྱིད། ལྷ་མོ། སྒྲོལ་མ་སོགས་ཀྱི་བསམ་སྤྱོད་དང་ལས་དབང་ནི་འཚོ་བའི་ཁོར་ཡུག་དེ་ལྟ་བུའི་ནང་དུ་སྦྲུམ།

དུས་སྐབས་དེ་ནི་སྤྱི་ཚོགས་གསར་རྙིང་གི་དཀྱོག་མཚམས་ཤིག་ལ་ཁེལ་ཡོད་ལ། བརྩམས་སྒྲུང་ནང་གི་མི་སྣ་ཚོས་བསམ་བློ་འདུ་ཤེས་མི་འདྲ་བ་བཟུང་ཡོད། སྒྲུང་ནང་གི་སྐྱེས་མ་ལྷ་སྐྱིད་ནི་ཡག་མོ་སྒོ་འཛོམས་ཤིང་ཕོ་བརྒྱའི་སེམས་པ་ཤོར་སའི་གནས་སུ་གྱུར་རུང་། སྤྱི་ཚོགས་ཁོར་ཡུག་གི་དཀའ་ཁག་འོག  རང་གི་བརྩེ་དུངས་ངོ་མ་དེ་ཚེ་རིང་ལ་ཕྱོགས་ཤིང་དྭངས་གཙང་ལྷད་མེད་ཀྱི་བརྩེ་བ་ཞིག་ལ་རེ་སྒུག་བྱས།  ཇོ་མོ་སྒྲོལ་མ་ནི་འཚོ་བའི་དཀའ་སྡུག་ཇི་འདྲ་མང་པོ་མྱངས་ཀྱང་སེམས་རྒྱུད་ཞི་ཞིང་བྱམས་སེམས་ཀྱིས་ཁེངས་འདུག

གཉིས། གྲོང་ཁྱེར་ཅན་ལ་ཕྱོགས་པའི་སྤྱི་ཚོགས།

སྐྱེས་མ་རྩོམ་པ་པོ་ཚེ་རིང་དབྱངས་སྐྱིད་ཀྱི《མེ་ཏོག་དང་རྨི་ལམ》ནི༢༠༡༦ལོར་བརྩམས་གྲུབ་ལ། སྒྲུང་རིང་འདིའི་བརྗོད་བྱ་ནི་དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་པའི་ལོ་རབས་བཅུ་ཡས་མས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་གནས་ཚུལ་ཡིན། “དུས་རབས་ཉི་ཤུ་པའི་མཇུག་ནས་བཟུང་། ཀྲུང་གོའི་སྤྱི་ཚོགས་དཔལ་འབྱོར་ལ་མགྱོགས་མྱུར་འཕེལ་རྒྱས་བྱུང་བ་དང་བསྟུན་ནས། ཀྲུང་གོའི་མཐའ་མཚམས་ས་ཁུལ་ལ་ཡང་སྔར་མེད་ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་གོ་སྐབས་དང་སྒུལ་ཤུགས་ཐོབ། བོད་ཀྱི་ས་ཁུལ་ནི་ལོ་རྒྱུས་རྒྱུ་རྐྱེན་དང་ས་ཁམས་ཁོར་ཡུག་གི་ཚོད་བཀག་གི་རྐྱེན་པས་རྗེས་ལུས་ཀྱི་དུས་རིམ་ཞིག་ལ་གནས་རུང་། སྔར་མེད་ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་གནས་བབ་ཅིག་མངོན་ཡོང་། ལྷག་པར་དུ་དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་པ་ཚུན་ཆད་དུ། བོད་ཁུལ་གྱི་སྤྱི་ཚོགས་དཔལ་འབྱོར་གྱི་འཕེལ་རྒྱས་ཧ་ཅང་མགྱོགས། ”ཁོང་མོས་བློ་ཕྲ་མོས་གྲོང་ཁྱེར་ཅན་ལ་ཕྱོགས་པའི་རླབས་རྒྱུན་ཁྲོད་བོད་རིགས་སྐྱེས་མ་ཚོའི་སྣང་བརྙན་གསར་བཞེངས་བྱས་འདུག   བུ་མོ་དེ་ཚོ་ནི་བསླུ་བྲིད་དང་དཀའ་ཁག་གཉིས་ལྡན་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་འཚོ་བ་ནང་འགུལ་སྐྱོད་བྱས། ཁོ་ཚོའི་བསམ་སྤྱོད་དང་ལས་དབང་ནི་འཚོ་བའི་ཁོར་ཡུག་གི་འགྱུར་ལྡོག་ཁྲོད་བྱུང་བ་ཤ་སྟག་གོ།

གྲོང་གསེབ་ན་ས་ཞིང་ཡོད་ཀྱང་ཁ་གསོ་ཐུབ་ཙམ་ཡིན་པས་ཕྱུག་འགྱུར་བྱ་ཐབས་བྲལ། གྲོང་ཚོའི་ནང་གི་གཞོན་སྐྱེས་ཕལ་ཆེ་བ་གྲོང་ཁྱེར་ནང་ཡོང་འབབ་གསོག་པར་ཕྱིན་ཏེ། ལོ་མཇུག་ཁྱིམ་ལ་དངུལ་མང་པོ་ཁུར་ཡོང་གི་ཡོད་ལ། ཁང་པ་ལས་པ་དང་ཁྱིམ་ཆས་གྲ་དག་ཉོས་པ་སོགས་བྱས། ལྷག་པར་དུ་གྲོང་ཚོའི་ནང་གི་གཞོན་ནུ་ཕལ་ཆེ་བ་སློབ་འབྲིང་ཐོན་རྗེས་ཞིང་ལས་མི་བགྱིད་པར་གྲོང་ཁྱེར་ནང་ཤོར་འགྲོ གྲོང་ཁྱེར་གྱི་འཚོ་བ་ནི་མི་སོ་སོས་ཅི་ལས་རང་དབང་ཆེ་ལ། གཞན་གྱིས་ཇུས་གཏོགས་བྱེད་མཁན་དེ་ཙམ་མེད། གྲོང་ཁྱེར་གྱི་མི་རྣམས་གྲོང་མི་ཁྱིམ་མཚེས་ཡིན་ཡང་ག་རེ་བྱེད་མིན་མི་གོ་ལ། སོ་སོའི་འཚོ་བར་ཇུས་གཏོགས་ལས་མི་ལ་ཐེ་ཇུས་མི་བྱེད་པར་ཁོག་རྒྱ་ཡངས་པོ་འདུག  དངོས་གནས་“གྲོང་ཁྱེར་ནི་མི་ཡག་སྡུག་དང་དབུལ་ཕྱུག་ཚང་མ་ཤོང་པའི་གནས་བཟང་པོ་ཞིག་རེད།”གྲོང་ཁྱེར་ནང་དུ་འཚོ་བ་རོལ་བ་འདྲ་ཆགས་མདོག་ཁ་པོ་ཡོད་མོད། ཡོད་ཚད་དངུལ་ལ་ཐུག་འདུག  གྲོང་ཁྱེར་ནང་དུ་འཚོ་བ་སྐྱེལ་བ་ལས་སླ་པོ་མེད། ཐ་ན་སྒོ་རྒྱབ་ཀྱི་ཕྱགས་མ་ནས་བཅས་ཏེ་ཉོ་དགོས་པས། དངུལ་ལོར་མེད་ན་འཚོ་བ་སྐྱེལ་ཁག

གསུམ། སྡོམ་ཆུང་།

   ཀུང་ཧྲེ་ལམ་ལུགས་མཇུག་དང་དུས་རབས་གསར་པའི་མཚམས་སུ་འཚོ་བ་སྐྱེལ་བའི་བོད་རིགས་སྐྱེས་མ་རྣམས་ཀྱི་བསམ་སྤྱོད་ནི་དུས་རབས་ཀྱི་འཕེལ་འགྱུར་དང་བསྟུན་ནས་འགྱུར་བ་བྱུང་འདུག་སྟེ། ཇོ་མོ་སྒྲོལ་མ་ནི་དཀའ་ཁག་དང་བདེ་སྡུག་ཇི་འདྲ་མྱངས་ཡོད་ཀྱང་། བྱམས་སྙིང་རྗེ་ལྡན་པ། ལྷག་བསམ་གཞན་ཕན་གྱི་སེམས་རྒྱུད་མངའ། གཞོན་སྐྱེས་ལྷ་སྐྱིད་ནི་སྔོན་ཐོན་བསམ་བློ་ལྡན་པའི་སྐྱེས་མ་ཞིག་ཏུ་བརྩི་ཆོག་སྟེ། ཁོ་མོ་ལ་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་བསམ་བློ་རྙིང་མཁྲེགས་ལ་རྒོལ་ལན་སྤྲད་པའི་སྤོབས་པ་དང་རང་གི་བདེ་སྐྱིད་དང་ལ་རྒྱ་རང་གིས་བརྩོན་ལེན་བྱས་པའི་སྙིང་སྟོབས་ཀྱང་འཛོམས་འདུག

དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་པའི་གྲོང་ཁྱེར་ཅན་ལ་ཕྱོགས་པའི་རླབས་རྒྱུན་ཁྲོད། གྲོང་གསེབ་ཀྱི་གཞོན་སྐྱེས་བུ་མོ་མང་པོ་ཞིག་ནི་འཚོ་བའི་དཀའ་ཁག་འདྲ་མིན་དང་འཕྲད་པས་གྲོང་ཁྱེར་དུ་གླ་པ་བྱས་པར་འོངས། བསླུ་བྲིད་དང་དཀའ་ཁག་གཉིས་ལྡན་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་ནང་དུ་སྐྱེས་མ་ཚོའི་བསམ་སྤྱོད་ནི་དུས་ཀྱི་འགྱུར་བ་ཁྲོད་འགྱུར་ལྡོག་བྱུང་ལ། མཐར་རང་གཅེས་རང་བཀུར་གྱི་འདུ་ཤེས་རྒྱ་ཡན་དུ་བཏང་ནས་མཚན་ལས་སོགས་བྱས་ཏེ་འཚོ་བ་ཕྱིད་ཐབས་ཀྱི་ཡོང་སྒོ་བསགས་ཐབས་བྱས་དགོས་བྱུང་།

གཉིས་པ། བསམ་བློའི་འཁྱེར་སོ་དང་གཤིས་སྤྱོད་བསྡུར་བ།

   བརྩམས་སྒྲུང་གསར་པའི་གསར་འབྱེད་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་ལགས་ཀྱིས་སྐྱེས་མའི་བསམ་སྤྱོད་དང་ལས་དབང་ལ་དོ་ཁུར་ཚད་མེད་བྱས་ཏེ། “འབྲུག་མཚོ”དང་“པད་མཚོ” “ལྷ་སྐྱིད” “ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ”སོགས་བོད་རིགས་རིགས་སྐྱེས་མ་མི་ཉུང་བ་ཞིག་གི་སྣང་བརྙན་བཞེངས་བསྐྲུན་བྱས་འདུག  རྩོམ་པ་པོ་ཁོང་གིས་འཚོ་བའི་ཉམས་མྱོང་དང་། དཔེ་ཀློག་གི་གསོག་འཇོག་དང་སེམས་ཀྱི་འཆར་སྒོ་སོགས་ལ་བརྟེན་ནས་ཅི་ནུས་ཀྱིས་བོད་རིགས་སྐྱེས་མའི་སྣང་བརྙན་མི་ཉུང་བ་ཞིག་བྲིས་འདུག

“སྐྱེས་མ་རྩོམ་པ་པོ་ནི་སྐྱེས་མའི་འཚོ་བ་འབྲི་རྒྱུར་བྱང་ཆ་ཆེ་ལ། དེ་ནི་སྐྱེས་པ་རྩོམ་པ་པོ་རྣམས་ལ་མེད་པའི་ལེགས་ཆ་དེ་རེད། རྟེན་མོ་རིགས་ཡིན་པས། ཁོ་མོ་ཚོས་སྐྱེས་མའི་འཚོ་བར་ཟབ་ཞུགས་བྱས་ཐུབ་ལ། ཁོ་ཚོའི་ནང་སེམས་ཀྱི་ཞིང་ཁམས་དང་དགའ་སྐྱོ་ཆགས་སྡང་ལ་ཆ་རྒྱུས་མི་ཉུང་བ་ཡོད། དེའི་ཕྱིར་སྐྱེས་མའི་འཚོ་བ་དང་སྐྱེས་མའི་སྣང་བརྙན་བསྐྲུན་པར་འཚོ་བ་དངོས་དང་ཐག་ཉེ་པོར་བཅར་ཐུབ་ཀྱིན་ཡོད། ” སྐྱེས་མ་རྩོམ་པ་པོ་ཚེ་རིང་དབྱངས་སྐྱིད་ཀྱིས་རང་སྟེང་གི་ལེགས་ཆ་དེ་འདོན་སྤེལ་བྱས་ནས་བརྩམས་ཆོས་མང་པོ་ཞིག་གི་བརྗོད་བྱ་སྐྱེས་མ་ལ་ཕྱོགས་འདུག

གཅིག  བསམ་བློའི་འཁྱེར་སོ།

   དུས་རབས་མི་འདྲ་ན་མི་རྣམས་ཀྱི་བསམ་བློ་འཁྱེར་སོ་ལ་ཁྱད་པར་ཆེན་པོ་ལྡན་ཏེ།《སད་ཀྱིས་བཅོམ་པའི་མེ་ཏོག》 ལས་དུས་རབས་ཉི་ཤུ་ལོ་རབས་བརྒྱད་ཅུའི་སྐབས་ཀྱི་མི་རྣམས་ཀྱི་བསམ་བློ་འཛིན་སྟངས་གསལ་ཏེ།  བརྩམས་སྒྲུང་གི་མི་སྣ་གཙོ་བོ་ལྷ་སྐྱིད་སོགས་ཀྱི་ཕ་རྒན་ནི་གཏམ་དཔེ་ཚིག་གྱོང་ལ་ཞེན་ནས་མགོ་བོ་མཁྲེགས་པོར་གྱུར་པ་དང་། ཨ་ཕ་ཞིག་ལ་རང་གི་བུ་མོ་གནས་ལ་སྟེར་བའི་དབང་ཆ་ཡོད་པ་ནི་དོན་དམ་པ་ཡིན་པར་འདོད་ལ། ནམ་རྒྱུན་བོད་ཁ་བ་ཅན་གྱི་འགྲོ་སྲོལ་འདུག་སྲོལ་དང་གནའ་མི་བོད་ཀྱི་མནའ་དཔེ་མནའ་སྲོལ་ཁོ་ནར་མགོ་འཁོར་ནས་བློ་ཤིན་ཏུ་གྱོང་། ཕ་མས་གཉེན་ཐག་གཅོད་པ་ནི་འུ་ཅག་གངས་ཅན་བོད་ཀྱི་ལུགས་སྲོལ་རེད་འདོད་པས། ལྷ་སྐྱིད་ནི་བསམ་བློ་རྙིང་པས་འཆིང་རྒྱ་དམ་པོ་འོག་མནར་གཅོད་ཐེབས་མོད། རང་གི་བདེ་སྐྱིད་བརྩོན་ལེན་བྱེད་པར་ཤི་འཐབ་རོ་འཐབ་བྱས།

   ལྷ་སྐྱིད་ཀྱི་བསམ་བློ་ནི་དྭངས་གཙང་ལྷད་མེད་དང་། རང་བཀུར་རང་གཅེས་ཀྱི་སེམས་ཤུགས་ཧ་ཅང་ཆེ། མོ་སྒོ་ཡག་ན་ཡོང་སྒོ་མང་ཞེས་པ་ལྟར་ཕོ་གསར་ཚོས་འཚམས་རྟགས་ཀྱི་ཀ་ར་དང་ལེགས་སྐྱེས་གང་ལེགས་བྱིན་ཐབས་བྱས་མོད། ལྷ་སྐྱིད་ནི་དེ་ཚོར་དགའ་སྣང་ཅུང་ཙམ་ཡང་མེད་པར་“མི་གཙང་བའི་ཡོང་སྒོ་དེ་ཚོ་ང་ལ་མི་དགོས།”ཅེས་བརྗོད། ཡིན་ནའང“ཚེ་རིང” གིས་སྤྲོད་པར་འདོད་པའི་ལག་ཕྱིས་འཚམ་རྟགས་ལ་སེམས་སུ་དགའ་སྣང་གནོན་མ་ཐུབ་པ་སྐྱེས།

ལྷ་སྐྱིད་ནི་རང་བློར་མི་བབ་པའི་མི་དང་བཙན་གྱིས་གཉེན་སྒྲིག་ཏུ་བཅུག་གྲབས་བྱེད་པར་མ་རངས་ནས་རང་འཆི་རྒྱག་རྒྱུའི་གྲ་སྒྲིག་བྱས་ཤིང་། ཕོ་གསར་ཞིག་ལ་བརྩེ་སེམས་འགྱུར་བ་མེད་པ་བཅངས་པས། “ཤི་ན་ཚེ་རིང་གི་འདྲེ་དང་། གསོན་ན་ཚེ་རིང་གི་མི།”བྱ་རྒྱུ་དམ་བཅས། འོན་ཀྱང་ཆག་སྒོ་ལན་ཆགས་ཤིག་གིས་མོའི་ལུས་ལ་མི་གཙང་ལྗན་ལྗིན་གོས་རྗེས་སེམས་རབ་ཏུ་སྐྱོ་ཞིང་། རང་གི་མཛའ་བོས་ཁོ་མོ་ལ་བཟོད་སྒོམ་དང་ཡིད་ཆེས་བྱེད་མིན་སོགས་བློར་འཁོར་ཞིང་། རང་གི་ཆག་སྒོ་ལ་འགྱོད་སེམས་ཚད་མེད་སྐྱེས། དེ་ལས་ཁོ་མོ་རང་ལ་གཅེས་ཤིང་རང་གི་བརྩེ་དུངས་ལ་ཞེ་འདང་ཆེ་བ་རྟོགས་ཐུབ།

《མེ་ཏོག་དང་རྨི་ལམ》 ལས་མེ་ཏོག་གིས་མཚོན་པའི་སྐྱེས་མ་ཚོའི་སེམས་སུ་སྒོར་མོ་ནི་གང་ལས་ཀྱང་གལ་ཆེ་བ་བཟུང་ཞིང་། གཞན་གྱི་བདེ་སྐྱིད་བརླག་དགོས་ནའང་ཅི་མི་བསམ་པར་རང་ལ་སྒོར་མོ་ཐོབ་ཆེད་དུ་འབད་པ་ལྷོད་མེད་བྱེད། དཔེར་ན་བུ་ཁྲིད་ཀྱིས་བསམ་པར“དེང་སྐབས་རང་གི་དངུལ་ཁུག་དེ་འབུར་བའི་དུས་ཤིག་མ་བྱུང་བས་ངའི་ཁུག་མའི་ནང་བརྒྱ་ལོར་དམར་པོ་བླུགས་ཏེ་བྱུར་བུར་གཏམས་པ་ཞིག་བྱེད་ཨང་། བསམ་པའི་འདོད་སེམས་ཀྱིས་མ་བཞག་པར་མོས་གྲོང་ཁྱེར་དུ་ཡོང་འབབ་གསོག་པར་ཡོང་མཁན་གྱི་བུ་མོ་ཚང་མའི་ངོ་རིས་དང་གཟུགས་བྱད་ཀླད་པའི་ནང་དུ་རེ་རེ་བཞིན་བཤེར།” བུ་ཁྲིད་ནི་དངུལ་ལོར་བྱུང་ན་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་བུ་མོ་རྣམས་ཀྱི་ལང་ཚོའི་མེ་ཏོག་བཅོམ་པར་ཐེ་ཚོམ་སྤུ་ཙམ་མེད།

《མེ་ཏོག་དང་རྨི་ལམ》ནང་གི་མཚན་ལས་བྱས་པའི་བུ་མོ་པད་ཁའི་མེ་ཏོག་སྒྲོལ་དཀར་དང་། ཨུག་ཆོས་མེ་ཏོག་འཛོམ་སྐྱིད་སོགས་ཀྱིས་བསམ་པར། སྐྱེས་པ་དེ་ཚོ་ལ་ཡོད་པ་ནི་དངུལ་དང་ཁོ་མོ་ཚོ་ལ་ཡོད་པ་ནི་ལང་ཚོ་རེད། ལས་ཀ་དེ་རིགས་ལ་དཀའ་ལས་ཆེ་བ་གང་ཡང་མེད། གྲོང་ཁྱེར་ནང་དུ་མངོན་ལྐོག་གཉིས་ནས་ལས་ཀ་དེ་འདྲ་བྱེད་མཁན་མང་འདུག་བསམ་ནས་རང་སེམས་རང་གིས་གསོ་ཞིང་། གཞན་གྱིས་མཐོང་ཆུང་དང་བརྙས་བཅོས་ཅི་འདྲ་གཟེད་དགོས་རུང་། ཁོ་ཚོ་རང་གི་མཚན་ལས་དེ་སྡུག་རྒྱུ་མི་འདུག  ཁ་ལ་ཞིམ་པའི་ཟ་མ་དང་ལུས་ལ་གོས་ཡག་པོ་གྱོན་རྒྱུ་ནི་འདུག དངུལ་བསགས་ནས་གྲོང་ཁྱེར་ནང་འཚོ་བ་རོལ་ཐུབ་ན་གྲོང་གསེབ་ལས་ལྡབ་འགྱུར་གྱིས་བཟང་སྙམ་ལ།  དཀར་ནག་གི་ལས་ཅི་བྱས་ཀྱང་ཆོག་དངུལ་བྱུང་ན་གཅིག་པ་རེད་ཅེས་པའི་བསམ་བློ་དང་དམིགས་པ་དེ་འདྲ་བཟུང་ནས་སྔར་བཞིན་གྲོང་ཁྱེར་ནང་དུ་བསྡད།

ཁོ་ཚོའི་བསམ་བློ་འཛིན་སྟངས་ནི་ཕ་ཡུལ་དུ་སླེབས་རྗེས་ཕྱི་ལ་སོང་བའི་ལས་མི་སུས་ཁྱིམ་ལ་དངུལ་མང་བ་ཁྱེར་ཡོང་མིན་རྩད་གཅོད་པ་ལས་ཁོ་ཚོ་གཞན་ཡུལ་དུ་བདེ་སྡུག་གང་འདྲ་བྱས་ཏེ་དངུལ་བསགས་མིན་དང་། དངུལ་གྱི་ཡོང་ཁུངས་གཙང་བཙོག་གང་འདྲ་ཡིན་མིན་ལ་རྩད་གཅོད་མཁན་དེ་བས་མེད་པས། ད་ལྟ་ལོ་ཆུང་དུས་ནས་དངུལ་བསགས་ན་ཕ་ཡུལ་དུ་ལོག་དུས་ངོ་ཡོད་ལ། དེ་རྗེས་ཁྱིམ་ཚང་ཡག་པོ་ཞིག་ལ་མནའ་མ་སོང་སྟེ་ཡིན་ལུགས་ཚུལ་ལྡན་གྱི་འཚོ་བ་ཞིག་བསྐྱལ་ན་འགྲིག་བསམ།

གཉིས། གཤིས་སྤྱོད།

《སད་ཀྱིས་བཅོམ་པའི་མེ་ཏོག》ནང་གི་ལྷ་སྐྱིད་ལ་རང་གཅེས་དང་ལ་རྒྱ་བརྩི་སྲུང་བྱེད་པའི་གོ་རྟོགས་མཐོ་པོ་ལྡན་དེ། ཕྱིའི་དངོས་པོ་ལ་མ་ལྟོས་པར་རང་གི་བརྩེ་དུངས་ལྷད་མེད་དེ་བརྩོན་ལེན་ཤུགས་ཆེར་བྱེད་ཀྱིན་འདུག  སྡེ་བའི་ཕོ་གསར་རྣམས་རྔོན་པའི་རྗེས་ཀྱི་ཁྭ་སྐྱག་ལྟར་ལྷ་སྐྱིད་ཀྱི་ཉེ་འདབས་སུ་ལང་ལོང་དུ་འཁོར་བ་དང་། ལྷུན་གྲུབ་སོགས་ཀྱིས་གོ་སྐབས་ཡོད་ཚད་བཙལ་ནས་ལྷ་སྐྱིད་ལ་ཀུ་རེ་རྩེ་བའམ་ཡང་ན་ཁོ་མོ་ལ་རོགས་རམ་བྱེད་ཅི་ཐུབ་ཀྱིས་བསླུ་བྲིད་གཏོང་མོད། ལྷ་སྐྱིད་ཀྱིས་ཡག་ཕོ་སྒོ་འཛོམས་ཞིང་རྒྱུ་སྟོབས་འབྱོར་ལྡན་པའི་ལྷུན་གྲུབ་ལ་ངོ་ཙམ་ཡང་མ་བྱིན་ལ། རང་ལ་འོས་འཚམ་མིན་པའི་རེ་བ་འདོན་དུས་མོ་རང་གི་ལ་རྒྱ་སྲུང་པར་བྱས་འདུག

ལྷ་སྐྱིད་ལ་ཕོ་གསར་སུས་མངོན་ལྐོག་གཉིས་ནས་དགའ་བའི་སེམས་དང་དུངས་བའི་བརྩེ་བ་བཅངས་མོད། མོའི་སེམས་ནི“རི་རྒྱལ་ལྷུན་པོ་ལྟར་གཡོ་བ་མེད་པ་དང། རྡོ་རྗེའི་བྲག་རི་ལྟར་འགྱུར་བ་མ་བྱུང་།”  ཚེ་རིང་སྟོང་འཁོར་ལ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་དུ་སོང་རྗེས་ལྷ་སྐྱིད་ནི་སེམས་སྡུག་གིས་མནར་ནས་ཤ་སྐམ་རུས་སྐམ། གདོང་མདོག་སྐྱ་བོར་གྱུར་བ། ལྷ་སྐྱིད་ནི་རང་ལ་ཐོབ་འདོད་པའི་བརྩེ་དུངས་ལ་སྲུང་ཅི་ཐུབ་བྱེད་མཁན་ཞིག་ཡིན། ཁྲེལ་གཞུང་ཡོད་ལ་རང་ཚུགས་ཐུབ་པའི་བུ་མོ་ཞིག་རེད། ལྷ་སྐྱིད་ལ་མི་འདོད་པའི་གཉེན་སྒྲིག་བཙན་གྱིས་སྦྱར་དུས། ཁོ་མོས་དེར་ངོ་རྒོལ་བྱས་ཕོད། ལྷག་པར་དུ་ཨ་ཕའི་རྙིང་ཞེན་མཁྲེགས་འཛིན་གྱི་བསམ་བློས་རང་གི་བདེ་སྐྱིད་བརླག་པར་ཞེ་གཏིང་ནས་ཁྲོ་ཞིང་། རང་གི་སྐྲའི་ལན་བུ་ཨ་ཕའི་མདུན་དུ་བཅད་ནས་བསམ་བློ་རྙིང་པར་ངོ་རྒོལ་མཐའ་ཅིག་ཏུ་བྱས་ནུས། 

《མེ་ཏོག་དང་རྨི་ལམ》ནང་གི་བུ་མོ་གཡང་འཛོམ་གྲོང་ཁྱེར་དུ་ཡོང་རྗེས་ཀྱི་སྔ་ཕྱིའི་གཤིས་སྤྱོད་འགྱུར་ལྡོག་ལས། གྲོང་ཁྱེར་འཚོ་བས་བོད་ཀྱི་སྐྱེས་མ་ཚོའི་གཤིས་སྤྱོད་ལ་འགྱུར་བ་ཅི་འདྲ་གཏོང་བ་གསལ་བོར་མཐོང་ཐུབ། ཐོག་མར་བུ་རྫིར་ཡོང་དུས་ཁོ་མོ་ནི་ཡ་རབས་ཚུལ་ལྡན་དང་གཞན་ལ་གུས་ཞབས་ཡོད་པ་ཞིག་རེད། ཁོ་མོས་གྱང་སྟེང་དུ་སྦྱར་བའི་ཕྱི་རྒྱལ་མགོ་སེར་འདོམ་དཀྱིས་དང་ནུ་ཤུབས་ལྷེབ་ཙམ་མ་གཏོགས་བཀབ་མེད་པ་རྣམས་མཐོང་དུས་ཁོ་རང་གཅིག་བུ་ཡིན་ཡང་ངོ་ཚ་ཞིང་ཁ་སྐྱེངས་པར་གྱུར། ཁོར་ཡུག་འགྱུར་བ་དང་། དུས་ཚོད་འགྲོ་བ་དང་བསྟུན་ནས་མིའི་གོམས་གཤིས་དང་བསམ་བློ་ཡང་འགྱུར་འགྲོ་གི་ཡོད་ཅེས་པ་ནང་བཞིན། རིམ་གྱིས་མོས་གྱང་སྟེང་གི་པར་དེ་ཚོ་ལ་མི་འཛེམ་པར་གྱུར། གཡང་འཛོམ་སྤྲོ་སྐྱིད་ཁང་དུ་ཐོག་མར་སླེབས་དུས་ཕོ་གསར་གཞན་དག་དང་ཉེ་བར་བསྡད་དུས་དོགས་མི་བདེ་ལ། བཙོག་གཏམ་ལབ་དུས་ངོ་ཚ། དེ་ལས་ཀྱང་གཉོམ་ཆུང་གཡང་འཛོམ་གྱིས་རང་གི་རྩ་ཆེན་གྱི་ལུས་པོ་གཞན་གྱིས་བཙོག་པར་བཟོས་པ་ནི་སྡུག་གྱོང་རྩིས་མེད་དང་། མགྲོན་ཁང་གི་རས་གདན་བཙོག་པོར་བཟོས་པར་སེམས་ཁྲེལ་ལངས།

   འོན་ཀྱང་གྲོང་ཁྱེར་འཚོ་བའི་དཀའ་ཁག་འོག ཁོ་མོས་འུ་ཐུག་ནས་ཨ་ཅག་སྒྲོལ་དཀར་དང་ལྷན་དུ་མཚན་ལས་བྱས་པར་སོང་རྗེས།  ཞབས་ཞུ་མའི་ལས་ཀ་ལ་ལྷུར་ཐག་གིས་སྦྱངས་ཤིང་ཁོ་མོའི་གཤིས་སྤྱོད་ཀྱང་འགྱུར་ལྡོག་ཆེན་པོ་བྱུང་། ཁོ་མོ་རིམ་བཞིན་སྐྱེས་པ་རྩ་ཀྱེ་དེ་ཚོའི་ལག་ནས་དངུལ་བསྡུ་བར་བྱང་བར་གྱུར། མཚན་མོར་མཚན་ལས་བྱེད་ལ་ཉིན་མོར་ཁྲོམ་བསྐོར། སྦྱིན་བདག་ཆེན་པོ་དག་དང་ཇ་ཁང་དུ་ཁ་བརྡ་བྱེད་ལ་མཱ་ཅ་རྒྱག་ཏེ་ཉི་མ་འཁྱོལ་ཐབས་བྱེད། གཡང་འཛོམ་མོ་རང་ནི་སྔོན་མའི་བུ་མོ་གཉོམ་ཆུང་དེ་མ་ཡིན་པར། ཆར་རླུང་དྲག་པོའི་ཁྲོད་དུ་སྦྱོང་བརྡར་བྱུང་སྟེ་མོས་སྐུ་མགྲོན་ཚོར་སྒམ་བརླིང་གི་རྣམ་འགྱུར་བསྟན་ཏེ་སྔོན་ལ་སུ་སླེབས་དང་དངུལ་སུས་མང་བ་བཏོན་པར་སེམས་ཁུར་བྱེད་པ་ལས་ཁོ་ཚོའི་ན་སོ་རྒན་གཞོན་དང་བྱད་བཞིན་བཟང་ངན་ལ་སྣང་བ་མི་གཏོང་། ཕྱིའི་དངོས་པོ་ཁོ་ནར་བློ་འཁོར་ནས་རང་གཅེས་ཀྱི་བསམ་སྤྱོད་དུས་ཚོད་ཀྱི་འགྱུར་བ་ཁྲོད་ཡལ་བར་བྱས།

གསུམ། སྡོམ་ཆུང་།

 《སད་ཀྱིས་བཅོམ་པའི་མེ་ཏོག》ནང་གི་ལྷ་སྐྱིད་དང 《མེ་ཏོག་དང་རྨི་ལམ》ནང་གི་གཡང་འཛོམ་གཉིས་ཀའི་བསམ་སྤྱོད་ལ་དུས་རབས་ཀྱིས་འགྱུར་བ་གཏོང་བའི་རྗེས་ཤུལ་གསལ་པོ་མཆིས་ཏེ།  ལྷ་སྐྱིད་ནི་བསམ་བློ་རྙིང་པའི་འཆིང་རྒྱ་དམ་པོ་འོག དུས་རབས་གསར་པའི་སྔོན་ཐོན་བསམ་བློའི་དྲག་ཆས་སྤྲས་ཏེ། ཕྱིའི་དངོས་པོའི་ལོངས་སྤྱོད་ལ་ཞེན་ཆགས་སྤུ་ཙམ་མེད་པར་རང་བཀུར་རང་གཅེས་ཀྱི་གོ་རྟོགས་མཐོ་པོས། དྭངས་གཙང་ལྷད་མེད་ཀྱི་དུངས་བར་རེ་སྨོན་བྱས་ཏེ་རང་ཉིད་ཀྱིས་གདམ་པའི་ལམ་ལ་བསྐྱོད་སྤོབས་པའི་སྐྱེས་མ་ཞིག་གི་སྣང་བརྙན་བཀོད་འབྲི་བྱས་འདུག

སྐྱེས་མ་གཡང་འཛོམ་ནི་འཚོ་བའི་དཀའ་ཁག་གི་སྟབས་ཀྱིས་གྲོང་ཁྱེར་དུ་བུ་རྫིར་ཡོང་། དང་ཐོག་མོ་རང་བག་ཡོད་ཚུལ་ལྡན།  ཡ་རབས་སྤྱོད་བཟང་ཞིག་ཡིན་མོད། གྲོང་ཁྱེར་ནང་དུ་འཚོ་བ་སྐྱེལ་མཐར་སྒོར་མོ་ནི་བླ་ལྷག་ཏུ་བརྩི་མཁན་ཞིག་ཏུ་གྱུར། ཁོ་མོས་རང་གི་ལང་ཚོ་ནི་ཚོང་རྫས་ལྟ་བུའི་སྒོས་སྐྱེས་པ་རྒན་གཞོན་བར་མ་གསུམ་ལ་མ་བལྟོས་པའི་མི་ལ་འཚོང་། རང་གཅེས་ཀྱི་བསམ་བློ་ནི་དྲན་པའི་གཏིང་ནས་བརྗེད་ལ། ཐ་ན་རང་གི་གཅེས་མིང་ཡང་བོར་ཙམ་བྱུང་།

གསུམ་པ། ལས་དབང་བསྡུར་བ།

གཅིག ཉམ་ཐག་ཡ་ངའི་གནས་བབ།

《སད་ཀྱིས་བཅོམ་པའི་མེ་ཏོག》ནང་དུ་ལྷ་སྐྱིད་ལ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱིས་གནོན་ཤུགས་འཁྱོག་ཐབས་དཀའ་བ་སྟེར་འདུག་སྟེ། བསམ་བློ་རྙིང་བས་བཅིངས་པའི་ལྷ་སྐྱིད་ཀྱི་ཨ་ཕས་རྒྱུ་སྐར་མ་གང་ཡང་མི་དགོས་པར་གཞན་ལ་སྟེར་རྒྱུ་ཁས་ལེན་ལ། མི་འདོད་བཙན་གྱིས་བསྒྲིགས་པའི་གཉེན་ལ་ལྷ་སྐྱིད་ནི་ཞེ་མུག་སེམས་སྡུག་ནས་རང་ལྕེབས་གྲ་སྒྲིག་བྱས་དགོས་བྱུང་།

སྔོན་ཆད་ལྷ་སྐྱིད་ལ་དགའ་མདོག་བསྟན་མྱོང་བའི་ཕོ་གསར་དག་གིས་རང་དོན（ལྷ་སྐྱིད་ཀྱི་བློ་འགུག）མི་གྲུབ་ཚེ། སྙིང་རྗེ་མེད་པར་ངན་སེམས་བཅངས་ནས་ལྷ་སྐྱིད་ལ་མི་ཁ་འཁོར་བའི་གླེང་ཕྱོགས་བཟོས་ཤིང་། ལྷ་སྐྱིད་ལ་ལམ་ཁ་ནས་ཆག་སྒོ་བྱུང་བ་ལ་ཡུལ་གྱི་མི་རྣམས་ཀྱིས་སྙིང་རྗེ་སྤུ་ཙམ་སྐྱེས་མེད་པར་མོ་ལ་“མ་ཁྲེལ་མེད་ཟེར་བ་ལྷ་སྐྱིད་རེད”ཟེར། མཛའ་གྲོགས་འཚོལ་དུ་སོང་ནས་རང་གི་བདེ་སྐྱིད་བརྩོན་ལེན་བྱེད་མོད། ལམ་ཁ་ནས་དྭངས་གཙང་ལུས་པོ་ལ་མི་གཙ་ལྗན་ལྗིན་འགོས། དེ་བས་ཇོ་མོ་ཞིག་བྱ་དགོས་སྙམ་ནས་བླ་བྲང་ལ་སོང་། འོན་ཀྱང་ཁོ་མོས་ཇོ་མོ་བྱེད་རྒྱུ་ནི་རང་གི་དམིགས་པ་མིན་པར་འུ་ཐུག་པའི་ལས་ཡིན་ལ། སེམས་སུ་ཚེ་རིང་གི་བཞིན་རས་དང་ཚེ་རིང་ཁོ་གཉིས་ཀྱི་མཛའ་མཐུན་སོགས་བློ་ལ་འཁོར་དུས་ཡིད་སེམས་ལ་ཁ་ཕྱོགས་མེད་པའི་སྡུག་བསྔལ་སྟེར།

བུ་ཕྲུག་འགྲོ་འདུག་ཕ་མས་ཞེས་པའི་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་ལྟ་བ་དང་བསམ་བློ་རྙིང་པས་རང་དབང་རང་འཐད་ཀྱི་མི་ཚེའི་འདུག་རོགས་འཚོལ་མི་ཐུབ་བའི་ལས་དབང་འོག་ཏུ། ལྷ་སྐྱིད་དང་ཚེ་རིང་མཛའ་མཐུན་གྱི་བསམ་པ་གཞི་གཅིག་ཏུ་འབྲེལ་བ་ལས་བྱུང་བའི་བརྩེ་དུངས་ཀྱི་མེ་ཏོག་དེ་སྲོལ་རྙིང་དང་རྐྱེན་ངན་གྱི་སད་ཀྱིས་བཅོམ། “སྙིང་རྗེ་མེད་པའི་གོམས་སྲོལ་གྱི་སད་ངན་ཞིག་གིས་འཚོ་བ་ལ་དགའ་ཞེན་དང་མ་འོང་བར་རེ་བས་ཁེངས་པའི་མེ་ཏོག་གཞོན་ནུ་མ་ཞིག་གི་ལང་ཚོའི་དཔལ་ཡོན་གློ་བར་དུ་བཅོམ་ཏེ་སེམས་སྡུག་གི་རྒྱ་མཚོའི་ནང་དུ་ལྷུང་དགོས་བྱུང་།” མ་འོངས་བདེ་སྐྱིད་ལ་ཞེན་པའི་ཁོ་མོའི་ལང་ཚོའི་མེ་ཏོག་གི་འདབ་མ་རྙིད་ཅིང་རྙིང་བར་བྱས། དེར་ཁོ་མོ་མཆི་མ་བཏང་ཞིང་སེམས་སྡུག་གི་ཀློང་དུ་ཚུད་པར་བྱས།

《མེ་ཏོག་དང་རྨི་ལམ》ནང་དུ་ཡུལ་ལུང་མི་གཅིག་ནས་ཡོང་བའི་སྐྱེས་མ་ཚོ་ལ་དཀའ་ཁག་འཕྲད་པས་ལས་ཀ་དེ་འདྲ་ལས་དགོས་བྱུང་ལ། ཁོ་མོ་ཚོས་རང་ལ་སྐྱེས་པ་ཚོ་དང་ཉེ་འཁོར་གྱི་མི་གཞན་གྱིས་མཐོང་ཆུང་དང་བརྙས་བཅོས་གཟེད་དགོས་པ་དང་། ལུས་ལ་ན་ཚ་སོགས་བྱུང་བ་མཐོང་དུས། རང་གི་ལས་དབང་ཡ་ང་བ་དེར་སྐྱོ་བ་དྲག་པོ་སྐྱེས།  འོན་ཀྱང་ཁོ་ཚོ་སྐྱོ་སྣང་སྐྱེས་པ་དང་ཞེན་པ་ལོག་པ་ཙམ་གྱིས་ལས་དབང་ལ་འགྱུར་ལྡོག་གཏོང་ཐབས་མེད་པས། འཚོ་བའི་ཆེད་དུ་ཨམ་བཙིགས་བསྡམས་ནས་མཚན་ལས་མུ་མཐུད་དུ་བྱས། ཁོ་ཚོས་མཚན་ལས་དེ་ལས་ཀ་ཞིག་ལ་རྩིས་མོད། དེ་ནི་མཐར་ཐུག་གི་རང་གི་ལས་ཀ་ཞིག་ལ་མི་རྩིས་ལ། ཉལ་ཁང་ཆུང་ཆུང་དེ་ནི་བུ་མོ་ཚོའི་སེམས་ཁོང་ནང་དྲོ་སྐྱིད་ཇི་ལྟར་ཆེ་ཡང་། དེ་ནི་ཁོ་ཚོའི་གནས་སྐབས་ཀྱི་ལྷགས་གཡོལ་དང་ཆར་གཡོལ་བྱེད་ས་ཙམ་ལས། ཡིད་ཀྱི་བརྟེན་ས་དང་ཆགས་ས་ཞིག་ལ་གཏན་ནས་རྩིས་ཀྱིན་མེད།

གཉིས། ཀྱག་ཀྱོག་གི་བརྩེ་དུངས།

སྐྱེས་མ་ཞིག་ལ་མཚོན་ན། བརྩེ་དུངས་ལྷད་མེད་ཀྱི་དགའ་རོགས་སྒྲིག་ཏེ་བདེ་སྐྱིད་ལྡན་པའི་འཇིག་རྟེན་མཐུན་འཇུག་གི་ལས་ལ་ཞུགས་རྒྱུ་ནི་རེ་སྙེགས་ཀྱི་བདེ་བ་དེ་ཡིན། འོན་ཀྱང་འཚོ་བ་དང་ལས་དབང་གིས་སྐྱེས་མ་རྣམས་ལ་མངར་སྐྱུར་འདྲེས་མའི་མྱོང་བ་སྟེར།

ལྷ་སྐྱིད་ལ་མཛའ་མཐུན་གྱི་སྲད་བུས་སེམས་ཀྱི་རྩ་བ་གཞི་གཅིག་ཏུ་སྦྲེལ་ཞིང་། དུངས་པའི་འདབ་མ་ལྷན་གཅིག་ཏུ་རྒྱས་པ་དང་མཐུན་པའི་མེ་ཏོག་ཀྱང་ཆབས་གཅིག་ཏུ་བཞད་མྱོང་པའི་ཁྲ་ཆུང་མིག་གི་འཚོ་རོགས་ཤིག་ཡོད་མོད། འོན་ཀྱང་ཚེ་རིང་གིས་ལྷ་སྐྱིད་དང་ཁོ་གཉིས་བར་ཆུང་གྲོགས་ནས་འབྲེལ་བ་གསར་པ་ཞིག་ལ་འགོ་བརྩམས་པ་ཤེས་མོད། བྱ་གཞག་དང་ལ་རྒྱ་དེ་བརྩེ་དུངས་ལས་རྩིས་སུ་བཀུར་བས། ལྷ་སྐྱིད་ལ་དགའ་རོགས་སམ་གྲོགས་པོའི་འབྲེལ་བ་གསལ་གསལ་ཐིང་ཐིང་ཞིག་མ་བཙུགས་ནས་ཕྱི་ནུར་རྐྱང་རྐྱང་བྱས་ཏེ། སློབ་གྲྭར་རྒྱུགས་འཕྲོད་དུས་ལྷ་སྐྱིད་དང་བྲལ་མི་ཕོད་པའི་བློ་སྐྱེས་རུང་། རང་གི་དམིགས་འབེན་གྱི་ཆེད་དུ་ལྷ་སྐྱིད་ནི་མཆི་མ་གཏོང་ནས་སེམས་སྡུག་རུང་དེ་ཚོ་སྣང་མེད་དུ་བཞག་ནས་སློབ་གྲྭར་ཕྱིན།

ཚེ་རིང་སླར་མཉམ་ལས་ཁང་དུ་ཞུགས་དུས་ལྷ་སྐྱིད་ཀྱིས་ཅི་ནུས་ཀྱིས་སེམས་ཁུར་དང་རོགས་རམ་བྱས་ལ། བུ་མོ་ལྷ་སྐྱིད་ཀྱིས་གོ་སྐབས་ཡོད་ཚད་བཙལ་ནས་བློ་སྤོབས་ཆེ་པོས་རང་གི་དུངས་བ་བརྗོད། “སྔོན་ཆད་ཀྱང་ཁོ་མོ་ནི་ཕོ་གསར་མང་པོས་ཕྱི་བསྐོར་ནང་བསྐོར་བྱས་ཡོད་ནའང་། གོ་སྐབས་ཙམ་བྱུང་ན་ལྷ་སྐྱིད་ཀྱིས་ཚེ་རིང་ལ་ཚིག་གི་རྦབ་རྡོ་བསྒྲིལ་བ་དང་། མིན་ན་མུན་ནག་ལྐོག་མདའ་འཕངས་མྱོང་།” འོན་ཀྱང་ཚེ་རིང་གིས་དེ་ཚོ་ཅི་མི་སྙམ་པར་སྣང་མེད་དུ་འཇོག་ཅིང་། ད་དུང་བུ་མོའི་སེམས་ཀྱི་གསང་བ་ནི་སྙིགས་རོས་སྦགས་པའི་འདམ་གྱི་རྫིང་བུ་དང་ཨ་ན་མ་ན་རེད་སྙམ།  ཕོ་གསར་གཞན་གྱིས་དགའ་མདོག་སྟོན་དུས་ཡིད་མ་རངས་ནས་ཚེ་རིང་གི་སེམས་ལ་སྡེ་བའི་ནང་དུ་བུ་མོ་གཞོན་ནུ་མ་ད་དུང་མང་བས་ལྷ་སྐྱིད་ཁོ་ནར་ཞེན་ཆགས་ནས་ཅི་བྱ། རྣམ་པ་མཛེས་ནའང་སེམས་བསམ་པ་ཅི་འདྲ་ཡིན་པ་སུས་ཤེས། རང་ཉིད་དང་སེམས་མཐུན་པའི་གྲོགས་མོ་ཞིག་བཙལ་བས་དགའ་མོད་སྙམ།  ཚེ་རིང་ལྟ་བུའི་བློ་ཁོག་དོག་ལ་སེམས་པ་རྡོ་ལྟར་འཁྱག་པའི་ཕོ་གསར་ཞིག་ལ་སེམས་ཤོར་བ་ནི་ལྷ་སྐྱིད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་དེ་ཡིན།

ཚེ་རིང་སྟོང་འཁོར་ཕྱུགས་ནད་སློབ་གྲྭའི་ནང་དུ་འགྲོ་དུས། ལྷ་སྐྱིད་ཀྱིས་རྗེས་དེད་ནས་ཀུང་ཧྲེང་ནང་དུ་གཉེན་སྒྲིག་དཔང་ཡིག་ལེན་དུ་འགྲོ་དགོས་ལབ་ཅིང་ངུ་སྔངས་ཅི་ལྟར་བྱས་རུང་། བྱ་གཞག་བླ་ལྷག་ཏུ་བརྩིས་པའི་ཚེ་རིང་གིས་དེ་ལྟར་མི་རུང་བའི་གནས་ལུགས་མང་པོ་བརྗོད་ལ། ཕྱིས་སུ་གནས་ཚུལ་ཅི་འདྲ་ཞིག་ལ་འཕྲད་རུང་ལྷ་སྐྱིད་ལ་བློ་གཏན་ནས་མི་འགྱུར་ཞེས་ཚིག་རྔ་མནའ་ཡིས་བསྒགས་ཏེ་ཁོ་མོར་སེམས་གསོ་ཕྲན་ཙམ་གཏོང་བ་མ་གཏོགས། ཁོ་མོའི་རེ་བ་འགྲུབ་ཏུ་མ་བཅུག

《མེ་ཏོག་དང་རྨི་ལམ》ནང་གི་འཛོམ་སྐྱིད་ནི་ཕྱི་རྣམ་མཛེས་ལ་གཞུང་དྲང་བ། གཡོ་སྒྱུ་མེད་པ། ལས་ཀ་འཇོན་པོ། རྒྱ་བོད་སྐད་རིགས་གཉིས་ལ་བྱང་ཆ་ཆེ་བ་ཞིག་ཡིན་མོད། ཁོ་མོ་ནི་སྣང་ས་འོད་འབུམ་བཞིན་བྱད་བཞིན་ལེགས་པ་རང་གི་དགྲ་རུ་ལངས་འདུག་སྟེ།  ཁོ་མོ་མཐོ་འབྲིང་ལོ་རིམ་གཉིས་པའི་མཚམས་སུ་བུ་ཞིག་དང་དགའ་རོགས་བསྒྲིགས་མོད། ལུས་ལ་མངལ་ཆགས་དུས་ཕར་ཕྱོགས་ཀྱི་བུ་དེས་འགན་ཁུར་གཏན་ནས་མེད་པར་ཁོག་པའི་ཕྲུ་གུ་དེ་ཁོའི་ཡིན་པ་ཁས་མི་ལེན་ལ། མཐོ་རྒྱུགས་ལ་ཞུགས་དགོས་སོགས་ལབ་ནས་མོ་ལ་སེམས་ཁུར་ཙམ་ཡང་མེད་པར་བསྐྱུར།  གཡང་འཛོམ་ནི་དགེ་སློབ་དང་ནང་མི་སོགས་ཀྱི་མདུན་དུ་ངོ་ཚ་དང་མནོང་འགྱོད་མང་པོ་ཉོས་དགོས་བྱུང་། མཐར་ཡུལ་དང་གྱེས་ནས་གྲོང་ཁྱེར་ནང་ཡོང་ནས་གོས་འཚོང་ཁང་ལ་གླ་པ་བྱས་མོད། ཚོང་ཁང་གི་བདག་པོས་ཟུར་མོ་བྱེད་དགོས་ཅེས་བརྙས་བཅོས་དང་། བདག་མོ་དང་འཛིང་རེས་ཡོང་སྟེ་འབུད་དགོས་བྱུང་། བཏུང་ཇ་ཁང་དུ་ཞབས་ཞུ་མ་བྱེད་དུས་ཁྲེལ་མེད་བློ་གྱོང་གི་བུ་ཞིག་གིས་མོ་ལ་འདོད་པ་ཆེ་པོས་བཙན་ཤེད་སྤྱད་པས་གཟོད་ཐབས་བྲལ་བ་བྱུང་། མཐར་བརྡ་སྦྱོར་རྫུན་མའི་གཡོ་འོག་ཏུ་ཚུད་ནས་མཚན་མོ་སྤྲོ་སྐྱིད་ཁང་ནང་མི་འགྲོ་ཐབས་མེད་བྱུང་།

མོས་བསམ་པར་གནམ་འོག་གི་སྐྱེས་པ་ཚང་མ་ཨ་གསར་རྟ་ལས་མགྱོགས་པ། མཇུག་མ་ལུག་ལས་ཐུང་བ། ལས་རྒྱུ་འབྲས་མེད་པ་རེད་འདོད་ལ་སྐྱེས་པ་ཚོར་ཡིད་ཆེས་ཏིལ་འབྲུ་ཙམ་ཡང་མེད།  བར་སྐབས་ཤིག་ནས་རྒྱའི་སྦྱིན་བདག་ཅིག་གིས་འཛོམ་སྐྱིད་ལ་ངོ་ཐང་ཆེ་པོས་མནའ་མ་བསུ་ནས་ཅི་དགོས་སྟེར་ཆོག་ཅེས་ལབ་དུས། ཁོ་རང་དགའ་ཚོར་སྐྱེས་མོད། རྒྱ་མི་དེས་མོར་རེག་དུག་ཡོད་མེད་སོགས་བརྟག་དཔྱད་བྱས་པར་ཁྲིད་ནས། ཁོ་མོའི་ལ་རྒྱ་ལ་རྡོག་བརྫིས་བཏང་བས་དེར་མ་མགུ་ཞིང་ཁོང་ཁྲོ་ལངས། དུས་དེ་ནས་བཟུང་མོས་སྐྱེས་པ་སུ་ཡིན་རུང་ཡིད་གཏན་ནས་ཆེས་ཀྱིན་མེད། མོ་སྒོ་ཤེས་རྒྱ་ཡོད་མོད་གཡང་འཛོམ་ལ་ཐོབ་འདོད་པའི་བརྩེ་དུངས་ལྷད་མེད་ཅིག་ཐོབ་པ་ནི་ནམ་མཁའ་ལ་འཛེགས་པ་ལས་ཀྱང་དཀའ།

གསུམ། འཚོ་བའི་དཀའ་ཁག་དང་མནོན་ཤུགས།

《སད་ཀྱིས་བཅོམ་པའི་མེ་ཏོག》ནང་དུ་ཇོ་མོ་སྒྲོལ་མ་ནི་འཇིག་རྟེན་འཚོ་བའི་དཀའ་སྡུག་མང་པོ་མྱངས་ཞིང་། ཁོ་མོའི་ཡ་ཆུང་གངས་དཀར་གྱི་སེམས་ལ་སྡུག་གི་རི་རབ་བརྩེགས་པ་དང་གློ་དང་མཆིན་པའི་བར་ན་སྡུག་གི་རྒྱ་མཚོ་འཁྱིལ་ཡོད། ཆུང་ནས་དྭ་ཕྲུག་ཏུ་ལུས་ཤིང་མོ་ལོ་བཅོ་ལྔ་ནས་རྒད་པོ་ཞིག་ལ་མནའ་མ་སོང་དགོས་བྱུང་། མནའ་མའམ་ཆུང་མའི་གོ་ས་མེད་པར་གཡོག་པོར་བྱས་བཅུག  ལྟོ་གོས་ཀྱི་འཁོས་ཀ་ཞན་པས་བཙས་པའི་བུ་མོ་ཡང་འཁྱག་ཤི་ལྟོགས་ཤིར་ཐེབས།

འབྲོག་ཁྱིམ་ཕལ་བ་ཞིག་གི་མནའ་མར་བསྡད་དེ་སྒྱིད་མོ་དང་ཁྱོ་བོ་གཉིས་ཀྱི་ཤ་ཚ་ཞེ་རྩིས་ཆེ་བ་སྐྱིད་ཀྱི་འཚོ་བ་མགོ་བརྩམ་སོང་ནས་སྐྱིད་ཉི་མ་ཤར་དུས། ཁྱོ་བོ་དམག་ཁྱུ་ནང་བཙན་ཁྲིད་དང་ཤི་འདས་བྱུང་ཞིང་སྒྱིད་མོ་ཡང་སེམས་སྡུག་གིས་འདས། རང་གིས་རང་ལ“མ་ལས་ངན་ལ་སྐྱིད་རྒྱག་པའི་བསོད་ནམས་ཞིག་གང་ནས་ཡོད”ཅེས་སྨྲས་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་ཡོད་ཚད་ཕྲག་གིས་བཞེས། འུ་ཐུག་ཐབས་ཟད་དུ་གྱུར་དུས་དགེ་བསྙེན་མའི་སྡོམ་པ་བླངས་ནས་དགོན་སྡེ་ནང་སོང་། ཁོ་མོ་ལ་མཚོན་ན་སྐྱིད་ཟེར་བ་ནི་རླུང་ཁའི་མར་མེ་དང་རྩྭ་རྩེའི་ཟིལ་བ་རེད།

《མེ་ཏོག་དང་རྨི་ལམ》ནང་གི་སྒྲོལ་དཀར“པད་ཁའི་མེ་ཏོག”ནི་ཁྱིམ་དུ་དཀའ་ཁག་ལ་འཕྲད་བས། སློབ་སྦྱོང་ལ་བཟང་རུང་སློབ་གྲྭ་ལས་བུད་དགོས་བྱུང་། གྲོང་གསེབ་དུ་ཡོང་འབབ་གསོག་མི་ཐུབ་ལ། ཁྱིམ་གྱི་ཁང་པ་བརྩིགས་འཕྲོ་དེ་བསླངས་ཐུབ་པ་དང་ཕའི་སྨན་རིན་སྤྲོད་ཐུབ་པ། གཅུང་པོ་མུ་མཐུད་དུ་སློབ་གྲྭར་འགྲིམ་ཐུབ་ཆེད་དུ་གྲོང་ཁྱེར་ནང་ལ་ཞོར་ལས་འཚོལ་དུ་ཡོང་། ཁ་མོས་གྲོན་ཆུང་བསྲི་ཚགས་བྱས་ནས་སྣུམ་བླུགས་ས་ནས་ལས་ཀ་གཉེར་ཞིང་། ཟ་ཁང་གི་ཞབས་ཞུ་མ་བྱེད་མྱོང་ལ། ཚོང་ཆུང་རྒྱག་པ་སོགས་ལས་ཀ་འདྲ་མིན་སྣ་ཚོགས་བྱས་ཀྱང་ཡ་ང་བའི་ཡོང་འབབ་ཀྱིས་རང་གི་ཁ་ཕྱིད་ཐབས་ཙམ་མ་གཏོགས། ཁྱིམ་ལ་བསྐུར་རྒྱུའི་དངུལ་ཧ་ཅང་ཉག་ཕྲ། མཚམས་ཤིག་ནས་ཡུལ་པ་བུ་ཁྲིད་ཀྱི་བསླུ་འོག་ཏུ་ཚུད་ནས་རང་ལུས་བཙོག་པོར་གྱུར་རྗེས། མོ་ལ་རང་མཐོང་དང་རང་གཅེས་ཞེས་པ་ནི་གཏིང་བརྗེད་བྱེད་དགོས་བྱུང་།  མི་གཞན་གྱིས་མཐོང་ཆུང་འཕྱ་སྨོད་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད་ནའང་། ནང་སེམས་ཀྱི་གདུང་བ་ཕྱི་བཞིན་གྱི་འཛུམ་མདངས་འོག་སྦས་ཏེ་བཞག་ནས། གཅུང་པོ་སློབ་ཐོན་མ་བྱས་ཀྱི་བར་དུ་ལས་ཀ་འདི་མི་བྱེད་ཀ་མེད་བྱུང་།

   སྒྲོལ་དཀར་ལ་རེག་དུག་གི་ནད་ཕོག་ལ། ནད་གཞི་དྲག་སྐྱེས་མ་བྱུང་ན་མཚན་ལས་བྱེད་ཐབས་མེད་ལ། སྒྲོལ་དཀར་གྱིས“ངའི་ལུས་པོ་འདི་གསེར་ཡིན། ངའི་ལུས་སྨད་འདི་དངུལ་ཡིན་པས་དེ་མེད་ན་ང་ལྟོ་གོས་གང་གིས་འཚོལ། པ་ཕའི་སྨན་རིན་སུས་སྤྲོད། གཅུང་པོར་ཟས་རིན་སུས་བསྐུར། ”ངུས་ནས་སྙིང་ཆུང་གས་ལ་ཉེ། ནད་བྱུང་ནས་སྲོག་ལ་བབས་དུས་ཀྱང་ཁྱིམ་གྱི་ཡོང་སྒོའི་འགན་ཁུར་ལྗིད་བས་སྒྲོལ་དཀར་གྱིས་རང་ལ་ནད་གཞི་འབྱུང་དུ་བཅུག་པའི་ལས་ཀ་བཙོག་པོ་དེ་བསྐྱུར་འདོད་མེད་ལ། ཁོ་མོས་གང་ལྟར་ཤི་རྒྱུ་རེད། སྨན་ཁང་ནང་བསྡད་དེ་སྨན་རིན་གྲོན་རོགས་རེད། དེ་ལས་དུས་ཚོད་དམ་འཛིན་བྱས་ཏེ་དངུལ་བསགས་ཏེ་གཅུང་པོ་དང་ཁྱིམ་ལ་བསྐུར་དགོས་ཡོད་ཅེས་སྡུག་སྐད་རྒྱག་དགོས་བྱུང་།

བཞི། སྡོམ་ཆུང་།

《སད་ཀྱིས་བཅོམ་པའི་མེ་ཏོག》ནང་གི་ལྷ་སྐྱིད་ཀྱི་རེ་འདོད་ནི་མོ་གསར་རྣམས་དང་འདྲ་བར་འཇིག་རྟེན་གྱི་འཚོ་བ་རོལ་རྒྱུ་ཡིན་མོད། ལྷ་སྐྱིད་ཀྱི་ལང་ཚོའི་མེ་ཏོག་ནི་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་ལྟ་བ་རྙིང་བས་དྲག་ཆར་དང་། ཕར་ཕྱོགས་སྐྱེས་པས་རང་ལ་ཡིན་ལུགས་ཚུལ་ལྡན་གྱིས་བརྩེ་དུངས་མི་བརྗོད་ལ་གཉེན་སྒྲིག་ནི་དེ་བས་ཀྱང་མ་བྱས་པའི་ལྷགས་པ། དེ་མིན་རྐྱེན་ངན་ཆག་སྒོའི་བ་མོ་སོགས་ཀྱིས་བཅོམ་ཞིང་རྙིད་པར་བྱས་ཏེ།  སྐྱེས་མ་ཞིག་གི་ལས་དབང་ནི་རི་བོ་དེ་ཚོའི་བཙིར་མནོན་འོག་སྐྱོ་དམས་སུ་གྱུར། རྐྱེན་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་དབང་གིས་དྲིན་ཕ་མའི་དྲུང་དུ་སྡོད་དབང་མེད་ལ། སེམས་མཐུན་པའི་གྲོགས་དང་འགྲོགས་དབང་མེད། སྟོང་འཁོར་ལ་མཛའ་གྲོགས་འཚོལ་དུ་སོང་བའི་ལམ་བར་དུ་ཕོ་གསར “ལུག་སྤགས་བཀབ་པའི་སྤྱང་ཀི་དང་གཡོ་སྒྱུ་ཆེ་བའི་ཝ་མོ”ཞིག་གིས་ལྷ་སྐྱིད་ཀྱི་ལང་ཚོའི་མེ་ཏོག་གི་འདབ་མ་ཐོག་ཏུ་མི་གཙང་སྙིགས་རོའི་འདམ་ཁུ་གོས་པར་བྱས། མོའི་སེམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་མནོན་ཐབས་མེད་ཅིང་། ཚེ་རིང་གི་མདུན་དུ་འགྲོ་ཚུལ་མེད་ཅིང་ན་ཟླའི་གྲས་ནས་མགོ་ཡར་མགྱོག་ཚུལ་མེད་པའི་གནས་སུ་གྱར།

《མེ་ཏོག་དང་རྨི་ལམ》ནང་གི་སྐྱེས་མ་ཚོ་ནི་ལུས་སེམས་གཉིས་ལ་སྡུག་དང་ངོ་ཚ་མྱངས་དགོས་ཀྱང་། གྲོང་གསེབ་ཀྱི་བུ་མོ་གཉོམ་ཆུང་དག་གྲོང་ཁྱེར་ནང་ཡོང་ཟིན་རྗེས་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཟང་ཟིང་འདུ་འཛིའི་འཚོ་བ་ལ་ཞེན་ཆགས་ཏེ་གྲོང་གསེབ་ལ་ལོག་འདོད་མེད་ལ། གྲོང་གསེབ་ཀྱི་ཞིང་ལས་སོགས་ལུས་ཤུགས་ངལ་རྩོལ་ལ་ཁོ་ཚོ་མི་འཇོན་པར་གྱུར།  ཁོ་ཚོ་སུ་ཡིན་རུང་སྟོབས་འབྱོར་ལྡན་པའི་སྐྱེས་པ་གཞན་གྱིས་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་མནའ་མ་བསུས་ནས་ཡིན་ལུགས་ཚུལ་ལྡན་གྱི་འཚོ་བར་རེ་སྨོན་བྱས། ཁོ་མོ་ཚོ་ལ་སེམས་སུ་དམིགས་པ་ཞིག་བསྙལ་ཡོད་པ་ནི་མུ་མཐུད་ནས་གྲོང་ཁྱེར་ནང་འཚོ་བ་རོལ་རྒྱུ་དེ་རེད། དམིགས་པ་དང་འཚོ་བ་ནི་ནམ་ཡང་བར་ཐག་ཡོད་ལ། ཁོར་ཡུག་དེའི་ནང་གི་སྐྱེས་མ་རྣམས་བྱེས་ཡུལ་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་ནས་ཕ་མས་གནང་བའི་ལུས་པོ་དེ་བདག་པོ་ཡག་པོ་ཐུབ་མེད་ལ། གཅེས་པའི་མིང་ཡང་བོར་ཙམ་བྱུང་སྟེ། མཚན་ལས་ཁང་ནང་དུ“པད་ཁའི་མེ་ཏོག” དང“བ་ལུའི་མེ་ཏོག” “ ལྟོགས་ལྷ་མེ་ཏོག” “ ཨུག་ཆོས་མེ་ཏོག”སོགས་འབོད་ལ་རང་ཉིད་ཀྱང་མིང་དེ་དག་གོམས་ཤིང་མིང་དེར་དགའ་བཞིན་འདུག  འཚོ་བའི་ཟས་གོས་ཙམ་གྱི་ཆེད་དུ་རང་གཅེས་དང་རང་མཐོང་ནི་རྒྱ་ཡན་དུ་བཏང་ནས་ཉམ་ཐག་ལས་དབང་མགོ་ཐོག་ཏུ་བབས།

སྤྱི་བསྡོམས།

《སད་ཀྱིས་བཅོམ་པའི་མེ་ཏོག》ནང་གི་ལྷ་སྐྱིད་དང་ཇོ་མོ་སྒྲོལ་མ། ལྷ་མོ་སོགས་ནི་དུས་རབས་ཉི་ཤུ་པའི་ལོ་རབས་བརྒྱད་ཅུ་ཡས་མས་མི་དམངས་ཀུང་ཧྲེ་སྐབས་སུ་འཚོ་བ་རོལ་ལ། སྐྱེས་མ་སོ་སོར་རང་རང་གི་བསམ་སྤྱོད་དང་ལས་དབང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་རེ་ལྡན་ཏེ། ལྷ་སྐྱིད་ནི་དུས་རབས་ཀྱི་དཀྱོག་མཚམས་གྱི་གལ་འགངས་ཆེ་བའི་དུས་ལ་སྲོལ་རྒྱུན་རྙིང་ཞེན་དང་གནག་སེམས་མི་ཁ། བརྩེ་དུངས་ཀྱག་ཀྱོག་སོགས་ཀྱིས་མོའི་མི་ཚེའི་ལམ་བུ་ཚེར་མས་ཁེངས་པར་བྱས་མོད། ཁོ་མོ་ནི་རང་གཅེས་རང་སྲུང་གི་བསམ་བློ་ལྡན་ལ། སྲོལ་རྒྱུན་རྙིང་ཞེན་ལ་དགག་བཞག་གཏོང་ཕོད། རང་གིས་གདམ་ག་བྱས་པའི་རང་ཉིད་ཀྱི་མི་ཚེ་ལམ་བུ་ཐོག་བསྐྱོད་སྤོབས་པའི་སྐྱེས་མ་ཞིག་ཡིན། ཇོ་མོ་སྒྲོལ་མ་ནི་འཚོ་བའི་དཀའ་ངལ་ཇི་ལྟར་ཆེ་རུང་གཤིས་རྒྱུད་དྲང་ཞིང་སེམས་རྒྱུད་འཇམ། བྱམས་དང་སྙིང་རྗེས་ཕྱུག་པ་ཞིག་རེད།

《མེ་ཏོག་དང་རྨི་ལམ》ནང་གི་སྐྱེས་མའི་སྣང་བརྙན་ནི་དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་པའི་གྲོང་ཁྱེར་ཅན་ལ་ཕྱོགས་པའི་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་འགྱུར་གྱི་རླབས་རྒྱུན་ཁྲོད་སྦྲུམ་ལ། སྒྲོལ་དཀར་དང་གཡང་འཛོམ། འཛོམ་སྐྱིད་རྣམས་ནི་འཚོ་བའི་དཀའ་ཁག་གི་རྐྱེན་གྱིས་སློབ་གྲྭར་མུ་མཐུད་བསྐྱོད་མ་ཐུབ་པར་དེང་རབས་ཀྱི་གྲོང་ཁྱེར་ནང་ཆས་ཏེ་གླ་པའི་འཚོ་བ་རོལ། ཟང་ཟིང་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་འཚོ་བར་ཞེན་ཆགས་པས། རང་གཅེས་རང་སྲུང་གི་བསམ་བློ་རྒྱ་ཡན་དུ་བཏང་ནས་མཚན་ལས་བྱས་ལ། ལག་ན་དངུལ་ཡོང་ཐབས་ཀྱི་ཆེད་དུ་རང་གི་ལ་རྒྱ་སོགས་ལ་རྡོག་བརྫིས་ཚད་མེད་བཏང་། གྲོང་ཁྱེར་གྱི་མི་ཕྱེད་ཀར་གྱུར་ཟིན་པའི་བུ་ཁྲིད་ནི་འཚོ་བའི་དཀའ་སྡུག་གི་དབང་གིས་གྲོང་གསེབ་བུ་མོ་དང་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་སྐྱེས་པ་རྒྱུ་འབྱོར་བ་ཅན་ལ་མགོ་སྐོར་བྱས་ཏེ་སྒོར་མོ་ཡོང་ཐབས་བྱས། ཁོ་མོ་ཚོའི་འཚོ་བ་དང་ལས་དབང་ནི་ཇི་འདྲའི་ཉམ་ཐག་ཡ་ང་བ་ཞིག་གོ།

ཟུར་ལྟའི་དཔྱད་གཞི།

གཅིག  བོད་ཡིག

[1] ལྷག་པ་ཆོས་འཕེལ་སོགས་ཀྱིས་བསྒྲིགས། བོད་ཀྱི་དེང་རྩོམ་སྤྱི་བཤད། མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2017ལོ། 

[2] ལྕགས་རྡོར་རྒྱལ་དང་གོ་ཤུལ་གྲགས་པ་འབྱུང་གནས་ཀྱིས་བསྒྲིགས། བུད་མེད་རྩོམ་པ་པོས་གསར་རྩོམ་གླེང་བ། མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2017ལོ།

[3] བན་ཁོ་དང་བཀྲ་རྒྱལ་གྱིས་བསྒྲིགས། དཔལ་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་གསུང་འབུམ།（པོད་གཉིས་པ།）——བརྩམས་སྒྲུང་ཕྱོགས་བསྒྲིགས་། མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1997ལོ།

[4] ཚེ་རིང་དབྱངས་སྐྱིད། རི་རྩེའི་སྤྲིན་དཀར། བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2007ལོ།

[5] ཚེ་རིང་དབྱངས་སྐྱིད། མེ་ཏོག་དང་རྨི་ལམ། བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2016ལོ།

གཉིས། རྒྱ་ཡིག

[1] 于宏，胡沛萍.当代藏族小说中的女性形象研究.四川大学出版社，2017

[2]饶贝蕾.海伦娜的“心盲”与姜长安的“心锁”——比较《午间女人》与《金锁记》中两个女性形象的悲剧命运.南京航空航天大学学报（社会科学版），2014（16）

[3] 孙燕.女性形象的文化阐释.中州学刊，2004（5）

[4]赵国龙.乔伊斯与伍尔夫小说女性形象的比较.信阳农林学院学报，2014 （24）