སྤྱི་ཚོགས་དོ་དམ་ལ་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་པ་དང་གསར་གཏོད་བྱ་དགོས། སྤྱི་ཚོགས་དོ་དམ་བྱེད་པའི་སྲིད་གཞུང་གི་འགན་ནུས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་དང་། མང་ཚོགས་སྐུལ་སློང་དང་རྩ་འཛུགས་ཁྱབ་ཆེར་བྱས་ཏེ་ཁྲིམས་མཐུན་ལྟར་སྤྱི་ཚོགས་དོ་དམ་བྱེད་པར་ཞུགས་ནས་སྤྱི་ཚོགས་རྩ་འཛུགས་ཀྱི་དགེ་མཚན་ལྡན་པའི་ནུས་པ་འདོན་སྤེལ་དང་། སྤྱི་ཚོགས་དོ་དམ་གྱི་རྣམ་པ་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་དགོས། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་སྡེ་ཁུལ་གཞི་རྟེན་དུ་བྱེད་པ་དང་། གྲོང་མིའི་དགོས་མཁོ་ཕྱོགས་སྟོན་དུ་བྱས་ཏེ་མི་འབོར་དང་། ལས་ཞུགས་སྤྱི་ཚོགས་འགན་བཅོལ། དམངས་སྲིད།འཕྲོད་བསྟེན། རིག་གནས་སོགས་སྤྱི་ཚོགས་དོ་དམ་གྱི་འགན་ནུས་དང་ཞབས་ཞུའི་ཐོན་ཁུངས་བཅས་སྡེབ་སྒྲིག་བྱས་ཏེ་སྲིད་གཞུང་གི་སྲིད་འཛིན་དོ་དམ་དང་གཞི་རིམ་གྱི་མང་ཚོགས་རང་སྐྱོང་འབྲེལ་མཐུད་ཕན་འབྲས་ཐོན་པ་དང་ཕན་རེས་བཟང་པོ་ཐུབ་པར་བྱ་དགོས། མང་ཚོགས་ཀྱི་ཁེ་དབང་སྲུང་བའི་རྐྱེན་སྲོལ་དང་། སྲིད་འཛིན་གྱི་ཇུས་ཐག་གཅོད་པའི་ཉམས་ཉེན་དཔྱད་དཔོག་དང་ནོར་བཅོས་བྱེད་པའི་རྐྱེན་སྲོལ་གང་མགྱོ གས་འཛུགས་པ་དང་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་ནས་ཡིག་བསྐུར་ངོ་གཏུག་དང་། མི་དམངས་འདུམ་འགྲིག  སྲིད་འཛིན་བར་འདུམ་བཅས་ཀྱི་ལས་དོན་སྒྲུབ་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ། ཡུལ་བབ་དམངས་འདུན་ཞུ་ལམ་རྒྱ་སྐྱེད།རྨོ་ཞིང་གང་བྱུང་བདག་འཛིན་དང་། ཁྲིམས་འགལ་གྱིས་བཤིག་སྤོ་བྱེད་རིགས་སོགས་མང་ཚོགས་ཀྱིས་བསམ་འཆར་དྲག་པོ་འདོན་པའི་གནད་དོན་ཐག་གཅོད་ཏན་ཏིག་བྱ་དགོས་པ་དང་། སྤྱི་པའི་བདེ་འཇགས་ཀྱི་མ་ལག་ལ་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་པ་དང་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་དགོས། གློ་བུར་གྱི་དོན་རྐྱེན་ལ་ཁ་གཏད་འཇལ་བའི་རྐྱེན་སྲོལ་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་ནས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཉམས་ཉེན་དོ་དམ་དང་འགོག་ནུས་ཆེ་རུ་གཏོང་དགོས། བརྡ་འཕྲིན་གྱི་བདེ་འཇགས་དང་གསང་བ་སྲུང་བའི་ལས་དོན་སྒྲུབ་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་དང་། བརྡ་འཕྲིན་དྲ་བ་དོ་དམ་འཐུས་ཚང་བྱ་དགོས། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་བདེ་དོན་ཕྱོགས་བསྡུས་ཀྱིས་བཅོས་སྐྱོང་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་དང་། ཁྲིམས་འགལ་ཉེས་གསོག་གི་བྱ་སྤྱོད་རིགས་བཀག་འགོག་ནན་པོ་བྱས་ནས། ཁྲིམས་མཐུས་ལྟར་རྡུང་བརྡེག་གཏོང་དགོས། ཁེ་ལས་ཀྱི་ཉེན་མེད་ཐོན་སྐྱེད་དང་ཐོན་རྫས་ཀྱི་སྤུས་ཀའི་འགན་འཁྲི་གཙོ་བོ་དོན་འཁྱོལ་བྱས་ཏེ་བདེ་འཇགས་ཀྱི་ཐོན་སྐྱེད་དོན་རྐྱེན་ཆེན་པོ་དང་ཚབས་ཆེན་སྔོན་འགོག་མཐའ་གཅིག་ཏུ་བྱ་དགོས། ཟས་རིགས་ཉེན་མེད་ལྟ་སྐུལ་དོ་དམ་བྱེད་པའི་སྒྲིག་སྲོལ་དང་རྐྱེན་སྲོལ་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་བ་དང་། ཁྲིམས་སྲོལ་འཐུས་ཚང་། ཚད་གཞི་ནན་འཛིན། ཞིབ་དཔྱད་དཔྱད་དཔོག་དང་ཞིབ་བཤེར་ཞིབ་དཔྱད་མ་ལག་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་བ། ས་གནས་སྲིད་གཞུང་གི་ལྟ་སྐུལ་བྱེད་པའི་འགན་འཁྲི་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་དང་། ཁྲིམས་བསྟར་ལྟ་སྐུལ་དོ་དམ་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་བཅས་བྱས་ཏེ་ཟས་རིགས་ཀྱི་བདེ་འཇགས་ལ་འགན་སྲུང་བྱེད་ཚད་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་མཐོ་རུ་གཏོང་དགོས།
སྲིད་གཞུང་རིམ་པ་ཁག་གིས་སྤྱི་ཚོགས་དོ་དམ་དང་སྤྱི་པའི་ཞབས་ཞུ་ངེས་པར་གོ་བབ་གལ་ཆེན་དུ་འཇོག་དགོས་པ་དང་། མི་དམངས་མང་ཚོགས་ཀྱིས་སེམས་ཁུར་ཆེ་ཤོས་བྱེད་པ་དང་བདེ་རྩར་ཐུག་པའི་ཁེ་ཕན་དངོས་ཀྱི་གནས་དོན་ཐག་གཅོད་ཏན་ཏིག་བྱ་དགོས།
（བདུན།）རིག་གནས་དར་སྤེལ་ལ་ཤུགས་སྣོན་ཆེན་པོ་རྒྱག་དགོས།
རིག་གནས་ནི་མི་རིགས་དང་རྒྱལ་ཁབ་ལ་བག་ཆགས་ཀུན་ལས་ཟབ་ཅིང་རྒྱུན་རིང་བ་ཡིན་པས། རིམ་པ་མང་ཞིང་སྣ་མང་ཅན་དུ་འགྱུར་བའི་མི་དམངས་མང་ཚོགས་ཀྱི་རིག་གནས་ཀྱི་དགོས་མཁོ་བསྐོང་ནས་སྤྱི་ཚོགས་ལ་སྐུལ་ཁྲིད་དང་། མི་དམངས་ལ་སློབ་གསོ་གཏོང་བ། གོང་སྤེལ་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་བཅས་ཀྱི་རིག་གནས་ནུས་པ་འདོན་སྤེལ་སྔར་ལས་ལེགས་པར་བྱེད་པ་དང་། མི་རིགས་གོང་བུར་འགྲིལ་ཤུགས་དང་གསར་གཏོད་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་དགོས། སྤྱི་དམངས་ཀྱི་ཀུན་སྤྱོད་ལེགས་སྐྱོང་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་ནས་སྤྱི་ཚོགས་ཡོངས་སུ་ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་ཐུན་མོང་གི་ཕུགས་བསམ་དང་ཡིད་ཆེས་དར་སྤེལ་གཏོང་བ་དང་། ཀྲུང་ཧྭའི་སྲོལ་རྒྱུན་བཟང་པོ་རྒྱུད་འཛིན་བྱེད་ལ་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་བསམ་པའི་དཔལ་ཡོན་གྱི་བླང་བྱ་དང་མཐུན་ཞིང་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་ཚོང་རའི་དཔལ་འབྱོར་དང་འཚམ་པའི་ཀུན་སྤྱོད་དང་བྱ་སྤྱོད་ཚད་ལྡན་ཅན་འཛུགས་སྐྱོང་མགྱོ གས་པོ་བྱ་དགོས། ཁ་དན་ཚིག་གནས་ཀྱི་མ་ལག་ལེགས་སྐྱོང་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་དང་། འབྲེལ་ཡོད་ལམ་ལུགས་དང་ཁྲིམས་ལུགས་མ་ལག་འཛུགས་དགོས། སྤྱི་པའི་རིག་གནས་ཐོན་རྫས་མཁོ་སྤྲོད་བྱེད་ནུས་དང་ཞབས་འདེགས་ཞུ་ནུས་ཆེ་རུ་བཏང་སྟེ་མི་དམངས་ལ་རིག་གནས་ཐོག་ནས་གཟིགས་སྐྱོང་བྱེད་པའི་ལས་དོན་མུ་མཐུད་ནས་ལག་བསྟར་བྱ་དགོས། སྤྱི་ཕན་གྱི་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་རིག་གནས་བྱ་གཞག་ལ་རོགས་སྐྱོར་དང་། རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་སྲུང་སྐྱོང་དང་བཀོལ་སྤྱོད། རྒྱུན་འཛིན་བཅས་བྱ་རྒྱུར་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་དགོས། མཚན་ཉིད་རིག་པ་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཚན་རིག་སྔར་ལས་དར་རྒྱས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་སུ་གཏོང་དགོས། གསར་འགྱུར་དཔེ་སྐྲུན་དང་། རླུང་འཕྲིན་དང་གློག་བཪྙན་བཪྙན་འཕྲིན། རིག་ནས་སྒྱུ་རྩལ། ཡིག་ཚགས་ལས་དོན་བཅས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་དགོས། རིག་གནས་སྒྲིག་སྲོལ་བསྒྱུར་བཅོས་ཟབ་སྤེལ་བྱས་ནས་གཉེར་སྐྱོང་གི་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་རིག་གནས་སྡེ་ཚན་ཁེ་ལས་སུ་བསྒྱུར་བ་དང་སྒྲིག་གཞི་བསྒྱུར་བཅོས་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད་ཧུར་ཐག་གཏོང་དགོས། རིག་གནས་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་ཤུགས་ཆེན་གཏོང་བ་དང་རིག་གནས་ཀྱི་གཉེར་སྐྱོང་རྣམ་པ་དཔེ་གསར་སྐྱེད་སྲིང་བྱས་ནས་རིག་གནས་ཐོན་ལས་རྒྱལ་དམངས་དཔལ་འབྱོར་གྱི་རྒྱབ་རྟེན་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་ཐོན་ལས་སུ་འགྱུར་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས། དམངས་ཡོངས་ཀྱི་ལུས་སྦྱོང་བྱེད་སྒོ་ཤུགས་ཆེན་སྤེལ་ཏེ་མང་ཚོགས་ཀྱི་ལུས་རྩལ་དང་རྩལ་འགྲན་ལུས་རྩལ་མཐུན་སྦྱོར་ངང་གོང་དུ་འཕེལ་བར་བྱ་དགོས། ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་རིག་གནས་དང་ལུས་རྩལ་སྤེལ་རེས་དང་མཉམ་ལས་བྱེད་པར་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་སྟེ་རྒྱལ་སྤྱིའི་ཐོག་ཀྲུང་ཧྭའི་རིག་གནས་ཀྱི་བག་ཆགས་རྒྱུན་མ་ཆད་པར་ཇེ་ཆེར་བཏང་ནས་ཀྲུང་ཧྭའི་རིག་གནས་རྒྱ་ཡངས་ལ་འོད་སྟོང་བསྐྱར་མ་འཕྲོད་དུ་ཆུག་ཅིག
（བརྒྱད།）ཁྱབ་ཁོངས་གཙོ་གནད་བསྒྱུར་བཅོས་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད་གཏིང་ཟབ་གཏོང་དགོས། རྒྱལ་ཁབ་ལ་དབང་བའི་དཔལ་འབྱོར་འཐབ་ཇུས་ཀྱི་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་ལེགས་སྒྲིག་བྱེད་པར་མུ་མཐུད་ སྐུལ་འདེད་བཏང་སྟེ་རྒྱལ་ཁབ་ལ་དབང་བའི་མ་རྩ་གཏོང་འཐེན་གང་འཚམ་དང་འཁོར་རྒྱུག་ལུགས་མཐུན་བྱེད་སྲོལ་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་དགོས། རྒྱལ་ཁབ་ལ་དབང་བའི་དངུལ་རྩའི་རྒྱུ་ནོར་དང་གཉེར་སྐྱོང་མིན་པའི་རྒྱུ་ནོར། རང་བྱུང་ཐོན་ཁུངས་ཀྱི་རྒྱུ་ནོར་བཅས་ལ་ལྟ་སྐུལ་དོ་དམ་བྱེད་སྲོལ་འཐུས་ལེགས་སུ་བཏང་ནས་རྒྱལ་ཁབ་ལ་དབང་བའི་མངའ་ཁོངས་ཕྱི་རོལ་གྱི་རྒྱུ་ནོར་ལ་ལྟ་སྐུལ་དང་དོ་དམ་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་དགོས། སྤྱི་ལ་དབང་བ་མིན་པའི་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བར་མུ་མཐུད་ནས་བསྔགས་སྐུལ་དང་། རྒྱབ་སྐྱོར། ཁྲིད་སྟོན་བཅས་བྱ་དགོས། ནོར་ཤུགས་དང་དོན་གཅོད་དབང་ཆ་འཚམ་མཐུན་ཡོང་བའི་ནོར་ཁྲལ་སྒྲིག་གཞི་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་བ་དང་། ཆེད་དམིགས་གཏོང་སྤྲོད་སྤོ་སྒྱུར་རྣམ་གྲངས་གཙང་བཤེར་དང་ཟླ་སྒྲིལ་བཏང་ནས་སྤྱིར་བཏང་གི་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་གཏོང་སྤྲོད་སྤོ་སྒྱུར་རྣམ་གྲངས་མང་དུ་གཏོང་དགོས། རྫོང་རིམ་པའི་ནོར་ཤུགས་འགན་སྲུང་བྱེད་སྲོལ་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་དགོས། ཐོན་སྐྱེད་ཀྱི་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་ཞབས་ཞུའི་ལས་རིགས་ཁྱབ་ཁོངས་འགའ་ཤས་སུ་གནས་ཐང་འཕར་ཁྲལ་བསྒྱུར་བཅོས་ཚོད་ལྟ་ཁྱབ་སྤེལ་གཏོང་བ་དང་། ཐོན་ཁུངས་ཀྱི་དཔྱ་ཁྲལ་བསྒྱུར་བཅོས་བྱ་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས། སྔོན་རྩིས་དོ་དམ་ལམ་ལུགས་བསྒྱུར་བཅོས་ཟབ་སྤེལ་བྱས་ནས་སྲིད་གཞུང་གི་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་ཐེབས་རྩའི་སྔོན་རྩིས་འཆར་གཞི་ཆ་ཚང་བཟོ་བ་དང་། རྒྱལ་ཁབ་ལ་དབང་བའི་མ་རྩ་གཉེར་སྐྱོང་སྔོན་རྩིས་རྒྱག་ཁོངས་ཆེ་རུ་བཏང་ནས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འགན་བཅོལ་ཐེབས་རྩའི་སྔོན་རྩིས་འཆར་གཞི་ཚོད་བཟོ་བྱ་དགོས། དངུལ་རྩའི་ཁེ་ལས་བསྒྱུར་བཅོས་མུ་མཐུད་ཟབ་སྤེལ་བྱེད་པ་དང་དེང་རབས་ཀྱི་དངུལ་རྩའི་ཁེ་ལས་ལམ་ལུགས་མགྱོ གས་མྱུར་འཛུགས་དགོས། གྲོང་གསེབ་ཀྱི་དངུལ་རྩའི་ལས་ཁུངས་དཔེ་གསར་སྐྱེད་སྲིང་གང་མགྱོ གས་བྱ་དགོས། དངུལ་རྩའི་ཚོང་ར་མུ་མཐུད་འཕེལ་རྒྱས་ཤུགས་ཆེན་གཏོང་བ་དང་དངུལ་རྩ་གསར་གཏོད་བྱེད་པར་བསྔགས་སྐུལ་བྱ་དགོས། སྐྱེད་ཀ་ཚོང་ར་ཅན་དུ་འགྱུར་བའི་བསྒྱུར་བཅོས་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་དང་། མངའ་ཁོངས་ལས་བརྒལ་བའི་ཉོ་འཚོང་དང་མ་དངུལ་འཇོག་པའི་ཁྲོད་ཀྱི་མི་དམངས་ཤོག་སྒོར་བེད་སྤྱོད་བྱེད་ཁྱོན་ཆེ་རུ་གཏོང་དགོས། མི་དམངས་ཤོག་སྒོར་མ་རྩའི་རྣམ་གྲངས་འོག་བརྗེ་སྤྲོད་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས། དངུལ་རྩའི་ལྟ་སྐུལ་དོ་དམ་ལ་ཤུགས་སྣོན་དང་ལེགས་བཅོས་བྱས་ནས་བརྒྱུད་རིམ་ལྡན་པའི་དངུལ་རྩའི་ཉམས་ཉེན་སྔོན་ཚུད་ནས་ཉེན་བརྡ་གཏོང་བའི་མ་ལག་དང་ཐག་གཅོད་བྱེད་སྲོལ་འཛུགས་པ་དང་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་དགོས། བཅོས་སྣུམ་དང་རང་བྱུང་སོལ་རླངས་ཀྱི་རིན་གོང་ཆགས་སྲོལ་དང་གློག་རིན་གྱི་གོང་ཚད་སྣ་ཚོགས་གཏན་ལ་འབེབས་སྲོལ་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་བ་དང་། ཆུ་རིན་བསྒྱུར་བཅོས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས། བཙོག་རིགས་འབུད་དབང་རིན་ལེན་བེད་སྤྱོད་དང་ཉོ་ཚོང་ཚོད་ལྟ་བྱ་རྒྱུའི་སྐོར་གྱི་ཁྲིད་སྟོན་བསམ་འཆར་ཞིབ་འཇུག་དང་གཏན་འབེབས་བྱ་དགོས། རིན་གོང་བསྒྱུར་བཅོས་བྱེད་སྐབས་མི་དམངས་མང་ཚོགས་སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་དུ་ཡོང་སྒོ་དམའ་བའི་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཐེག་ནུས་ལ་བསམ་གཞིགས་གང་ཐུབ་བྱ་དགོས། སྲིད་གཞུང་དང་བྱ་ལས་སྡེ་ཚན་སོ་སོར་འབྱེད་པ་དང་། བྱ་ལས་སྡེ་ཚན་དང་ཁེ་ལས་སོ་སོར་འབྱེད་པ། དོ་དམ་དང་དོན་གཅོད་སོ་སོར་འབྱེད་པ། ཁེ་གཉེར་དང་ཁེ་གཉེར་མ་ཡིན་པ་དབྱེ་འབྱེད་བཅས་བྱ་དགོས་པའི་བླང་བྱ་ལྟར། བྱ་ལས་སྡེ་ཚན་རིགས་དབྱེ་བསྒྱུར་བཅོས་བྱ་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་ཧུར་ཐག་དང་བརྟན་པོར་གཏོང་དགོས།
（དགུ།）ཕྱི་ཕྱོགས་ལ་སྒོ་འབྱེད་པའི་ཆུ་ཚད་སྔར་ལས་ཇེ་མཐོར་གཏོང་དགོས།
ཀྲུང་གི་ཇི་ཙམ་གོང་འཕེལ་བྱུང་བ་ན་དེ་ཙམ་གྱིས་འཛམ་གླིང་དང་བྲལ་ཐབས་མེད། གཉིས་ཕན་མཉམ་ཁེའི་ཕྱོགས་མང་ཉོ་འཚོང་གི་འབྲེལ་བ་འཕེལ་རྒྱས་ཧུར་ཐག་བཏང་ནས་སྒོ་ཕྱེ་བའི་ཁྱབ་ཁོངས་དང་བར་སྟོང་གསར་པ་རྒྱུན་མ་ཆད་པར་གསར་གཏོད་བྱ་དགོས། ཏོ་ཧའི་ཕྱོགས་མང་ཉོ་ཚོང་གྲོས་མོལ་ལ་མུ་མཐུད་སྐུལ་འདེད་བཏང་སྟེ་ཉོ་ཚོང་སྲུང་སྐྱོང་རིང་ལུགས་སྣ་ཚོགས་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱས་ཏེ་རྒྱལ་སྤྱིའི་དཔལ་འབྱོར་སྒྲིག་ལམ་དེ་བས་དྲང་གཞག་དང་། ལུགས་མཐུན། མཉམ་རྒྱལ་བཅས་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་སྤེལ་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས།
ཕྱི་ཕྱོགས་ཉོ་ཚོང་གོང་འཕེལ་གཏོང་སྟངས་ཏན་ཏིག་གིས་བསྒྱུར་རྒྱུ། གྲུབ་ཚུལ་ལེགས་འགྱུར་དང་ཕན་འབྲས་ཆེ་རུ་གཏོང་གང་ཐུབ་བྱེད་པའི་རྨང་གཞིའི་ཐོག   ཕྱི་ཕྱོགས་ཉོ་ཚོང་བརྟན་པོར་འཕར་བར་བྱ་དགོས། ཉོ་ཚོང་སྤྱིར་བཏང་བའམ་ཡང་ན་ཞིབ་ལས་ཉོ་ཚོང་ཕྱིར་གཏོང་གང་ཡིན་ལ་མ་བལྟོས་པར་ཚང་མས་ངལ་རྩོལ་ནུས་ཤུགས་ཀྱི་ཐོན་ཁུངས་བཟང་ཆ་མུ་མཐུད་དེ་འདོན་སྤེལ་བྱ་རྒྱུ་དང་། ནུས་ཁུངས་དང་ཐོན་ཁུངས་ཀྱི་ཟད་གྲོན་ཆུང་དུ་གཏོང་བ། ཐོན་ལས་འཁོར་འབྲེལ་རྩེར་སོན་དུ་སྣུར་སྲིང་བྱ་རྒྱུ། སྤུས་ཚད་དང་གནས་རིམ། ཟུར་སྣོན་རིན་ཐང་བཅས་མཐོ་རུ་གཏོང་དགོས། རང་རྟེན་སྤུས་རྟགས་ཀྱི་ཐོན་རྫས་ཕྱི་རུ་གཏོང་ཁྱོན་མུ་མཐུད་དེ་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་དང་། ཞབས་ཞུ་ཉོ་ཚོང་དང་ཞབས་ཞུ་ཕྱིར་འགན་གཙང་སྤྲོད་རྒྱུ་གོང་འཕེལ་ཤུགས་ཆེན་བཏང་སྟེ་ཞབས་ཞུའི་ཉོ་ཚོང་གི་བསྡུར་ཚད་རྒྱུན་མ་ཆད་པར་ཇེ་མཐོར་གཏོང་རྒྱུ། ནང་འདྲེན་དང་ཕྱིར་གཏོང་གལ་ཆེ་མཉམ་བརྩི་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་ནས་ལག་རྩལ་སྒྲིག་ཆས་སྔོན་ཐོན་ཅན་དང་། འགག་རྩའི་ལྷུ་ལག་ཆེ་ཆུང་དང་ནུས་ཁུངས་ཀྱི་རྒྱུ་ཆ་དང་རྒྱུ་ཆས་ནང་འདྲེན་བྱེད་རྒྱ་ཆེ་རུ་གཏོང་བ། དར་རྒྱས་གཏན་ནས་བྱུང་མེད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་དང་དྲང་ཁྱད་བྱུང་བའི་རྒྱལ་ཁབ་གཙོ་བོ་ནས་ནང་འདྲེན་འཕར་སྣོན་བྱེད་པར་སྐུལ་སྤེལ། ཉོ་ཚོང་དོ་མཉམ་མིན་པའི་གནས་ཚུལ་རིམ་གྱིས་ལེགས་བཅོས་བཅས་བྱས་ནས་ཉོ་ཚོང་གི་འགལ་བ་ཐག་གཅོད་འོས་འཚམ་བྱ་དགོས།
ཕྱི་ཕྱོགས་ལ་མ་དངུལ་འཇོག་པ་དང་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་མ་དངུལ་བེད་སྤྱོད་མཐུན་སྦྱོར་ངང་འཕེལ་རྒྱས་ཡོང་བར་བྱ་དགོས།“ཕྱིར་བསྐྱོད་པའི”འཐབ་ཇུས་ལག་བསྟར་མགྱོ གས་སུ་བསྟར་བ་དང་། ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ འབྲེལ་ཡོད་ཀྱི་རོགས་སྐྱོར་སྲིད་ཇུས་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་བ། ཞིབ་མཆན་འགོད་པའི་འགྲོ་ལུགས་སྟབས་བདེ་བཟོས་ནས། ཆ་རྐྱེན་འཛོམས་པའི་ཁེ་ལས་དང་སྒེར་གྱིས་རྒྱལ་ཁོངས་ཕྱི་རུ་མ་དངུལ་འཇོག་པར་སྟོབས་ལྡན་བསྐྲུན་དགོས། ཁེ་ལས་ཀྱིས་གོ་རིམ་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་རྒྱལ་ཁོངས་ལས་བརྒལ་བའི་བདག་གཉེར་ཧུར་ཐག་བྱེད་པར་བསྔགས་སྐུལ་བྱ་དགོས། ཕྱི་ཕྱོགས་ལ་མ་དངུལ་འཇོག་པར་སྤྱི་ཁོག་ནས་ཁྲིད་སྟོན་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་དང་། མ་དངུལ་འཇོག་པར་སྐུལ་འདེད་དང་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་སྲོལ་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་བ། མ་དངུལ་འཇོག་པའི་ཉམས་ཉེན་འགོག་ཟོན་བཅས་བྱས་ཏེ་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་མ་དངུལ་བེད་སྤྱོད་ནུས་ལྡན་ཧུར་ཐག་བྱེད་པའི་བྱེད་ཕྱོགས་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་ནས་སྔོན་ཐོན་གྱི་ལག་རྩལ་དང་ཤེས་ལྡན་པ། རིག་སྟོབས་ཐོན་ཁུངས་བཅས་ནང་འདྲེན་བྱེད་པར་མཐོང་ཆེན་དང་། རྒྱལ་ཁོངས་ལས་བརྒལ་བའི་ཀུང་སིས་ཀྲུང་གོར་ཞིབ་འཇུག་གསར་སྤེལ་ལྟེ་གནས་འཛུགས་པར་བསྔགས་སྐུལ་བྱས་ཏེ་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་མ་དངུལ་བེད་སྤྱོད་བྱེད་པའི་སྤྱིའི་ཆུ་ཚད་དང་ཕྱོགས་བསྡུས་ཀྱི་ཕན་འབྲས་མཐོ་རུ་ཏན་ཏིག་གཏོང་དགོས། ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཚོང་པས་མ་དངུལ་འཇོག་པའི་ཐོན་ལས་ཀྱི་དཀར་ཆག་བཟོ་བཅོས་རྒྱག་རྒྱུ་དམ་འཛིན་བྱས་ནས་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་མ་དངུལ་ལག་རྩལ་མཐོ་གསར་དང་། ནུས་སྲི་ཁམས་སྲུང་། དེང་རབས་ཀྱི་ཞབས་ཞུའི་ལས་རིགས་སོགས་པའི་ཁྱབ་ཁོངས་དང་དབུས་ནུབ་ས་ཁུལ་ལ་འཇོག་པར་བསྔགས་སྐུལ་བྱ་དགོས།
（བཅུ།）སྲིད་དོན་གཙང་སྐྱོང་དང་རུལ་སུངས་ལ་རྒོལ་བའི་ལས་དོན་སྒྲུབ་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་དགོས།
སྲིད་དོན་གཙང་སྐྱོང་གི་སྲིད་གཞུང་འཛུགས་སྐྱོང་བྱ་རྒྱུ་ནི་རྒྱུན་རིང་ལ་མཁོ་གལ་ཆེ་བའི་ལས་འགན་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། མི་དམངས་ཀྱི་ཁ་ཞེ་གཉིས་མེད་རེ་བ་རེད། རུལ་རྒོད་གཙང་སྤེལ་བྱེད་རིང་གི་གནད་དོན་མངོན་གསལ་དོད་པོ་ཐག་གཅོད་གང་མགྱོ གས་དང་། རུལ་སུངས་ལ་ཆད་པ་གཅོད་པ་དང་སྔོན་འགོག་བྱེད་པའི་མ་ལག་ལེགས་སྐྱོང་ཏན་ཏིག་བྱས་ཏེ་གྱོ ད་གཞི་ཆེ་གྲས་དང་གནད་ཆེའི་གྱོ ད་གཞི་ཐག་གཅོད་བྱ་རྒྱུ་དེ་རུལ་སུངས་ལ་རྒོལ་བའི་བྱེད་ཐབས་གལ་ཆེན་དུ་འཛིན་རྒྱུ་དང་དུས་མཚུངས་ལམ་ལུགས་ལེགས་སྐྱོང་ལ་དེ་བས་ཀྱང་ཡིད་གཟབ་བྱ་དགོས། གཅིག་ནས་སྲིད་གཞུང་གི་ལས་དོན་མི་སྣས་དབང་ཆར་བརྟེན་ནས་སྒེར་ཕན་གཉེར་བ་དང་འགན་འཛོལ་གྱི་དབང་ཆར་གནོད་རིགས་བཅོས་སྐྱོང་ནན་པོར་བྱ་དགོས། ལས་གྲྭ་སྐྲུན་པ་དང་། ས་ཆ་བཀོལ་སྐྱོད་བྱེད་དབང་བཤུག་སྤྲོད། གཏེར་ཁའི་ཐོན་ཁུངས་གསར་སྤེལ། རྒྱལ་ཁབ་ལ་དབང་བའི་ཐོན་ལས་བདག་དབང་ཉོ་འཚོང་། སྲིད་གཞུང་གི་ཉོ་སྒྲུབ་སོགས་ཁྱབ་ཁོངས་གལ་ཆེན་དུ་མཆིས་པའི་གནད་དོན་ལ་དམིགས་ཏེ་ཁྲིམས་འགལ་སྒྲིག་འགལ་གྱི་གྱོ ད་དོན་ཞིབ་བཤེར་ཐག་གཅོད་བྱེད་པའི་ལས་དོན་སྒྲུབ་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་ནས་རུལ་སུངས་པར་ཆད་པ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་གཅོད་དགོས། གཉིས་ནས་སྤྱོད་གཙང་རང་གཅུན་ཆེ་རུ་ཏན་ཏིག་བཏང་སྟེ། 《སྲིད་དོན་གཙང་སྐྱོང་གི་ཚད་གཞི》ལག་བསྟར་དང་དོན་འཁྱོལ་ནན་ཏན། འགོ་ཁྲིད་ལས་བྱེད་པའི་ཡོང་འབབ་དང་། ཁང་ཁོངས། མ་དངུལ་འཇོག་ཚུལ་དེ་བཞིན་བཟའ་ཟླ་དང་བུ་ཕྲུག་ལས་ཀར་ཞུགས་ཚུལ་ཕྱི་རྒྱལ（མངའ་ཁོངས）ལ་ཕྱིར་སྡོད་གནས་སྤོ་སོགས་བྱས་ཚུལ་དུས་བཀག་ལྟར་སྙན་ཞུ་འབུལ་བའི་ལམ་ལུགས་ནན་ཏན་གྱིས་དོན་འཁྱོལ་བྱས་ནས་རང་རྟོགས་ཀྱིས་ལྟ་སྐུལ་དང་ལེན་ཞུ་དགོས། རྩིས་བཤེར་ལྟ་སྐུལ་ཞིབ་བཤེར་གྱི་ལས་དོན་སྒྲུབ་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་དགོས་པ་དང་། སྲིད་འཛིན་ལས་ཁུངས་ཀྱི་འགོ་ཁྲིད་ལས་བྱེད་པ་དང་རྒྱལ་ཁབ་ལ་དབང་བའི་ཁེ་ལས་དང་བྱ་ལས་སྡེ་ཚན་གྱི་འགན་འཁུར་པར་ལྟ་སྐུལ་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་དགོས། གསུམ་ནས་རྒྱས་སྤྲོས་ཆུད་ཟོས་དང་ཕྱི་ཚུལ་རིང་ལུགས་ལ་ངོ་རྒོལ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་བྱ་དགོས། གྲོས་ཚོགས་དང་། ཡིག་ཆ་ཁུ་བསྡུ་བྱ་དགོས་པ་དང་།  ཚད་ལོན་དང་། དཔྱད་བསྡུར། གཟེངས་བསྟོད་བཅས་དང་དེ་བཞིན་གླེང་སྟེགས། རྟེན་འབྲེལ་མཛད་སྒོ་སོགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་ང་བཤེར་དང་ཚད་ལྡན་བཟོས་ནས་གྲོན་དངུལ་ཐོག་ནས་ཚོད་འཛིན་ནན་པོར་བྱ་དགོས། གཞུང་དོན་དུ་རླངས་འཁོར་བགོ་སྒྲིག་དོ་དམ་ཚད་ལྡན་བྱེད་པ་མ་ཟད་གཞུང་དོན་དུ་རླངས་འཁོར་སྤྱོད་པའི་ལམ་ལུགས་བསྒྱུར་བཅོས་བྱེད་པར་ཡང་སྐུལ་སྤེལ་ཧུར་ཐག་གཏོང་དགོས། ནོར་སྲིད་ཀྱི་སྔོན་རྩིས་ཡོངས་བསྒྲགས་བྱ་རྒྱུ་མགྱོ གས་སུ་བཏང་ནས་སྲིད་གཞུང་གིས་དངུལ་མང་ཉུང་ཇི་ཙམ་བཏང་མིན་དང་། བྱ་བ་གང་དག་སྒྲུབ་མིན་མི་དམངས་ལ་ཤེས་སུ་འཇུག་དགོས། སྲིད་གཞུང་རིམ་པ་ཁག་ཚང་མས་མི་དམངས་ཀྱི་དོན་དུ་བྱ་བ་སྒྲུབ་གང་ཐུབ་བྱ་དགོས་པ་དང་། གཞུང་ཞབས་པ་ཡོངས་རྫོགས་ངོ་མ་མི་དམངས་ཀྱི་སྤྱི་ཞབས་པར་འགྱུར་བར་བྱ་དགོས།
འཐུས་མི་རྣམ་པ།
མི་རིགས་ཁག་གི་མཐུན་སྒྲིལ་ཆེན་པོ་སྲ་བརྟན་དང་གོང་འཕེལ་གཏོང་བ་དེ་ནི་རྒྱལ་ཁབ་ཡུན་རིང་བདེར་འགོད་དང་དར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་གཏོང་བའི་རྩ་བའི་འགན་ལེན་ཡིན་པ་དང་། མི་རིགས་ཁག་གི་མི་དམངས་ཀྱི་རྩ་བའི་ཁེ་ཕན་ལ་ཐུག་ས་རེད། མི་རིགས་ས་ཁོངས་རང་སྐྱོང་གི་ལམ་ལུགས་མཐའ་སྐྱོང་དང་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་སྟེ་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་དང་མི་རིགས་ས་ཁུལ་གོང་དུ་སྤེལ་བར་རོགས་སྐྱོར་བྱེད་པའི་སྐོར་གྱི་ཀྲུང་དབྱང་གི་སྲིད་ཇུས་དང་བྱ་ཐབས་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་དོན་འཁྱོལ་བྱ་དགོས། མི་འབོར་ཅུང་ཉུང་བའི་མི་རིགས་གོང་དུ་སྤེལ་བར་རོགས་སྐྱོར་དང་། མཐའ་དར་དམངས་ཕྱུག་བྱ་བར་སྐུལ་སྤེལ། གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་ལས་དོན་གོང་འཕེལ་གཏོང་བའི་སྐོར་གྱི་ལོ་ལྔའི་འཆར་འགོད་བཟོ་བ་དང་ལག་བསྟར་བྱ་དགོས། ང་ཚོས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་བརྩོན་གྱིས་མདུན་སྐྱོད་བྱས་ཏེ་ལྷན་ཏུ་ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་དར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་གཏོང་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ལེ་ཚན་གསར་པ་གཏོད་དོ་ཨང་།
ཏང་གི་ཆོས་ལུགས་ལས་དོན་སྐོར་གྱི་གཞི་རྩའི་བྱེད་ཕྱོགས་སྒོ་ཀུན་ནས་ལག་ལེན་མཐར་ཕྱིན་བྱས་ནས《ཆོས་ལུགས་ལས་དོན་གྱི་སྲོལ་ཡིག》དོན་འཁྱོལ་གཏིང་ཟབ་དང་། དཔལ་འབྱོར་གོང་སྤེལ་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཆམ་མཐུན་ཡོང་བར་བྱེད་སྐབས་ཆོས་ལུགས་ལས་རིགས་མི་དྲག་དང་ཆོས་དད་མང་ཚོགས་ཀྱི་དགེ་མཚན་ལྡན་པའི་ནུས་པ་འདོན་སྤེལ་བྱ་དགོས།
ཕྱིར་སྡོད་རང་མིའི་ལས་དོན་ལ་མུ་མཐུད་ནས་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་སྟེ་ཕྱིར་སྡོད་སྤུན་ཟླ་དང་ཕྱིར་སྡོད་རང་མིའི་ཁྱིམ་མིའི་ཁྲིམས་མཐུན་ཁེ་དབང་སྲུང་སྐྱོང་བྱས་ནས་མེས་རྒྱལ་གཅིག་གྱུར་དང་མི་རིགས་དར་རྒྱས་ཡོང་བ་བྱེད་སྐབས་ཁོང་ཚོའི་ནུས་པ་དམིགས་བསལ་འདོན་སྤེལ་གང་ལེགས་བྱ་དགོས།