ཉི་ཧོང་དུ་བསྒྱུར་བའི་དཔལ་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་བརྩམས་ཆོས《བོད་ཀྱི་དེང་རྩོམ་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་སྐྱ་རེངས།》།

        ཉེ་སྔོན་ཉི་ཧོང་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་པས་བོད་ཀྱི་དེང་རྩོམ་སྲོལ་འབྱེད་མཁན་པོ་སྟེ་དཔལ་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་རྩོམ་རིག་བརྩམས་ཆོས་འགའ་ཉི་ཧོང་སྐད་དུ་བསྒྱུར་ནས་པར་སྐྲུན་འགྲེམས་སྤེལ་མཛད་འདུག
        ཉི་ཧོང་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་པ་ནི་བོད་ཀྱི་དེང་རྩོམ་ལ་དགའ་མགུ་ཆེ་བའི་ཉི་ཧོང་བ་བཞི་ཡིས་གྲུབ་པ་རེད། 2004ལོ་ནས་བཟུང་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་བརྩམས་ཆོས་དག་བསྒྱུར་འགོ་ཚུགས་པ་དང་། 2008ལོ་ནས་ད་ལྟའི་བར་དུ་དཔལ་དོན་འགྲུབ་རྒྱལ་གྱི་བརྩམས་ཆོས་གཙོར་བྱས་པའི་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་བརྩམས་ཆོས་མང་པོ་ཡིག་སྒྱུར་མཛད་ནས་ཉི་ཧོང་གི་དུས་དེབ་སོགས་སུ་བཀོད་ཡོད་པ་རེད།
        ཐེངས་འདིར་བོད་རྩོམ་ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་པས་ལོ་མང་རིང་འབད་པ་བྱས་པའི་འབྲས་རྟགས་སུ་དཔལ་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་རྩོམ་རིག་བརྩམས་ཆོས་འགའ་དང་དེར་འབྲེལ་བའི་རྩོམ་རིག་ཞིབ་འཇུག  རྩོམ་རིག་འགྲེལ་བརྗོད་ཀྱི་བརྩམས་ཆོས་ཁག་ཅིག་གསར་རྩོམ་དང་ཡིག་སྒྱུར་གནང་བ་དེབ་དུ་སྒྲིག་ནས་པར་སྐྲུན་མཛད་ཐུབ་པ་བྱུང་འདུག
དེབ་འདིའི་དཀར་ཆག་ལ་སོགས་གཤམ་གསལ་ལྟར་རོ།།
དེབ་ཀྱི་ཁ་བྱང་།
《བོད་ཀྱི་དེང་རྩོམ་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་སྐྱ་རེངས།》
                 …འདི་ན་ཡང་དྲག་ཏུ་མཆོང་ལྡིང་བྱེད་བཞིན་པའི་སྙིང་གསོན་པོ་ཞིག་འདུག
རྩོམ་པ་པོ།
དཔལ་དོན་གྲུབ་རྒྱལ།
ཡིག་སྒྱུར་དང་རྩོམ་སྒྲིག་པ།
ཉི་ཧོང་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་པ། (ཁོང་མི།)
འཆི་མེད། (星泉 HOSHI Izumi)  མཁྱེན་རབ་བཟང་པོ། (大川謙作 OKAWA Kensaku)  གཡུ་མཚོ། (海老原志穂 EBIHARA Shiho) པདྨ་ལྷ་མོ། (三浦順子 MIURA Junko)
དཔར་སྐྲུན་བྱེད་ཡུལ།
ཐོ་ཁེ་ཡོ་ཕྱི་སྐད་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོ་ཨེ་ཤ་ཡ་དང་ཨ་ཧྥེ་རི་ཁའི་སྐད་བརྡ་རིག་གནས་ཞིབ་འཇུག་གླིང་།
東京外国語大学亜非語言文化研究所 (Research Institute for Languages and Cultures of Asia and Africa, Tokyo University of Foreign Studies) 
དཔེ་དེབ་འདི་ཉི་ཧོང་གི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང勉誠出版 (Bensei Publishing) ནས་ཀྱང་པར་བསྐྲུན་བྱས་འདུག
པར་སྐྲུན་དུས་ཚོད།
2012ལོའི་ཟླ11པའི་ནང་པར་བསྐྲུན་བྱས།
དེབ་འདིར་བཀོད་ཡོད་པའི་བརྩམས་ཆོས་ཀྱི་དཀར་ཆག
དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་སྒྱུ་རྩལ་བརྩམས་ཆོས།  དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱིས་བརྩམས། ཉི་ཧོང་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་པས་བསྒྱུར།
༡ པད་མཚོ།
༢ འབྲུག་མཚོ།
༣ སྒྲུང་པ།
༤ རྒན་པོ་བློ་གྱོང་།
༥ འབྲོང་སྟག་ཐང་།
༦ སྤྲུལ་སྐུ།
༧ སད་ཀྱིས་བཅོམ་པའི་མེ་ཏོག
༨ སེམས་གཅོང་།
༩ ལང་ཚོའི་རྦབ་ཆུ།
༡༠ རྒྱུ་འབྲས་མེད་པའི་མནའ་མ།
༡༡ ཤ་དང་རུས་པའི་བརྩེ་དུང་།
༡༢ རྐང་ལམ་ཕྲ་མོ།
༡༣ ཚུལ་ཁྲིམས་རྒྱ་མཚོ།
༡༤ འདི་ན་ཡང་དྲག་ཏུ་མཆོང་ལྡིང་བྱེད་བཞིན་པའི་སྙིང་གསོན་པོ་ཞིག་འདུག
༡༥ བརྩེ་དུངས་ཀྱི་རྦ་རླབས། (གཅོད་པ་དོན་གྲུབ་དང་མཉམ་དུ་བརྩམས།)
བརྩམས་ཆོས་ཀྱི་འགྲེལ་བརྗོད།
༡ 《འདིར་བཀོད་པའི་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་རྩོམ་རིག་བརྩམས་ཆོས་དག་གི་འགྲེལ་བརྗོད་ཐུང་ངུ།》
སྒྱུར་པ་པོའི་གཏམ།
༣ 《དོན་གྲུབ་རྒྱལ་དང་བོད་ཀྱི་དེང་རྩོམ་སྒྱུ་རྩལ》། མཁྱེན་རབ་བཟང་པོས་བརྩམས།
ཟུར་བཀོད།
༡ 《དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་མི་ཚེ》། པདྨ་འབུམ་གྱིས་བརྩམས། འཆི་མེད་ཀྱིས་བསྒྱུར།
༢ 《དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་བརྩམས་སྒྲུང་དང་བོད་ཀྱི་གཏམ་དཔེ》། གཡུ་མཚོས་བརྩམས།
༣ 《ཉི་ཧོང་གི་ཀློག་པ་པོ་རྣམས་ལ་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་གི་དེབ་ཏོག་ཙམ་ངོ་སྤྲོད་ཞུ་བ།》
ཨ་མདོའི་ས་ཁྲ།
དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་ལོ་ཚིགས་རེའུ་མིག
མཇུག་བྱང་། 
         གོང་གི་དེབ་འདི་ནི་བོད་ཀྱི་དེང་རྩོམ་སྲོལ་འབྱེད་མཁན་པོ་དཔལ་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་བརྩམས་ཆོས་ཉི་ཧོང་སྐད་དུ་འགྱུར་ནས་པར་སྐྲུན་འགྲེམས་སྤེལ་བྱས་པ་ཐོག་མ་དེ་ཡིན་ལ། བོད་ཀྱི་དེང་རྩོམ<ཕ་སྐད་རྩོམ་རིག>ཉི་ཧོང་སྐད་དུ་འགྱུར་ནས་པར་སྐྲུན་བྱས་པ་ཐོག་མ་དེ་ཡང་ཡིན། དེབ་འདི་སྒྱུར་སྒྲིག་མཛད་མཁན་དག་ནི་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ལ་དུང་བ་དང་རྒྱུས་མངའ་ཡོད་པ་དག་དག་རེད།
        ཁོ་ཚོས་དཀའ་ཚེགས་ཀྱི་རི་མོ་ཐོད་ལ་བྲིས་ནས་རེ་བའི་ཁུར་ཀྱིས་དུད་པའི་སྟོན་ལྗོངས་ཤིག་མདུན་དུ་བསུ་ཐུབ་པའི་སྤོབས་པས་བརྟས་འདུག་ལ། བོད་གངས་ཅན་པའི་རྩོམ་རིག་གི་འཇིག་རྟེན་འདི་ཉི་ཧོང་གི་ཀློག་པ་པོ་དག་གི་རྣ་བའི་བུ་རམ་དང་། ནང་སེམས་ཀྱི་གསོས་སུ་འགྱུར་ངེས་པའི་ཆོད་སེམས་བརྟན་པོ་ཞིག་ཀྱང་བཅིངས་ཡོད། འདི་ལྟ་བུའི་ཆོད་སེམས་དང་སྤོབས་པ་ནི་ཁོ་རང་ཚོ་ལམ་ལ་ཆས་པའི་རྒྱགས་ཕྱེ་རེད།
        ཉི་ཧོང་བོད་ཀྱི་ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་པས་ལོ་ཟླ་མང་པོ་ཞིག་གི་རྩོལ་བ་ལ་བརྟེན་ནས་དེབ་འདི་རྒྱ་ཆེའི་ཀློག་པ་པོ་དག་གི་སྤྱན་སྔར་འདྲེན་པའི་སྐལ་བ་ལྡན་སོང་། དེ་ལས་གཞན་ཚོགས་པ་འདིས་བོད་ཀྱི་རྩོམ་པ་པོ་གྲགས་ཅན་པད་མ་ཚེ་བརྟན་དང་སྟག་འབུམ་རྒྱལ་གཉིས་ཀྱི་བརྩམས་ཆོས་ཀྱང་ཉི་ཧོང་སྐད་ལ་བསྒྱུར་བཞིན་འདུག  མ་འོངས་པར་བོད་ཀྱི་དེང་རྩོམ་ཉི་ཧོང་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ས་ཁྱབ་རྡོ་ཁྱབ་དུ་འགྲོ་བའི་སྔ་ལྟས་བཟང་བོ་ཞིག་ཅི་ལ་མིན།
        དེབ་འདི་པར་སྐྲུན་བྱས་པ་ནི་རྩོམ་པ་པོ་ཉིད་འཇིག་རྟེན་མི་ཡུལ་དང་ཁ་བྲལ་ནས་མི་ལོ་ཉེར་བདུན་འགོར་བའི་རྗེས་སུ་རྩོམ་པ་པོ་ཁོང་གི་རྩོམ་རིག་བརྩམས་ཆོས་ལ་ད་ལྟ་ད་དུང་འཇིག་རྟེན་མི་ཡུལ་ན་གསེར་འོད་ལམ་ལམ་འཕྲོ་བཞིན་ཡོད་པའི་དན་རྟགས་སུ་འཁུམས་སོ།།
        དེབ་འདིར་བཀོད་པའི་བརྩམས་ཆོས་དག་ལས《བརྩམས་ཆོས་འགྲེལ་བརྗོད》ནང་དུ་དཔལ་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་རྩོམ་རིག་བརྩམས་ཆོས་དག་ལ་ཕྲན་དཔྱད་མཛད་ནས་བརྩམས་ཆོས་རེ་རེ་ངོ་སྤྲོད་དང་། བརྩམས་ཆོས་འགྲེལ་བརྗོད་བྱས་འདུག 《སྒྱུར་པ་པོའི་གཏམ》ནང་དུ། བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་སྡིངས་ཆའི་སྟེང་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་བརྩམས་ཆོས་ཀྱིས་གོ་གནས་ག་འདྲ་ཞིག་ཟིན་ཡོད་པ་དང་། དེ་ལ་ཞིབ་འཇུག་གི་ངོས་མི་འདྲ་ས་ནས་གདེངས་འཇོག་བྱས་འདུག ཁོའི་སྒྱུ་རྩལ་བརྩམས་ཆོས་དག་ལ་འཇུག་བདེ་བའི་སླད་དུ་འདི་ལྟ་བུའི་བརྩམས་ཆོས་ནི་མེད་དུ་མི་རུང་སྙམ།
        དེ་ལས་གཞན་ཁོང་གིས་རྩོམ་རིག་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཤོག་ལྷེ་གསར་པ་ཞིག་བྲིས་ཏེ་བོད་ཀྱི་ཕ་སྐད་ལ་རྩོམ་རིག་གསར་བ་རྩོམ་པའི་སྲོག་གི་དབང་པོ་ཞུགས་སུ་བཅུག་ནས་མི་རིགས་གཞན་དང་འདྲ་བར་མིའི་འཚོ་བ་གཙོར་འབྲི་བའི་དངོས་ཡོད་རིང་ལུགས་ཀྱི་ལམ་ཁར་ཕྱོགས་འདུག་པ་སོགས་མང་པོ་ཞིག་བརྗོད་འདུག  དེའི་རྗེས་སུ་ཁོང་དང་ཕལ་ཆེར་དུས་མཉམ་ཡིན་པའི་བོད་ཀྱི་རྩོམ་པ་པོ་གླིང་མདུན་དཔལ་འབྱོར་དང་། འཇམ་དཔལ་རྒྱ་མཚོ་སོགས་ཀྱི་རྩོམ་རིག་བརྩམས་ཆོས་དང་གཤིབ་སྡུར་སྒོས་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་རྩོམ་རིག་བརྩམས་ཆོས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་བརྗོད་འདུག བརྩམས་ཆོས་དེའི་ནང་དུ་ད་དུང་ཁོང་གི་བརྩམས་ཆོས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ཤིག་སྟེ་སུན་འབྱིན་དང་དགག་སྒྲུབ་གྱི་ས་བོན་བཏབ་ཡོད་པའི་བརྩམས་ཆོས་དག་གིས་སྐབས་དེའི་བོད་མིའི་སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བ་ལ་རྡབ་གསིག་ག་འདྲ་ཞིག་བྱིན་ཡོད་པ་དང་། དེ་ལས་གཞན་རྩོམ་པ་པོ་ཁོང་དེང་རབས་དང་སྲོལ་རྒྱུན་གཉིས་ཀྱི་བར་ནས་འགྲེང་ཏེ་མ་འོངས་ལ་རྒྱང་གཟིགས་མཛད་བཞིན་རྩོམ་པའི་སྨྱུག་རྩལ་རང་དབང་གིས་ཁ་ལོ་བསྒྱུར་ཡོད་བ་དེ་ནི་ལོ་རྒྱུས་གསར་བ་ཞིག་དང་། མི་རབས་གསར་བ་ཞིག་འཁྱོངས་ཡོང་བར་རེ་ལྟོས་ཀྱི་རྒྱང་འབོད་མཛད་ཡོད་པ་སོགས་བརྗོད་ནས། ཁོང་ལ་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ལྟེབ་གཉེར་བར་ན་ནམ་ཡང་གཟིམ་པ་མེད་པའི་མཛེས་སྡུག་ཤིག་མཆིས་པ་དེ་ར་སྤྲོད་བྱས་འདུག
        《དོན་གྲུབ་རྒྱལ་དང་བོད་ཀྱི་གཏམ་དཔེ》ཟེར་བའི་བརྩམས་ཆོས་དེའི་ནང་དུ་བོད་མིའི་འཚོ་བ་དང་དམ་དུ་འབྲེལ་བའི་གཏམ་དཔེས་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་བརྩམས་ཆོས་ལ་བཀྲགས་མདངས་ག་འདྲ་ཞིག་བསྣན་ཡོད་པ་སོགས་བྲིས་ཡོད་པ་དང་།  《དཔལ་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་མི་ཚེ》ཟེར་བའི་བརྩམས་ཆོས་ཀྱི་ནང་དུ་དཔལ་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་མི་ཚེ་བརྒྱུད་རིམ་རི་མོ་བཞིན་དུ་བྲིས་ཡོད་པས། དམ་པ་ཁོང་ལ་རྒྱུས་ལོན་ཡག་པོ་ཞིག་བྱ་ཐུབ་སྙམ་མོ།།
        དེབ་དེའི་ནང་དུ་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་བརྩམས་ཆོས་གཞན་དག་ཀྱང་ངོ་སྤྲོད་གནང་འདུག  དཔལ་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱིས་བོད་ཀྱི་ན་གཞོན་རྩོམ་པ་པོ་དག་ལ་བཞག་པའི་ཤན་ཤུགས་བརྗོད་པ་བརྒྱུད་ནས་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་གི་འཕེལ་རིམ། མ་འོངས་པའི་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་གི་འོས་འགན་སོགས་གླེང་ཡོད་དོ།།
        དེབ་དེའི་ཆེས་མཐའ་མཇུག་ཏུ་ཉི་ཧོང་གི་ཀློག་པ་པོ་ཚོར་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་བརྩམས་ཆོས་གཞན་དག་ངོ་སྤྲོད་དང་། དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་ལོ་ཚིགས་རེའུ་མིག་སོགས་ཀྱང་གོ་སླ་དོན་བདེ་ཡི་ཚུལ་ཀྱིས་བྲིས་འདུག ད་ཐེངས་བོད་ཀྱི་གཙོ་རྒྱུགས་རིག་གནས་ནང་བསྟན་རིག་པ་ལས་གཞན་པའི་དེང་རྩོམ་ཡང་ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཉི་ཧོང་ལྟ་བུ་ལ་ངོ་སྤྲོད་ལེགས་པོ་བྱས་པ་འདི་ནི། དུས་རབས21པའི་ནང་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ལ་སྒོ་ཀུན་ནས་ཞིབ་འཇུག་དང་རྒྱུས་ལོན་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པའི་དན་རྟགས་སུ་འཁུམས་སོ།།