ཀྱི་ཁྱབ་ཁོངས་ནི་ཧ་ཅང་རྒྱ་ཆེ་བ་སྟེ།མི་གང་རུང་ཞིག་གིས་གྲུབ་པའི་ཚོགས་པ་གང་རུང་ཞིག་སྟེ།མ་མཐའ་ཡང་ཐུན་མོང་རང་བཞིན་ལྡན་ཞིང་རང་གི་སྲོལ་རྒྱུན་ཡོད་པ།དཔེར་ན།བཟོ་བ།ཆོས་གྲོགས།དམགདགེ་རྒན།སློབ་མ།ཚན་རིག་པ་སོགས།ཁོའི་གཏན་འཁེལ་ལྟར་ན་སྲིད་གཞུང་སྲིད་གཉེར་བའི་ཚོགས་སྤྱི་ཡང“དམངས”སུ་འདུས་ཡོད།
ཡིན་ཡང་ཁོའི་འདི་ལྟ་བུའི་དཔེ་བཞག་མེད“ ཁོས“དམངས”ཀྱི་ཚད་གཞི་འདི་ལྟ་བུར་མཚོན་ན་དེང་རབས་སྤྱི་ཚོགས་ལ་སྤྱད་ན་ཧ་ཅང་འཐུས།འོན་ཀྱང་ཟུར་གང་རུང་ཞིག་གི་ཚོད་འཛིན་མེད་པར“དམངས”ཀྱི་གོ་བ་འདི་ལྟ་བུས་དམངས་སྲོལ་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ན་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་དམངས་སྲོལ་གོ་དོན་དང་ངོ་བོའི་སྟེང་ནས་ཁྱད་པར་ཡོད།ཡིན་ན་ཡང་དོན་དངོས་སྟེང་ཁོའི་དམངས་སྲོལ་སྣང་ཚུལ་གྱི་འབྲེལ་ཡོད་ཞིབ་ཐོ་དང་ཡིག་ཆ།རྩ་བའི་དཔེ་བརྗོད་བཅས་ཀྱི་ནང་དོན་ལས་སྲོལ་རྒྱུན་རྣམ་པའི“སྲོལ”དེ་སྟོན་བཞིན་ཡོད།གང་ལྟར་ཡང“དམངས་ཁྲོད་རྩོམ་རིག”ཅེས་པའི་ཐ་སྙད་འདི་ནི་དམངས་སྲོལ་རིག་པ་དང་འབྲེལ་བ་དམ་ཞིང་།ཡང་ན་དམངས་སྲོལ་རིག་པ་ལས་འཕེལ་འགྱུར་བྱུང་བ་ཞིག་རེད་ཅེས་བརྗོད་ནའང་མི་ཆོག་པ་མེད་དོ།།གོང་ནས་བཤད་པ་ལྟར“དམངས་སྲོལ་རིག་པ”ཞེས་པ་དབྱིན་ཇིའི་མིང་དུ“Folklore”ཞེས་པ་སྟེ“མང་ཚོགས་ཀྱི་ཤེས་རིག”“The learning of the people”ཅེས་པའི་དོན་དུ་གསུངས་ཤིང་།འདིའི་གསར་གཏོད་པ་ནི་དབྱིན་ཇིའི་ཝེ་ལན·ཐང་མོའུ་ཟི་ཟེར་བ་དེ་རེད།ཐ་སྙད་འདི་དུས་རབས་བཅུ་དགུ་བའི་ལོ་རབས་བདུན་ཅུའི་བའི་ནང་ཡོ་རབ་ནུབ་མའི“西欧”རྒྱལ་ཁབ་སོགས་སུ་བཀོལ་སྤྱོད་བྱས་སོ།།གཞན་དམངས་སྲོལ་རིག་པའི་རིག་ཚན་གསར་གཏོད་མཁན།ཏིག་གོའི་གི་ལེན་ཞོན་དུས“格林兄弟jacob and wilhelm Ghimm”ལྟར་ན“དམངས”ནི་མི་རིགས་ལ་གོ།ཡུས་ཏིས་འེར་ཁེ་མའོ“以迪尔凯姆Emile Dunkheim”ཡིས་ཚབ་བྱེད་ཐུབ་པའི་རིག་གཞུང་པ་མང་ཤོས་ཀྱིས“དམངས”ཞེས་པ“སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་པ”ཞེས་པར་འགྲེལ་དགོས་པར་བཤད།ལ་ལས“དམངས”ནི་གནའ་མི་ལ་གོ་དགོས་པར་བཤད།ཡང་ལ་ལས“དམངས”ནི“ཞིང་བ”དང་ཡང་ན“ཡིག་རྨོངས་བར”གོ་དགོས་པར་བཤད།དུས་རབས་ཉི་ཤི་བའི་དཀྱིལ་མཇུག་ལ་དེང་སྐབས་ཨ་རིའི་དམངས་སྲོལ་རིག་པ་བ་ཏུན་ཏེ་ཟི་ཡིས“དམངས”མི་གང་རུང་ཞིག་སྟེ“དམངས་ཡོངས”ལ་གོ་དགོས་པ་སོགས་ཀྱི་ལྟ་བ་སོགས་དུས་རབས་ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་དང་བསྟུན་ནས་བྱུང་།དེ་བས་ང་ཚོས“དམངས”ཞེས་པའི་གོ་དོན་དེ་དམངས་ཡོངས་དང་མིའི་རིགས་ཡོད་ཚད་ཅེས་པར་གཏན་འཁེལ་བྱས་ན་ལེགས་སོ།།
ང་ཚོའི་ཀྲུང་གོར་མཚོན་ན།དམངས་སྲོལ་རིག་པའི་འགུལ་སྐྱོད“运动”ཀྱི“ལྔ་བཞི”པེ་ཅིན་སློབ་ཆེན་དང་ཀྲུང་ཧྲན་སློབ་ཆེན་གྱི་དུས་སྐབས་སུ།ཕྱུག་བདག་དང་སྐུ་དྲག་ལ་བལྟས་འཇོག་གིས“དམངས”“དམངས་ཕལ་བ”འམ“དམངས་ཚོགས”སྟེ་དམའ་རིམ་དམངས་ཕལ་བ་ལ་གོ་ཞིང་།རྒྱལ་ཁབ་བཙུགས་རྗེས་ཀྱི་དུས་སྐབས་ཁ་ཤས་སུ“དམངས”ལ་གཟབ་ནན་གྱི་གྲལ་རིམ་ལྟ་བ་ཡོད་དེ།དེའི་བསྟན་བྱ་ནི“མི་དམངས”སམ“ངལ་རྩོལ་མི་དམངས”སྟེ།“གཅིག་གྱུར་ལ་ངོ་རྒོལ་བྱེད་མཁན”དང“བཤུ་གཞོག་གྲལ་རིམ”དང་བལྟས་འཇོག་གིས་ཞིང་བ་དང་བཟོ་བ་སོགས་ཐོན་སྐྱེད་བྱེད་མཁན་གཙོ་བོ་ཡིན་པའི་གསར་བརྗེས་རང་བཞིན་གྲལ་རིམ་ཚོགས་སྤྱི་ཞིག་ལ་གོགང་ལྟར་ཡང་།རང་རྒྱལ་དུ་ལྔ་བཞིའི་རིག་གནས་གསར་བའི་འགུལ་སྐྱོད་ཀྱི་རྗེས་སུ“དམངས་སྲོལ་རིག་པ”ནི་རང་རྐྱ་ཕེར་བའི་རིག་གཞུང་ཞིབ་འཇུག་ཏུ་རྐང་ཚུགས་ཤིང་མཁས་པ་མང་པོས་དོ་སྣང་བྱས།ཀྲུང་གོའི་དམངས་སྲོལ་རིག་པའི་ཞིབ་འཇུག་ནི་དང་ཐོག་དམངས་ཁྲོད་རྩོམ་རིག་ལས་མགོ་བརྩམས་པ་སྟེ།1920ལོར་པེ་ཅིན་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོར࿎གླུ་ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་པ࿎ཞིག་བཙུགས་ཤིང་།1922ལོར་དེའི་སྐོར་གྱི་དུས་དེབ་ཅིག་གསར་དུ་བསྐྲུན།རྒྱལ་ཁབ་ཚུགས་རྗེས་ཀྱི་ལོ་རབས་ལྔ་བཅུ་བར་དམངས་ཁྲོད་རྩོམ་རིག་ལ࿎མི་དམངས་ཀྱི་ངག་ཐོག་གསར་གཏོད࿎ཅེས་པའི་མིང་བཏགས་ཏེ་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོ་སོ་སོའི་རྩོམ་རིག་ཆེད་གཉེར་གྱི་སློབ་གཞིར་བཞགཀྲུང་གོའི་དམངས་ཁྲོད་རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ་པའི་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས<<དམངས་ཁྲོད་རྩོམ་རིག>>ཅེས་པའི་དུས་དེབ་གསར་སྐྲུན་བྱས་རྗེས་རང་རྒྱལ་དུ“དམངས་ཁྲོད་རྩོམ་རིག”