དེ་བས། དགེ་རྒན་གྱིས་རྒྱུན་དུ་རང་གི་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་ཐབས་དེ་སློབ་མ་གང་དག་གི་བློ་དང་འཚམ་པ་དང་སློབ་མ་གང་དག་གི་བློ་དང་ད་དུང་མི་འཚམ་པར་མཉམ་འཇོག་བྱེད་དགོས་པ་མ་ཟད། ཁྱད་པར་དུ་སློབ་འབྲས་ཞན་པ་དང་། བསླབ་བྱ་དེ་ལ་དགའ་སྣང་མེད་མཁན་གྱི་སློབ་གྲོགས་རྣམས་ཀྱི་བློ་དང་འཚམ་མིན་ལ་མཉམ་འཇོག་བྱེད་དགོས། ནང་སྒོས་སུ་སློབ་གྲོགས་དེ་དག་གི་སྤུས་ཚད་ཀྱི་ཕྱོགས་སོ་སོ་དང་འཚམ་མིན་ལ་མཉམ་འཇོག་བྱེད་རྒྱུ་ནི་སློབ་མའི་མདུན་ལམ་ལ་རག་ལས་ཡོད་པ་དང་། དགེ་རྒན་རང་ཉིད་ཀྱི་མདུན་ལམ་ལ་ཡང་རག་ལས་པའི་བྱ་བ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཏུ་གྱུར་དང་འགྱུར་བཞིན་ཡོད་དེ། ཤེས་ཡོན་དཔལ་འབྱོར་དུས་རབས་སུ་བྱ་བའི་བཟང་ངན་ནི་ཐོན་འབྲས（效益）མཐོ་དམན་ཐག་གཅོད་བཞིན་ཡོད་པ་ལྟར། དགེ་རྒན་བཟང་ངན་ཡང་སློབ་མ་སྐྱེད་སྲིང་བྱས་པའི་མཇུག་འབྲས་ཀྱིས་ཐག་གཅོད་པ་དང་། ཐ་ན་དགེ་རྒན་གྱི་ལས་འབྱོར་དེ་སློབ་མས་འདེམ་དགོས་པའི་དུས་སྐབས་གསར་བ་ཞིག་ལ་མྱུར་དུ་ཐོན་ངེས་རེད། དཔེར་ན། དགེ་རྒན་བཀྲ་ཤིས་ཀྱི་ས་རྒྱུས་སློབ་ཁྲིད་དེ་སློབ་མ་སྐོར་ཞིག་དང་འཚམ་ན་ཡང་སློབ་མ་སྐོར་ཞིག་དང་མ་འཚམ་ན་ས་རྒྱུས་སློབ་ཁྲིད་ལ་དགའ་སྣང་མེད་པར་གྱུར་ཚེ། བློ་ལ་ངེས་རྒྱུ་ལྟ་ཞོག་ཐ་ན་ས་རྒྱུས་སློབ་ཁྲིད་ལ་དགའ་སྣང་མེད་པར་གྱུར་ཚེ། བློ་ལ་ངེས་རྒྱུ་ཅི་ཡང་མེད་པའི་སློབ་མ་དེ་དག“རིག་རྟུལ”ཡིན་ནམ། དགེ་རྒན་རང་ཉིད་ཁྲིད་ཐབས་ལ་མི་མཁས་པའི་དགེ་རྟུལ་ཡིན། སློབ་མ་ཚོས་དགེ་རྟུལ་དེ་དག་ལ་དགའ་བསུ་ཐོབ་རྒྱུ་རེད་དམ་མ་རེད། མ་མཐའ་ཡང་དགེ་རྒན་གྱི་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་ཐབས་དང་མི་འཚམ་པའི་སློབ་མ་ཚོས་དགའ་བསུ་བྱེད་རྒྱུ་ཨེ་རེད། གལ་ཏེ་སློབ་གྲོགས་ཕལ་ཆེ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་དང་མི་འཚམ་པའམ་སློབ་མ་སྐོར་ཞིག་གིས་དགའ་བསུ་མི་ཐོབ་པའི་དགེ་རྒན་དེ་དག་ལ་སྤྱི་ཚོགས་དང་ཁྱིམ་བདག་ཕལ་ཆེ་བས་ཀྱང་དགའ་བསུ་ཐོབ་དཀའ་བས། དགེ་རྒན་གྱི་ཤེས་བྱའི་སྤུས་ཚད་དང་། བསམ་བློ་ཀུན་སྤྱོད་ཀྱི་སྤུས་ཚད། ཆེད་ལས་རྩལ་ནུས་ཀྱི་སྤུས་ཚད་སོགས་ནི་སློབ་མ་རེ་རེའི་འཚོ་གནས་དང་མདུན་ལམ་ལ་རག་ལས་ཡོད་ལ། དགེ་རྒན་རང་ཉིད་ཀྱི“ཁ་ཕོར་”ལའང་རག་ལས་པའི་བྱ་བ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པས། སྤྱི་ཚོགས་ཧྲིལ་བོས་གཙིགས་ཆེན་བྱེད་དགོས་པ་ཞིག་རེད་སྙམ། དགེ་རྒན་ཚད་ལྡན་ཞིག་ཡིན་མིན་གྱི་ཐད་ནས་བོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་ལས་འདི་ལྟར་བཤད་ཡོད་དེ།“①ཀུན་སྤྱོད་མི་གཙང་བ་དང་།②ཐོས་པ་ཉུང་བ།③གཞུང་ལུགས་ལ་མི་མཁས་པ།④སློབ་མ་ལ་ཕན་སེམས་མེད་པ།⑤ང་རྒྱལ་ཆེ་བ།⑥དུས་སུ་མི་འདོམས་པ།⑦ཡང་ཡང་འཆད་པར་སུན་སྣང་ཅན།⑧སློབ་མའི་རྒྱུད་ཚོད་དང་མཐུན་པར་འཆད་མི་མཁས་པ་བཅས་འཆད་མཁན་གྱི་སྐྱོན་བརྒྱད” ཅན་གྱི་དགེ་རྒན་ནི་ངོ་མ་ཕྱིས་པའི་མདུན་ལམ་བརླག་མཁན་ཤ་སྟག་ཡིན་ལ། དེ་ལས་ཀྱང་གཙོ་བོ་སློབ་མའི་རྒྱུད་ཚོད་དང་མཐུན་པར་འཆད་མཁས་མིན་ནི་དགེ་རྒན་གྱི་ཚད་གཞི་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པས། གལ་ཏེ་སློབ་མའི་རྒྱུད་ཚོད་དང་མཐུན་པར་འཆད་མི་མཁས་ཚེ་དགེ་རྒན་དེ་ཐོས་པ་ཇི་འདྲ་ཆེ་ཡང་ཁྱི་ལ་བལ་ཡོད་པ་ལྟར་སློབ་མར་ཕན་ཐོགས་དཀའ་བས། འཆད་ལ་མཁས་མིན་ནི་དགེ་རྒན་གྱི་སྐྱོན་བརྒྱད་པོ་དེ་ལས་ལྡོག་ན་དགེ་རྒན་གྱི་ཡོན་ཏན་བརྒྱད་ཡིན་པས། རང་ཉིད་ལ་ཡོན་ཏན་བརྒྱད་པོ་དེ་དག་ཚང་མིན་དང་གལ་ཏེ་མི་ཚང་ན་ཇི་ལྟར་ཚང་བའི་ཐབས་ལ་འབད་པ། ཡོན་ཏན་དེ་དག་ཚང་བའི་དགེ་རྒན་ལ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་རྒྱུ་བཅས་ནི་དགེ་རྒན་རང་ཉིད་འཐུས་ཚང་དང་གོང་འཕེལ་དུ་འགྲོ་བའི་མན་ངག་ཧ་ཅང་གལ་ཆེ་བ་ཞིག་རེད།  གོང་དུ་བཤད་པའི་ཡོན་ཏན་དེ་དག་ལས་ཀྱང་ཆེས་གལ་ཆེ་བ་ནི་འཆད་ཚུལ་ཡིན་པས། སྔོན་བྱོན་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱི་ཉམས་མྱོང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་སྤྱི་སྡོམ་བྱས་ཡོད་པ་འདི་ལྟར། འཆད་པའི་སྐད་ཀྱི་ངག་སྒྲ་གདངས་ཀྱི་མཐོ་དམའ་དང་འཇམ་རྩུབ་ཇི་ལྟར་བྱ་བ། སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་སྔོན་འགྲོར་དགོས་དོན་དང་དམིགས་ཡུལ་བཤད་ནས་སློབ་མ་ལ་སྤྲོ་བ་དང་ཡིད་ཆེས་བསྐྱེད་པ། འཆད་བྱའི་གཞུང་དང་སློབ་ཚན་དེའི་སྤྱིའི་དོན་བཤད་ན་གཞུང་དོན་རགས་ཙམ་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱེད་པ། གཞུང་དོན་དངོས་གཞི་འཆད་པའི་སྐབས་འགྲེལ་བཤད་རྒྱས་བསྡུས་སློབ་མ་དང་འཚམ་ལ་དོན་འདུས་ཤིང་། ཚིག་ཉུང་བ། དོན་གསལ་བ། བརྗོད་བདེ་བ། འཛིན་སླ་བ། གོ་བདེ་བ་བཅས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་དང་ལྡན་པ། སློབ་མའི་བློ་ཚོད་དང་འཚམ་པའི་སྒོ་ནས་མིང་དང་རྣམ་དབྱེ་ཚིག་ཕྲད་ཀྱི་འབྲེལ་བ་འོས་མཚམ་རེ་མཚམས་སྦྱོར་བྱེད་དགོས་ལ། གལ་ཏེ་ལོ་ན་མ་སོན་པའི་བྱིས་པ་ལ་ཁྲིད་པའི་དབང་དུ་བཏང་ན་ཐོག་མར་བརྡ་སྤྲོད་གཞུང་ལུགས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ལྟར་ཁྲིད་པ་ལས། རྒྱུན་བཀོལ་གྱི་སྐད་ཆ་ཤོད་སྟངས་ཀྱི་སྣང་ཚུལ་ནས་མགོ་བརྩམས་ཏེ་སློབ་ཁྲིད་བྱས་ན་ཕན་འབྲས་འབྱུང་སླ་བ་ཉམས་མྱོང་ཚད་མ་ལགས་པས། མདོར་ན། ཐོག་མར་གཞུང་ལུགས་ལྟར་སྐད་ཆ་བཤད་སྟངས་སྦྱང་བ་ལས། སྐད་ཆ་བཤད་སྟངས་ཀྱི་སྣང་ཚུལ་ནས་མགོ་བརྩམས་ཏེ་སྐད་ཆའི་ནུས་པ་སྐྱེད་སྲིང་བྱས་ན་ཕན་འབྲས་འབྱུང་བ་གསལ་བཤད་བྱས་ཡོད། དེ་ཡང་འཆད་ཚུལ་གྱི་སྐྱོན་བཅོ་བརྒྱད་སྤངས་ཏེ། སྐབས་སུ་བབས་པའི་དོན་འཆད་དགོས་པ། མ་བབས་པའི་དོན་མི་འཆད་པ། གསལ་བར་འཆད་པ། དཀའ་གནད་གསལ་བོར་བཀྲོལ་བ། རྒྱས་བསྡུས་འཚམ་པ། གོ་རིམ་མ་འཁྲུགས་པ། སྒྲ་དག་ཅིང་ཚིག་གསལ་བ། སློབ་ཁྲིད་ཧ་ཅང་མགྱོགས་དྲགས་པ་དང་དལ་དྲགས་པ་མ་ཡིན་པར་མགྱོགས་དལ་རན་པ། སློབ་ཐུན་རེ་རེའི་སྔ་ཕྱི་མཚམས་ལེགས་པར་སྦྱར་བ། དཔེ་དོན་སྦྱར་ནག་གོ་བ་སྐྱེ་སླ་བ། སློབ་ཁྲིད་ལ་སྤྲོ་བ་རྒྱས་པའི་ཕྱིར་སྐབས་སྐབས་སུ་འབྲེལ་ཡོད་ཀྱི་གཏམ་རྒྱུད་སྦྱོར་མཁས་པ། དོགས་སློང་དང་དྲི་བ་ཅི་རིགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་སློབ་མའི་བློ་སྒོ་འབྱེད་མཁས་པ་སོགས་ཀྱི་བྱེད་ཐབས་འདི་དག་ནི་བོད་ཀྱི་སློབ་གསོ་ལག་ལེན་ལས་བྱུང་བའི་ཉམས་མྱོང་རིན་ཐང་ལྡན་པ་རྣམས་ཡིན་ལ། བྱེད་ཐབས་འདི་དག་ལ་ཕྱི་ནས་བལྟས་མ་ཐག་ཏུ་དཔེ་ངོས་ཤེས་བྱ་སློབ་མ་ཇི་ལྟར་འཆད་ཐབས་ཙམ་གཙོ་བོར་འཆད་པའི་སྣང་ཚུལ་ཞིག་མངོན་སྲིད་ཀྱང་། དོན་ངོ་མའི་སྟེང་ནས་བཤད་ན་བོད་གནའ་རབས་ཀྱི་ཐོས་བྱུང་གི་སློབ་གསོ་བྱེད་ཐབས་འདིས་གཙོ་བོ་ཐོས་པར་བྱ་བའི་ཤེས་བྱ་དེ་སློབ་མའི་བློ་ལ་ངེས་པར་བྱེད་རྒྱུ་དེ་ཡིན་ནའང་། དེ་དང་མཉམ་དུ་སློབ་ཐུན་རེ་རེར་བསམ་བློའི་སྤུས་ཚད་དང་། ཡིད་ཆེས་ཀྱི་སྤུས་ཚད། ཀུན་སྤྱོད་ཀྱི་སྤུས་ཚད། རྩལ་ནུས་ཀྱི་སྤུས་ཚད་སོགས་ལ་ཡང་གཙིགས་ཆེན་བྱས་ཡོད་ཚུལ་སློབ་གསོ་དེའི་ལག་ལེན་གྱིས་ར་འཕྲོད་གསལ་བོ་བྱེད་ཐུབ།
　　 གཉིས། བསམ་བྱུང་གི་སློབ་གསོ་བྱེད་ཐབས།
　　 བསམ་བྱུང་གི་སློབ་གསོ་བྱེད་ཐབས་ནི་སློབ་མའི་བསམ་གཞིགས་ཀྱི་ནུས་པ་སྐྱེད་སྲིང་བྱེད་པའི་ཞིབ་འཇུག་རང་བཞིན་གྱི་སློབ་ཁྲིད（研究性教学）བྱེད་ཐབས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞིག་ཡིན་ལ། མི་ཆེས་མང་བོ་ཞིག་གིས་བསམ་བྱུང་སློབ་གསོ་བྱེད་ཐབས་དེ་མཐོ་འབྲིང་ཡན་ཆད་ཀྱི་བྱ་བ་ཞིག་ཡིན་པར་འདོད་དེ། སློབ་གྲྭ་ཆུང་འབྲིང་གི་སློབ་གསོའི་ཁྲོད་དུ་བསམ་བྱུང་ཞིབ་འཇུག་རང་བཞིན་གྱི་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་ཐབས་དེ་སྣང་མེད་དུ་འཇོག་བཞིན་ཡོད།
　　ངས་བལྟས་ན། བསམ་བྱུང་གི་སློབ་གསོ་བྱེད་ཐབས་སམ་ཞིབ་འཇུག་རང་བཞིན་གྱི་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་ཐབས་ཀྱི་དམིགས་ཚད་གཙོ་བོ་ནི་སློབ་མའི་བསམ་གཞིགས་ནུས་པ་སྐྱེད་སྲིང་བྱེད་རྒྱུ་དེ་ཡིན་ལ། མིའི་བསམ་གཞིགས་ནུས་པ་དེ་ཡང་བྱིས་པ་ཆུང་དུས་ནས་ནར་སོན་པའི་གོ་རིམ་གྱི་ཁྲོད་ནས་ཆགས་དགོས་ཏེ། ཨེ་ཏི་སིན（爱迪生）གྱིས“གལ་ཏེ་ལོ་ན་ཕྲ་དུས་བསམ་གཞིགས་གཏོང་རྒྱུ་མ་བསླབ་ན། མི་ཚེ་གང་བོར་བསམ་བློ་གཏོང་མི་ཤེས་པ་ཡིན།”ཞེས་བཤད་པ་ནི་བསམ་བྱུང་སློབ་གསོའི་ཐད་ཀྱི་ལེགས་བཤད་ཅིག་རེད་སྙམ།
　　བསམ་བྱུང་གི་སློབ་གསོ་བྱེད་ཐབས་ཀྱིས་བསམ་བྱའི་དོན་དེ་ཐག་ཆོད་པའི་གོ་རྟོགས་རྙེད་པ་དང་མཉམ་དུ་མིའི་བསམ་གཞིགས་ཀྱི་ནུས་པ་སྐྱེད་སྲིང་བྱེད་པ་དང་། འཆད་མཁན་དགེ་རྒན་གྱིས་དངོས་པོ་གང་ཞིག་མཚམས་སྦྱོར་བྱེད་པའི་གོ་རིམ་གྱི་ཁྲོད་ནས་གཙོ་བོ་སློབ་མའི་བསམ་གཞིགས་ཀྱི་ནུས་པ་སྐྱེད་སྲིང་བྱས་ཏེ། དྲི་བ་མང་བོ་འདོན་པ་དང་དྲི་བ་དེ་དག་སློབ་མ་རང་གིས་ཐག་གཅོད་པའི་ཁྲོད་དུ་ཐེ་ཚོམ་སྣ་ཚོགས་སེལ་ཏེ་ཕུ་ཐག་ཆོད་པའི་བསམ་བློ་ཆགས་རྒྱུ་དེ་རེད། སློབ་གྲོགས་མང་བོ་ཞིག་གི་ལྟ་ཚུལ་ལ་ངེས་བརྟན་མེད་པ་དང་རང་ཚུགས་མི་ཐུབ་པ། རང་ཉིད་ལ་ཡིད་ཆེས་མེད་པ་སོགས་ནི་གཙོ་བོ་བསམ་བྱུང་གི་སློབ་གསོ་བྱེད་ཐབས་འདིར་གཙིགས་ཆེན་མ་བྱས་པའི་མཇུག་འབྲས་ཤ་སྟག་རེད། དཔེར་ན། དགེ་རྒན་གྱིས་སློབ་ཆུང་སློབ་མར་རང་རྒྱལ་ལ་མི་རིགས་དུ་ཡོད་ཅེས་དྲིས་ཚེ། སློབ་གྲོགས་མང་བོ་ཞིག་གིས་རང་རྒྱལ་ལ་མི་རིགས་ང་དྲུག་ཡོད་ཅེས་བཤད་ངེས་རེད། དེ་ནས་དགེ་རྒན་གྱིས་ཡ་མཚར་བའི་ཚུལ་གྱིས“ཨ་མི་རིགས་ང་དྲུག་ཡོད་དམ་”ཞེས་དྲིས་ཚེ་སློབ་མ་ཁ་ཅིག་གིས་ང་ལྔ་ཡོད། ལྔ་བཞི་ཡོད……སོགས་མང་བོ་བཤད་པ་ལྟ་བུ་རེད། དེ་ནི་གཙོ་བོ་བསམ་བྱུང་གི་སློབ་གསོ་ལ་གཙིགས་ཆེན་མ་བྱས་པས། ཐེ་ཚོམ་ཆོད་པའམ་ཐག་ཆོད་པའི་སློབ་གསོ་ལ་བརྟེན་ནས་ཐོབ་པའི་བསམ་བྱུང་གི་ཤེས་ནུས་སྤུས་ཚད་སྐྱེས་སྲིང་བྱས་པ་མི་འདང་བའི་མཚོན་རྟགས་གསལ་བོ་ཞིག་རེད།  ངས་བལྟས་ན་བསམ་བྱུང་ཞིབ་འཇུག་རང་བཞིན་གྱི་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་ཐབས་འདི་ནི་བོད་ཀྱི་བཤད་གྲྭ་ཁག་ན་དར་རྒྱས་ཤིན་ཏུ་ཆེ་ན་ཡང་ཆེས་ཕུལ་ཏུ་བྱུང་བའི་སློབ་གསོ་བྱེད་ཐབས་འདི་བསམ་གཞིགས་དང་། ཞིབ་འཇུག སྤྱི་སྡོམ་བྱས་ཏེ་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་སློབ་གསོ་དང་ཁྱད་པར་དུ་བོད་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་དང་།ནང་སྒོས་སུ་བོད་རིགས་ཀྱི་སློབ་མ་ཡོད་ཚད་ཀྱི་སྤུས་ཚད་འཕེལ་རྒྱས་དང་སློབ་མ་ཡོད་ཚད་ཀྱི་སྤུས་ཚད་ཀྱི་ཕྱོགས་སོ་སོ་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ཐད་ལ་བཀོལ་ཚད་ཤིན་ཏུ་མི་འདང་བ་རེད་སྙམ།