ཐེ་བོའི་གནའ་སྲོལ་གྱི་ཉམས་འགྱུར་ལྡན་པའི་ཡུལ་སྲོལ་གོམས་གཤིས།
༢༠༡༣ལོའི་གངས་ལྗོངས་ཉི་གཞོན་དེབ་དྲུག་པ་ལས་བདམས། 2014-02-20
ཁང་ལས།
ཡུལ་སྡེ་འདི་ན་གནའ་གཤིས་དང་ལྡན་པའི་ཡུལ་སྲོལ་ཡང་མང་སྟེ། ལུགས་རྙིང་གི་ལྔ་པའི་ཚེས་ལྔ་ཉིན་དེ་ཨ་མདོའི་ཡུལ་གྲུ་ལ་ལ་ནས་ལྔ་བའི་སྦ་ཞུ་ཟེར་བའི་ཀླུ་མཆོད་ཀྱི་དུས་ཆེན་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་ཐེ་བོ་རྫོང་ནའང་ཡོད་ཅིང་། མིང་གི་འབོད་ཚུལ་འུ་ཝ་ཝ་རྒྱལ་ཟེར། སྟོན་ཀ་ལོ་ཏོག་གསར་པ་ལོན་ཕྱིན་ལྟོ་བ་ཞེས་པའི་ཟས་སྦྱིན་དུས་ཆེན་ཞིག་ཡོད་པ་དེ་ནི་བོན་སྲོལ་དང་འདྲ་བའི་ཀླུ་བོ་ཟེར་ས་ཞིག་གིས་ཆོ་གའི་འགོ་སྐྱོང་བ་ཡང་གནའ་སྲོལ་འབའ་ཞིག་ལགས། དགུན་འགོ་རྩོམ་དུས་ཁྱི་རའི་དུས་ཆེན་སྤེལ་རྒྱུ་ཡོད་ལ། རྔོན་པ་ཐུ་བོ་ལ་རྩིས་ཆེ་བའང་གནའ་སྲོལ་ཞིག་ཏུ་སྣང་། ཞབས་བྲོ་རྒྱག་སྟངས་སྣ་ཚོགས་ཡོད་པ་དང་། དེའི་ནང་ནས་གར་པས་གར་འཁྲབ་པ་དང་། དམག་ཤོག་གིས་གཡུལ་བཤམས་པ་མཚོན་པའི་བྲོ། རྡོག་ཟློས་ཟེར་བའི་བྲོ་བཅས་ཀྱང་གནའ་སྲོལ་གྱི་ཉམས་འགྱུར་སྣང་བ་རེད། ཡུལ་སྐད་ནས་ལོག་ལོག༼རྡོག་རྡོག་བྱས་པའི་དོན༽དང་ཅ་རགས༼ཕན་ཚུན་ལག་པ་བཟུང་སྟེ་འགུལ་སྐྱོད་ལ་ཅ་ཅ་ཟེར་ལ། དེ་ལྟར་ཆུ་རགས་ལྟ་བུའི་དབྱིབས་ལ་ཟེར། ཁ་ཅིག་གིས་ཅ་སྒྲ་ནི་ཕྱ་ནས་འགྱུར་ཡོང་བ་དང་། ཕྱ་ནི་ཕྱག་ནས་འགྱུར་ཡོང་བ་སོགས་འགྲེལ་རྒྱག་ཚུལ་ཡང་ཡོད༽ ཟེར་བའི་བྲོ་སྟབས་དེ་མཱ་ཀྱཱ་ཡོ་རིག་གནས་སུ་གཏོགས་པའི་རྫ་ཆས་སྟེང་གི་བྲོ་སྟངས་དང་ཤིན་ཏུ་འདྲ་བས། མཁས་པ་ལ་ལས་གནའ་བོའི་ཞིང་པས་བྲོ་སྲོལ་ཡིན་རབས་ཟེར།
ཐེ་བོ་རྫོང་གི་སྟོད་རྒྱུད་ཀྱི་ཁང་པ་ལས་ཚུལ་ལའང་གནའ་སྲོལ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་འདུག ཁང་ཀླད་དེ་ཤིང་ལེབ་གཤགས་ཏེ་སྒ་ཚིགས་ནས་མར་ཤིང་ལེབ་དེ་དག་གཅིག་མཐའ་གཅིག་གིས་མནན་པའི་ཚུལ་དུ་བསྟར་བ་ལ་རྡོ་ལེབ་ཀྱིས་བརྟན་ཐབས་བྱས་ཡོད། རྒྱ་ཡིག་གི་གནའ་བོའི་སྙན་ངག་དཔེ་ཆ་༼སྙན་ངག་བརྒྱུས་པ༽༼诗经༽དང་། ༼མའོ་བཟའི་སྙན་ངག་གི་རྒྱུད།༽༼毛诗传༽སོགས་ནས་བརྗོད་ཡོད་པའི་ནུབ་ཕྱོགས་རོང་གི་ཤིང་ཁང་ཟེར་བ་དེ་ཡིན་པར་གྲགས། ༼ཆུ་རྒྱུས་ཀྱི་མཆན་ལས་བེ་ཆུ།༽༼水经注:渭水༽ཞེས་པའི་གནའ་རྩོམ་ནས་ཡུལ་དེའི་གནས་ཚང་ཤིང་ལེབ་བཀབ་པའི་ཁང་བ་ཡིན་ལ། སྙན་ངག་བརྒྱུས་པ་ལས་ནུབ་ཕྱོགས་རོང་གི་ཤིང་ལེབ་ཀྱི་ཁང་བའོ་ཟེར་བ་དག་གིས་བདེན་དཔང་ཐུབ་པ་ལྟར། ཁང་བ་ལས་པའི་སྲོལ་དེ་ཡང་ཤིན་ཏུ་བྱུང་བ་སྔ་བ་རེད། དེ་མ་ཟད་ཡུལ་མི་དག་གིས་དཔུང་ལག་བརྐྱངས་འདྲའི་ཤིང་ཟམ་ཟེར་བའི་རིགས་དེའི་ལས་སྲོལ་ཡང་། ༼ ཆིན་ཅུའི་ཟིན་བྲིས༽ཞེས་པའི་རྒྱ་ཡིག་གི་གནའ་དཔེ་ནང་དུ་འཁོད་ཡོད་པས་བཟོ་སྲོལ་དེ་བྱུང་སྔ་ཚུལ་ཤེས་ཐུབ།
གྱོན་ཆས།
ཐེ་བོ་ཁོག་གི་ཁ་པ་དང་། སྟག་ར། ཉིན་ངོ་། བང་ཚང་། རྡོ་ར། འ་ཞ་སོགས་ཡུལ་སྡེ་དུ་མའི་བུད་མེད་ཀྱི་གོན་པ་ནི་ཡུལ་སྡེ་གཞན་དང་ཁྱད་ཆེ་སྟེ། ཁ་ཅིག་གིས་ཏུན་ཧོང་ལྡེབས་རིས་ནང་ན་འཁོད་པའི་སྤུར་རྒྱལ་སྐབས་ཀྱི་མོ་གོས་དང་ཉེ་མཚུངས་ཡིན་རབས་ཟེར། ཐེ་བོ་རྫོང་སྨད་རྒྱུད་ཀྱི་མོ་གོས་ནི་སི་ཁྲོན་ཁོངས་ཀྱི་བོད་ཀྱི་ཆའང་རིགས་ཀྱི་གོན་པ་དང་འདྲ་ལ། མངོན་པར་གསལ་བའི་གནའ་གཤིས་ལྡན་འདུག་པ་རེད། ཡུལ་མི་ཚོས་ཆེ་རྗེ་གོང་པ་ཟེར་ལ། ལ་ལས་རྙིང་མ་བའི་སྔགས་པའི་རིགས་སུ་ངོས་འཛིན་ཞིང་། ལ་ལས་བོན་པོར་ངོས་འཛིན་ཏེ། དེ་དག་གི་ཞྭ་མོ་ནི་སྟོན་པ་གཤེན་རབ་ལ་དད་པའི་འཇའ་རིགས་ཀྱི་ལྷ་པའི་ཞྭ་པོ་དང་ཤིན་ཏུ་འདྲ་བ་རེད།
ཡུལ་སྐད།
ཐེ་བོ་ཡུལ་སྐད་ནང་ན་བརྡ་རྙིང་མང་བ་དང་། སྒྲ་གདངས་ཀྱི་ཆ་ནས་བརྟགས་ན། དེང་གི་དབུས་གཙང་སྐད་དང་མཐུན་པའི་ཁག་གཅིག་དང་། ད་ལྟའི་ཨ་མདོའི་སྐད་དང་མཐུན་པའི་ཁག་གཅིག་འདྲེས་བསྡད་ཡོད་པའི་སྣང་བ་སྐྱེས་ཡོང་ཞིང་། དེ་མ་ཟད་དེང་དུས་ཡུལ་སྡེ་གཞན་ནས་མ་ཐོས་ལ། ཡིག་རྙིང་ནའང་འཁོད་པ་མ་མཐོང་བའི་མིང་བརྡ་སྤྱོད་ཚུལ་ཡང་ཡོད་དེ། དཔེར་ན། འ་ཞ་ཤང་གི་ཤང་ཀྲང་སྟེ་ལིས་ཝུ་ཧྲིད་ཆིས་ནང་ངོ་སྤྲོད་བྱུང་བ་ལྟར། གྲངས་ཀའི་དྲུག་ལ་ཇུག་ཟེར་བ་དང་། བཅུ་ལ་ཐམ་པ་ཟེར་བ་དང་། ཉི་ཤུ་ལ་ཁེ་ཟེར་བ་དང་། སུམ་ཅུ་ལ་ཁེ་ཡས་ཐམ་པ་ཟེར། དྲུག་ཅུ་ལ་ཁེ་གསུམ་ཟེར། བདུན་ཅུ་ལ་ཁེ་གསུམ་ཐམ་པ་ཟེར་། བརྒྱད་ཅུ་ལ་ཁེ་བཞི་ཟེར། དགུ་བཅུ་ལ་ཁེ་བཞི་ཐམ་པ་ཟེར་། བརྒྱ་ཐམ་པ་ལ་རྫ་ཅིས་ཟེར། བརྒྱ་ཕྲག་གཅིག་དང་བརྒྱ་ཕྲག་གཉིས་ལྟ་བུ་ལ་རྫ་བ་ཅིས་དང་རྫ་བ་གཉིས་ཟེར་། རྒྱ་རིགས་ཀྱི་མི་རིགས་ངོས་འཛིན་པའི་སྒྲ་ལ་རྫ་རིགས་ཟེར། འདི་བཞིན་དུ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཁྱད་ཆོས་གསལ་དོད་པོ་ཞིག་སྣང་འདུག་པ་རེད།
ཡུལ་གྲུ་དེའི་ཡུལ་སྐད་དང་གོང་གླིང་ཡུལ་སྲོལ་དག་ནས་ཤེས་རྒྱུ་ལ་ཐེ་བོ་རྫོང་ནི་གནའ་སྲོལ་རིག་གནས་ཀྱི་འདུ་ཤོམ་བང་མཛོད་ལྟ་བུ་ཞིག་རེད་ཟེར་ཆོག་ལ། ང་རང་དེ་གར་བཅར་འདྲིའི་དུས་ཡུན་ཧ་ཅང་ཐུང་བས། གོང་གླེང་གནའ་གཤིས་ལྡན་པའི་ཡུལ་སྲོལ་དེ་དག་ལ་ཞིབ་ཟབ་ཆ་རྒྱུས་མ་ལོན་པས་ན། རྫོང་དེའི་བོད་རིགས་མཁས་པ་གཡང་དབང་ཚེ་ལགས་ཀྱིས་བརྩམས་གནང་བྱུང་བའི་རྒྱ་ཡཏིག་གི་དེབ་སྟེ། ༼རྣམ་པར་བཀྲ་བའི་ཐེ་བོ༽དང་། ཐེ་བོ་རྫོང་གི་ཟིན་བྲིས་རྩོམ་སྒྲིག་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཚོགས་ནས་བསྒྲིགས་པའི་༼ཐེ་བོ་རྫོང་གི་ལོ་རྒྱུས༽སོགས་ཡིག་ཆ་ལ་ཟུར་ལྟ་བྱས་པ་ཡིན་ལ། རང་གིས་དཔྱད་པ་མི་ཐོངས་ཤིང་གཞན་ལ་ཞུ་འདྲི་མ་བྱུང་བའི་སྐོར་ནི་སྐབས་འདིར་བརྗོད་མ་ཕོད་དེ། རྗེས་སོར་འདིའི་སྐོར་ལ་དོ་སྣང་ཡོང་རྒྱུ་གལ་ཆེ་སྙམ་ནས་འདི་ཙམ་ཞུས་པ་ཡིན་མོ། མ་དག་པ་འདྲ་བྱུང་ན། དག་སྟོན་དག་འཆའ་ཡོད་པར་རེའོ། །