དང་པོ།འཕགས་པ་ལྷ་ཁང་།
འཕགས་པ་ལྷ་ཁང་ནི་བོད་བལ་ས་མཚམས་ཀྱི་གནས་ཉམས་དགའ་བའི་ཁོད་ཡངས་བའི་ཐང་ཆེན་ཞིག་ཏུ་ཆགས་ཡོད་ལ།སྐྱིད་གྲོང་གྲོལ་བརྡལ་ནས་འཕགས་པ་ལྷ་ཁང་གི་བར་ལ་སྨི་སུམ་ཅུ་ལྷག་དང་།མཚོ་ངོས་ཀྱི་མཐོ་ཚད་སྨི2850སར་ཆགས།འཕགས་པ་ལྷ་ཁང་གི་ལོ་རྒྱུས་གླེང་སྐབས་ཐོག་མར་གྱེས་བུ་གླེང་དགོས་ལ།གནས་དེ་ཡི་མིང་གི་འབྱུང་ཁུངས་ཐད་ལ་བཤད་རྒྱུན་གཉིས་ཡོད་དེ།གཅིག་ནི་བལ་བཟའ་ཁྲི་བཙུན་བོད་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོར་བག་མར་བརྫངས་སྐབས་གནས་འདི་རུ་སླེབས་དུས་གླང་ཆེན་གནའ་འདི་ནས་མཐར་བར་ཕྱིར་བལ་ཡུལ་དུ་ལོག་ཕྱིར་ཁྱིམ་མི་དང་ཁ་གྱེས་པའི་ཆ་ནས་གྱེས་བུ་ལྟར་བཏགས།གང་ལྟར་ཡང་ས་གནས་འདི་བལ་བཟའ་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད།བལ་བཟའི་རྫོང་སྐལ་ཇོ་བོ་བོད་དུ་འབྱོར་རྗེས་སྐྱིད་གྲོང་དུ་ལྷ་ཁང་ཞིག་བསྐྲུན་ཏེ་ལྷ་ཁང་གི་མཚན་ལ་ཡང་འཕགས་པ་ལྷ་ཁང་ཟེར།འཕགས་པ་ལྷ་ཁང་ནི་ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོས་བལ་བཟའ་ཁྲི་བཙུན་ཁབ་ཏུ་བཞེས་སྐབས།བལ་བཟའི་རྟེན་སྐལ་དུ་གནང་བའི་སྟོན་པ་ཤཀྱ་ཐུབ་པའི་སྐུ་བརྙན་ལ་ཆེད་དུ་བསྐྲུན་པའི་བལ་ལུགས་ཀྱི་འཛུགས་སྐྲུན་ཞིག་ཡིན་ལ།ལྷ་ཁང་འདིར་ཉུང་མཐའ་ཡང་ལོ་ངོ1300ལྷག་རིང་གི་ལོ་རྒྱུས་ལྡན།ལྷ་ཁང་གི་རྣམ་པ་ཨེ་གླིང་ལྷོ་མའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་ལ།ནང་ལོགས་ཀྱི་ལྡེབས་བྲིས་ཀྱི་བྲིས་ཆ་ལ་ལ་བོད་ལུགས་དང་ལ་ལ་བལ་ལུགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ཡོན་ན་ཡང་ཡུལ་དུས་ཀྱི་དབང་གིས་གནོད་སྐྱོན་དུ་མ་ཐེབས་པས།ལྡེབས་རིས་ཀྱི་ནང་དོན་ངོས་འཛིན་མི་ཐུབ་ལ་ཚོན་མདོག་ཤོར་བ།ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དོན་རྐྱེན་དང་རང་བྱུང་གནོད་སྐྱོན་སོགས་ཀྱི་དབང་གིས་ལྡེབས་རིས་དུས་ནམ་ཞིག་ལ་བཞེངས་པའི་ཐད་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱ་བར་དཀའ་ཁག་ཆེན་པོ་འཕྲད།ཡིན་ན་ཡང་བོད་ལྗོངས་མི་རིགས་པར་སྐྲུན་ཁང་ནས་པར་སྐྲུན་གནང་བའི་སྐྱེད་གྲོང་རིག་དངོས་ལོ་རྒྱུས་ནང་ཆེས་སྔ་བའི་ལྡེབས་རིས་ནི་ཆོས་རྒྱལ་དུས་སྐབས་སུ་ངོས་འཛིན་གནང་ཡོད་པ་དང་།བར་མིའ་ལྦེབས་རིས་ནི་དུས་རབས14ནས་དུས་རབས15བར་ངོས་འཛིན་གནང་ཡོད།སྟབས་མི་ཤེས་པ་ཞིག་ལ་ང་རང་འཕགས་པ་ལྷ་ཁང་ནང་ཐེངས་འགའ་ཤས་ཕྱིན་མོད།ཆོས་རྒྱལ་དུས་ཀྱི་ལྡེབས་རིས་གཅིག་ཀྱང་མཐོང་མ་ཐུབ།དེ་མིན་དུས་རབས14ནས15བར་ངོས་འཛིན་གནང་ཡོད་པའི་ལྡེབས་རིས་ཡང་ལྷ་ཁང་གི་ཉིས་ཐོག་བར་ཁྱམས་སུ་བྲིས་ཡོད་པས་དཀོན་གཉེར་མེད་པ་དང་སྟངས་མི་ལེགས་པའི་དབང་གིས་ལྡེབས་རིས་ལ་བརྟག་དཔྱད་བྱས་མ་ཐུབ།ཡིན་ན་ཡང་ལྷ་ཁང་ཕྱི་ངོས་བྱ་འདབ་འོག་བཀོད་པའི་ལྡེབས་རིས་ནི་གསར་པ་གསར་རྐྱང་དུ་མཐོང་བ་མ་ཟད།རི་མོ་བ་ཡང་གཞིས་རྩེ་ས་ཁུལ་གནམ་གླིང་རྫོང་རྩེ་གདོང་ནས་ཡིན་པ་ལྡེབས་རིས་ཀྱི་གཤམ་ཆེར་ལྷ་བཟོ་བའི་མཚན་དང་བཅས་པ་གསལ་པོར་བཀོད་ཡོད།ཆེས་ཡ་མཚན་པ་ཞིག་ལ་ལྷ་ཁང་གི་སྒོའི་གཡས་གཡོན་དུ་རྡོའི་སེང་གེ་གཉིས་འགྱིང་ཡོད་ལ།དེ་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཕོ་སེང་དང་མོ་སེང་གི་ཚུལ་ལྟར་བརྐོས་ཡོད་པ་མ་ཟད།རྡོའི་སེང་ལ་སྔ་མོའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན།རྡོའི་སེང་གེ་གཉིས་སྒོ་འགྲམ་དུ་ཡོད་པ་སྐྱིད་གྲོང་རིག་དངོས་ལོ་རྒྱུས་ནང་འཁོད་མེད་རྐྱེན།རིག་དངོས་ལ་དོ་སྣང་ཡོད་པའི་ང་རང་བློ་ཕམ་ཆེན་པོ་བྱུང་།རྡོའི་སེང་གེ་གཉིས་བོད་ཀྱི་ཡུལ་དབུས་ཀྱི་བཙན་པོའི་བང་སོའི་མདུན་གྱི་སེང་གེ་དང་ལྷ་ཁང་ནང་བསྐྲུན་པའི་སེང་ཁྲིའི་ངོས་ཀྱི་སེང་གེ་དང་མི་འདྲ་བར་ས་གནས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་དང་ཡུལ་དུས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་སོགས་ཐོན།དེ་མིན་ལྷ་ཁང་གི་སྒོ་འཕྱོར་དང་སྒོའི་ཡ་ཐེམ་མ་ཐེམ་སོགས་ལྷ་སའི་གཙུག་ལག་ཁང་གི་བཟོ་སྐྲུན་གྱི་རྣམ་པ་དང་ཡོངས་སུ་མཚུངས་པ་མ་ཟད།བྱ་འདབ་ངོས་སུ་བརྒྱན་པའི་སེང་མགོ་ཡང་ལྷ་སའི་གཙུག་ལག་ཁང་གི་སེང་མགོ་དང་མཐུན་ཆོས་སུ་གྲུབ།ལྷ་ཁང་ནང་ལོགས་ཀྱི་སྒྲིག་གཤོམས་སྟེང་དགུང་ལོ་བརྒྱད་ཙམ་གྱི་ཙན་དན་གྱི་སྟོན་སྐུ་ཞིག་དང་།ཤར་ནུབ་རེ་རེའི་སྒྲིག་གཤོམས་སྟེང་སྐུ་བརྙན་བཞི་རེ་དང་ཤར་ལྡེབས་ཀྱི་ཟུར་ལོགས་སུ་རྒྱལ་དབང་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གསུམ་གྱི་སྨན་འདམ་གྱི་སྐུ་བརྙན་བྱིན་ཅན་ཞིག་ཡོད།ནུབ་ལྡེབས་སུ་མཐོ་ལ་སྨི་བཅུ་ལྷག་གི་སློབ་དཔོན་རིན་པོ་ཆེའི་སྨན་འདམ་གྱི་སྐུ་བརྙན་དང་།སྒྲིག་གཤོམས་མདུན་ངོས་སུ་གསེར་རྐོང་དང་དངུལ་རྐོང་རེ་རེ་ཡོད།གཞན་ཡང་བཀའ་འགྱུར་དང་བསྟན་འགྱུར་སོགས་ཡོད་པ་དགོན་པའི་དཀོར་གཉེར་གྱིས་གསུངས་ཡང་རྩ་ཆེན་རིག་དངོས་དེ་དག་རིག་གནས་གསར་བརྗེ་ཆེན་པོའི་སྐབས་སུ་གཏོར་སྐྱོན་ཚབས་ཆེན་ཐེབས་པས་སྐུ་གསུང་ཐུགས་རྟེན་ཉུང་ཤས་ལས་ལྷག་མེད་ལ།འཕགས་པ་ཝ་ཏིའི་སྐུ་ཡང་ཕྱི་རྒྱལ་དུ་ཤོར།དེང་སྐབས་འཕགས་པ་ལྷ་ཁང་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་སྡེ་ཚན་དུ་གཏོགས་ལ།ཞིག་གསོ་འདྲ་ཆགས་པོ་བཟོས་ཡོད།ལྷ་ཁང་གི་མཁན་པོ་ཡང་བོད་སྡེ་བ་གཞུང་དང་སེ་ར་དགོན་པ་ནས་མངགས་གཏོར་བྱེད་སྲོལ་ཡོད་ལ།དེང་དགོན་པ་བཀའ་བརྒྱུད་པར་བསྒྱུར་ཏེ་ལྷ་ཁང་ཡང་ཨ་ནི་ལྷ་ཁང་དུ་ཆགས་པ་མ་ཟད་བྲག་དཀར་རྟ་སོ་དགོན་གྱི་བུ་དགོན་ལྟར་ཆགས།
གཉིས་པ།བྱམས་སྤྲིན་དགེ་རྒྱས་གཙུག་ལག་ཁང་།
བཙན་པོ་དུས་སྐབས་སུ་བཞེངས་པའི་ལྷ་ཁང་གཞན་ཞིག་ནི་མཐའ་འདུལ་གྱི་ལྷ་ཁང་ཀོང་པོ་བུ་ཆུ།ལྷོ་བྲག་མཁོ་མཐིང་།བྱམས་སྤྲིན་དགེ་རྒྱས།བྱང་པྲ་དུམ་རྩེ་སོགས་ལས་ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་དུས་ཀྱི་ལྷ་ཁང་བཞིའི་གྲས་སུ་གཏོགས་པའི་བྱམས་སྤྲིན་དགེ་རྒྱས་གཙུག་ལག་ཁང་ཡིན།བྱམས་སྤྲིན་གཙུག་ལག་ཁང་ནི་སྐྱིད་གྲོང་གྲོང་བརྡལ་སྤང་ཕྱིན་ཤང་གི་ནགས་ལས་དོ་དམ་ཅུས་ཀྱི་ཤར་ངོས་ཀྱི་སྨི200ལྷག་གི་སར་ཆགས་ལ།བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དེབ་ཐེར་རྒྱལ་རབས་གསལ་བའི་མེ་ལོང་སོགས་སུ་གསལ་པོར་བཀོད་ཡོད།གཙུག་ལག་ཁང་འདི་ཡང་རྒྱ་བཟའི་ཀོང་ཇོས་ས་དཔྱད་ལ་བརྟག་རྗེས་བོད་ཀྱི་ས་ཆ་སྲིན་མོ་ཀན་རྐྱལ་དུ་ཉལ་བའི་དབྱིབས་སུ་སྣང་བས་ས་དགྲ་གནོན་ཕྱིར་མཐའ་འདུལ་གྱི་གཙུག་ལག་ཁང་གི་གྲས་སུ་བསྐྲུན།དགེ་རྒྱས་ལྷ་ཁང་བཞེངས་པའི་དུས་ལ་མཁས་པས་བཞེདཚུལ་མི་མཐུན་པ་ཡོད་ཀྱང་།དོན་དངོས་སུ་གཙུག་ལག་ཁང་འདི་བསམ་ཡས་ལས་སྔ་བ་མ་ཟད་སྔོན་གྱི་དགོན་པའི་ལོ་རྒྱུས་ནང་སྲོང་བཙན་སྒམ་པའི་དུས་སུ་བཞེངས་པར་བཤད།གཙུག་ལག་ཁང་གི་ཕྱི་དབྱིབས་དང་འཛུགས་སྐྲུན་སོགས་འཕགས་པ་ལྷ་ཁང་དང་ཡོངས་སུ་མཚུངས་ལ།ཨེ་གླིང་ལྷོ་མའི་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པ་དང་།ཕྱི་དབྱིབས་ལ་མཆོད་རྟེན་གྱི་རྣམ་པ་ཡང་ཡོད།ལྷ་ཁང་གི་ནང་ལོགས་སུ་ཁང་མིག་དུ་མ་ཡོད་ལ།ཁང་མིག་རེ་རེའི་གྲུབ་ཚུལ་དང་ཆེ་ཆུང་གི་ཚད་སོགས་རྣམ་པ་འདྲ་མིན་ལྟར་སྣང་།ཁང་མིག་རེ་རེའི་གྲུབ་ཚུལ་དང་ཆེ་ཆུང་གི་ཚད་སོགས་རྣམ་པ་འདྲ་མིན་ལྟར་སྣང་།ཁང་མིག་ལ་ལ་མཚམས་ཁང་དང་འདྲ་ལ་ཁ་ཤས་མགོན་ཁང་གི་ཚུལ་དུ་གྲུབ།ཡིན་ན་ཡང་།གློག་སྒྲོན་སོགས་མེད་པའི་དབང་གིས་གཙུག་ལག་ཁང་གི་སྤྱིའི་གྲུབ་ཚུལ་ལ་རྒྱུས་ལོན་གསལ་པོར་བྱས་མ་ཐུབ།དགེ་རྒྱས་ལྷ་ཁང་གི་སྤྱིའི་གྲུབ་ཚུལ་ལ་རྒྱུས་ལོན་གསལ་པོར་བྱས་མ་ཐུབ།དགེ་རྒྱས་ལྷ་ཁང་གི་སྤྱིའི་འཛུགས་སྐྲུན་གསུམ་ཐོག་ལྟར་སྣང་ལ།ལྷ་ཁང་གི་ནང་ལོགས་སུ་རྡོའི་ཐེམ་སྐས་གཟར་པོ་ཞིག་ཡོད།སྐས་དེ་བརྒྱུད་དེ་ཁང་པའི་ཉིས་ཐོག་ཏུ་འགྲོ་ཐུབ་ཀྱང་།གཙུག་ལག་ཁང་རིག་གནས་གསར་བརྗེ་སྐབས་སུ་གཏོར་སྐྱོན་ཐེབས་པས་ཉིས་ཐོག་གི་ལྷ་ཁང་ནང་སྨན་འདམ་གྱི་ལྷ་སྐུ་གཅིག་ལས་གཞན་ཅི་ཡང་མ་མཐོང་།ཡིན་ན་ཡང་ཉིས་ཐོག་གི་སྒོ་འགྲམ་གྱི་གྱང་ལྡེབས་སུ་དུས་རབས15ནས16བར་གྱི་ལྡེབས་བྲིས་ཉུང་ཤས་ཞིག་ཡོད་ན་ཡང་ཚོན་མདོག་ཤོར་བ་དང་གྱང་ལྡེབས་ཁོག་པའི་དབང་གིས་ནང་དོན་གསལ་པོ་རྟོགས་རྒྱུ་ནི་གསང་བ་ལྐོག་གྱུར་དུ་སྣང་།ང་ཚོ་གནས་དེར་སླེབས་དུས།གཙུག་ལག་ཁང་གི་སྒོ་རའི་ནང་རྩྭ་སྐམ་པའི་རྨོ་མོ་གཉིས་ལ་ཐུག ཁོ་མོ་གཉིས་ཀྱིས་དགོན་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཅུང་ཟད་ཤེས་ན་ཡང་ལྷ་སྒྲུང་གི་དབང་གིས་ཆེ་བསྟོད་གནང་བ་ལས་དོན་དངོས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རིག་གསར་སྐབས་ཀྱི་གོང་དང་དེའི་རྗེས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཕྲན་བུ་ལས་མི་ཤེས།གཙུག་ལག་ཁང་གི་ཕྱི་ལོགས་དང་སྒོ་རའི་གང་སར་ཀ་སྟན་དང་མཎྡལ་གྱི་དབྱིབས་ལྟར་སྣང་བའི་རྡོའི་ཡོ་བྱད།རྡོའི་རྩམ་པ་འཐག་སྤྱད་སོགས་གང་སར་མཐོང་ཐུབ།དེ་མིན་སྒོ་ཆེན་གྱི་འགྲམ་གཉིས་སུ་སྐམ་ལ་ཉེ་བའི་ལྷ་ཤིང་ཤུག་པའི་བླ་ཤིང་གཉིས་ཡོད།རིག་དངོས་དང་རྩི་ཤིང་དེ་དག་གི་ངོས་ནས་དཔྱད་ན་གཙུག་ལག་ཁང་འདིའི་ལོ་རྒྱུས་ཡུན་རིང་ལ།སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་འཕེལ་རྒྱས་ཕྱིན་ཡོད་པ་དེ་དག་ལས་མཚོན་ཐུབ།དུས་རབས་བཅུ་དྲུག་གི་རྗེས།བྱམས་སྤྲིན་གཙུག་ལག་ཁང་ཉམས་རྒུད་དུ་ཕྱིན་ཏེ་རིམ་བཞིན་དགེ་ལུགས་པའི་དགོན་པ་བསམ་གཏན་གླིང་གི་བུ་དགོན་དུ་གྱུར་བ་དང་།བཀའ་ཆེན་ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་མཚན་ཡང་གཙུག་ལག་ཁང་འདིའི་མཁན་པོ་གནང་མྱོང་།དེང་གི་ཆར་གྲྭ་བཙུན་གཅིག་ཀྱང་མེད་ལ་བྱམས་སྤྲིན་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ཉེ་འགྲམ་དུ་གནས་པའི་གྲོང་ཚོའི་དམངས་བདག་ཨུ་ཡོན་གྱིས་བདག་གཉེར་གནང་མུས་མཆིས།ཆེས་དགོད་བྲོ་བ་ཞིག་ལ་དགོན་པའི་རྟེན་དུ་གཏོགས་པའི་ཅོང་རྙིང་གཉིས་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ཆེད་དུ་ལྕགས་ཀྱི་གློག་སྡོང་ཆེན་པོ་སྟེང་བཀལ་ཡོད།  དམངས་བདག་ཨུ་ཡོན་གྱིས་གསུངས་གསལ་ལ་སྔོན་ཅོང་རྙིང་གཉིས་དང་ཙན་དན་གྱི་སྐུ་ཁ་ཤས་རྐུན་མས་བརྐུས་མོད།རྗེས་སུ་སྤྱི་བདེ་ཉེན་རྟོག་ཅུས་ཀྱིས་རྐུན་མ་ཁྲིམས་ལ་སྦྱར་ཏེ་དགོན་པའི་རྟེན་སོགས་ཡང་བསྐྱར་དགོན་པར་ཕུལ།དེ་ནས་བཟུང་དོ་དམ་གྱི་དགོས་དབང་གིས་ཅོང་གཉིས་གློག་སྡོང་རྩེ་ལ་བཀལ་ཏེ་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ཚུལ་དུ་གནང་མོད།དེ་ཕྱོགས་ལ་འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཁག་དང་དོ་སྣང་ཡོད་མཁན་གྱིས་ཐུགས་ཁུར་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་བར་མཚལ།
(རྩོམ་སྒྲིག་པ་བདེ་ཆེན་དབང་མོ།)