བོད་ཀྱི་ཇ་དང་ཇ་བཟོའི་ལག་ལེན་བཤད་པ།

པདྨ་ནོར་བུས།        2021-01-19


བོད་ཀྱི་ཇ་དང་ཇ་བཟོའི་ལག་ལེན་བཤད་པ།

དང་པོ། ཇ་ཡི་འབྱུང་ཁུངས་སྤྱི་བཤད་པ།  

  མིའི་རིགས་ཀྱི་འཚོ་བ་ནི་ཇ་དང་ཁ་བྲལ་ཐབས་མེད་པའི་འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་ཞིག་ཡོད་ཀྱང་།   ཇ་ཡི་རིག་གནས་འདི་ནི་མི་སྣ་སུ་ཞིག་གིས་དུས་རབས་ནམ་ཞིག་ལ་གསར་གཏོད་བྱས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཤིག་མ་མཐོང་ལ།   དེ་བཞིན་དམ་པ་གོང་མ་ཞིག་གིས་ཞིབ་འཇུག་བྱས་པའི་ཟིན་བྲིས་སོགས་ནི་མཐོང་དཀོན་པོ་ཞིག་ཡིན་པ་འདྲ།   ཟས་སྐོམ་གྱི་འདུ་ཤེས་དེ་ནི་མིའི་རིགས་ཀྱི་འཚོ་བའི་ལོ་རྒྱུས་དང་འབྲེལ་ཏེ་དམའ་རིམ་ནས་མཐོ་རིམ་དུ་སྒོ་ཐེམ་བརྒལ་ནས་ཡོང་ཡོད་པ་དངོས་པོའི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་མོད།  སྐྱེ་དངོས་གང་ཞིག་གིས་ལུས་སྲོག་ལ་ཕན་མིན་བརྟགས་པའི་བློ་ཤེས་སྐྱེས་པ་ནས། མི་དང་སྐྱེ་དངོས་བར་ཐག་ཇེ་ཉེ་རུ་སོང་སྟེ།  སྐྱེ་དངོས་ཀྱིས་མིའི་རིགས་ཀྱི་འཚོ་བའི་སྟོང་ཆ་ཁ་སྣོན་བྱས་པ་དང་།   ཇ་ཡི་རིག་གནས་དེ་ལའང་གསོན་ཤུགས་གསར་བ་ཞིག་བསྣན་ཡོད་པ་རྒྱུན་ལྡན་རེད།

  གཉིས་པ།   ཇ་ཡི་ངོ་བོ་ངོས་བཟུང་བ།   

  ཇ་ཞེས་པ་ནི་འཐུང་དུ་རུང་བའི་སྐྱེ་དངོས་རིགས་རྣམས་སྐམ་ཆུའི་ནང་དུ་བཏབ་ནས། རོ་མངར་སྐྱུར་གྱི་བྲོ་བ་ལ་ལོངས་སུ་སྤྱོད་ཆོག་པ་དང་།  ལུས་དང་ནད་ལ་ཕན་མིན་གཉིས་ནས་འཐུང་སྲོལ་ཡོད་པའི་བཏུང་ཆུའི་རིགས་ཤིག་ལ་ཟེར་བ་ཡིན།  མི་རིགས་སོ་སོའི་གོམས་སྲོལ་དང་།   མི་རང་རང་གི་དགའ་ཕྱོགས་མི་འདྲ་བས་བྲོ་བ་མི་འདྲ་བ། རིགས་མི་འདྲ་བའི་ཇ་ཡང་མང་པོ་ཡོད་པ་རེད།   དཔེར་ན་མེ་ཏོག་གི་རིགས་ལ།   རྒྱ་སའི་མེ་ཏོག་དང་།  ཁ་ཆེ་གུར་གུམ།  རྒྱ་ཇ་མེ་ཏོག་གཡང་འཛོམས་སོགས་དང་། ཤིང་གི་རིགས་ལ་སྨྱུག་མའི་ཇ། སྤོ་ཇ།  普洱茶 ཇ་ཤིང་།  འོ་སེ་སོགས་དང་།  འབྲུ་ཡི་རིགས་ལ་བྲ་བོ་སོགས་མང་པོ་ཡོད་པ་རེད། 

བོད་ཀྱི་ཇ་དང་ཇ་བཟོའི་ལག་ལེན་བཤད་པ།

  གསུམ་པ།  བོད་ཇ་བཤད་པ། 

  བོད་ཇ་ཞེས་པ་བོད་ཡུལ་ནས་དར་བའི་ཇ་དང་།  བོད་ཡུལ་དུ་བཀོལ་སྤྱོད་མང་བའི་ཇ་ཞེས་པའི་དོན་ཡིན་ལ།   འོ་སེ་དང་།  སུར་དཀར་སོགས་ཤིང་གི་ལོ་མའི་རིགས་དང་། ཨོ་རྒྱན་གཏེར་ཇ།  གུར་གུམ། སྤང་རྒྱན་མེ་ཏོག་སོགས་རྩྭ་ལྡུམ་སྔོ་རིགས་ཀྱི་ཇའང་མང་པོ་ཡོད་པ་རེད།   མདོར་བསྡུས་ན་ཤིང་རིགས་ཀྱི་ཇ་དང་།   མེ་ཏོག་གི་ཇ།  འབྲུ་ཡི་རིགས་ཀྱི་ཇ་ཞེས་ཇ་རིགས་མི་འདྲ་བ་གསུམ་དུ་དབྱེ་ན་ཆོག་ཚོད་འདུག   དེ་མིན་ཁུར་མོང་གི་རྩ་བ་སོགས་ཀྱང་ཆུར་སྦངས་ནས་འཐུང་སྲོལ་ཡོད་ཀྱང་། ཡོངས་ཁྱབ་ཀྱི་བོད་ཇ་ཞེས་པ་དེ་ནི་རྒྱ་སྐད་ཀྱི大茶དང་།  藏茶ཞེས་པ་ཇ་ཤིང་གི་ལོ་མ་དེ་ལ་ཟེར་གྱིན་ཡོད་པ་རེད།   ཇ་དེའི་རིགས་ནི་སྔོན་མར་གཡག་རྔ་ནས་བོད་ཡུལ་གྱི་ས་ཆ་སོ་སོར་ནང་འདྲེན་བྱེད་སྲོལ་ཡོད་སྟབས།  ཇ་རྟའི་ཚོང་ལམ་དང་།  ཇ་རྟའི་གནའ་ལམ་ཞེས་པའི་ལམ་ཐིག་དེ་ནི་དུས་དེ་ནས་བཟུང་མིང་བཏགས་པ་ཞིག་རེད་འདུག  ཡུན་ནན་ཏཱ་ལིའི(大理)སྤོ་ཇ(普洱茶)དང་།  གཡག་རྔའི་བོད་ཇ藏茶 ཞེས་པ་དེ་ནི་སྐབས་དེ་དུས་ཕྱི་འདྲེན་བྱེད་པའི་ཇ་རིགས་གལ་ཆེན་གཉིས་ཡིན་ལ།  ཏཱ་ལི་ནས་འབར་མ་བརྒྱུད་ནས་རྒྱ་གར་ཕྱོགས་སུ་ཕྱིར་ཚོང་བྱེད་པའི་ལམ་ཕྱོགས་ཤིག་དང་།  འཇང་ཡུལ་དང་། ཡུན་ནན་བདེ་ཆེན་བརྒྱུད་ནས་ལྷ་སར་འགྲོ་བའི་ལམ་ཕྱོགས་གཡས་གཡོན་གཉིས་ཡོད་པ་དེ་ནི།  ད་ལྟ་ཡུན་ནན་ཕྱོགས་ཀྱི་ཡུལ་སྐོར་ལམ་ཐིག་གཙོ་བོ་གཉིས་དེ་རེད་འདུག ཏཱ་ལི་གནའ་གྲོང་དང་།  འཇང་ཡུལ་གྱི་གནའ་གྲོང་།   སེམས་ཀྱི་ཉི་ཟླའི་གནའ་གྲོང་སོགས་ནི་སྐབས་དེ་དུས་ཀྱི་ཇ་ཚོང་བྱེད་ཡུལ་དང་།  ཚོང་ལམ་དེ་ནི་དེང་དུས་འཛམ་གླིང་རང་བཞིན་ཅན་གྱི་ཡུལ་སྐོར་ལམ་ཕྱོགས་གཙོ་གནད་གཉིས་གལ་ཆེན་དུ་འཛིན་ཡོད་པ་རེད།   བོད་ཇའི་ཚོང་ལམ་ནི་གཡག་རྔ་ནས་དར་མདོ་དང་།  དཀར་མཛེས།  རྫ་ཆུ་ཁར་བརྒྱུད་དེ་ལྷ་སར་ཚོང་འདྲེན་བྱེད་པའི་ལམ་ཐིག་ཅིག་ཡོད་ཚོད་འདུག་ཀྱང་།  ད་ལྟ་སུ་ཞིག་གིས་འདི་རེད་ཅེས་ཁ་ཚོད་བཅད་ནས་གཏན་འཁེལ་བྱེད་ཐུབ་མེད་པ་འདྲ།    

བོད་ཀྱི་ཇ་དང་ཇ་བཟོའི་ལག་ལེན་བཤད་པ།

 བཞི་པ།  བོད་ཇའི་དབྱེ་བ་བཤད་པ།  

  གོང་དུ་ཞུས་པ་ནང་བཞིན་ཇ་རིགས་ལ་དབྱེ་བ་མང་པོ་ཡོད་ཀྱང་། སྐབས་འདིར་བཤད་པ་ནི་བོད་ཇའམ་ཇ་ཤིང་བཤད་པའི་སྐབས་ཡིན་པས།  ཇ་རིགས་གཞན་གྱི་ལས་སྣོན་རེ་ཞིག་འདིར་མི་བཤད་པར་བཞག   ཇ་ཤིང་བཙོས་པའི་ཇ་ལ་གཙོ་བོ་རིགས་གཉིས་ཡོད་ཅིང་། གཅིག་ནི་ཇ་སྐམ་དང་།  ཡང་ན་ཇ་རྒོད་ཅེས་འབོད་སྲོལ་ཡོད་པའི་ཇ་བག་ཆེ་ཆུང་ཅི་རིགས་ཡོད་པ་དེ་ཡིན་ལ།  གཅིག་ཤོས་ནི་ཇ་བག་དེ་བཙོས་ནས་སྐམ་སོབ་ལེགས་པོར་བྱས་པའི་ཇ་བརྔོས་ཞེས་པ་དེ་གཉིས་ཡིན།  དེ་མིན་སྲུབ་ཇ་འམ་དཀྲུགས་ཇ་དང་། འོ་ཇ། ཇ་ནག་སོགས་ཅི་རིགས་ཡོད་ཀྱང་།  གོང་ནས་བཤད་པའི་ཇ་རིགས་གཉིས་པོའི་རོ་དང་བྲོ་བ།  རང་བཞིན་དང་ཁ་དོག་མི་གཅིག་པ་ཙམ་ལས།  བོད་ཇ་རང་ཡིན་པས་བསྐྱར་བཤད་བྱེད་པའི་དགོས་པ་ཅི།  ཇ་འདི་ཕལ་ཆེར་བོད་རང་གི་ཡུལ་ལུང་ཁ་ཤས་ལས་མི་རིགས་གཞན་གྱིས་བེད་སྤྱོད་བྱེད་སྲོལ་ཡོད་པ་ཉུང་ཉུང་ཡིན་པ་འདྲ།  དེ་བཞིན་བོད་ཡུལ་རོང་འབྲོག་གཉིས་ལའང་།  རོང་པས་དཀྲུགས་ཇ་དང་།  འབྲོག་པས་འོ་ཇ་འཐུང་སྲོལ་མང་ལ།  ཇ་སྐོམ་དང་ཇ་བརྔོས་ལ་ཡང་འཚོ་བའི་གོམས་གཤིས་མི་འདྲ་སྟབས།  བེད་སྤྱོད་བྱེད་སྟངས་མི་གཅིག་པའང་ཡོད་མི་སྲིད་པ་ཞིག་གལ་ལ་ཡིན།  

བོད་ཀྱི་ཇ་དང་ཇ་བཟོའི་ལག་ལེན་བཤད་པ།

ལྔ་པ།  བོད་ཇ་ལས་བྱེད་ཀྱི་ཇ་ཤིང་ངོ་སྤྲོད། 

  ཇ་ཤིང་ནི་ཇ་ལས་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ་ཆ་གཙོ་བོ་དེ་ཡིན།  བོད་ཁུལ་གྱི་ཡུལ་ལུང་མང་ཆེ་བ་ཞིག་ལ་ཇ་ཤིང་ཡོད་ཀྱང་།   ཇ་ཤིང་ངོས་མི་ཟིན་སྟབས།   ཁོ་བོས་ཇ་ཤིང་གི་སྐྱེ་དབྱིབས་དང་ངོ་བོ་སོགས་ངོ་སྤྲོད་རགས་རིམ་ཞིག་མི་བྱེད་ཐབས་མེད་རེད།    

 ༡ ཇ་ཤིང་ནི་ལོ་མང་འདེབས་འཛུགས་བྱས་ནས་སྐྱེ་བའི་ཤིང་ཕྲན་རིགས་ཤིག་ཡིན་ལ། རྩ་བ་སྦོམ་ལ་ལོ་མ་ལྗང་སྨྱུག་མདོག་ཅན།  ལོ་འདབ་སོག་ལེའི་ཁ་ཞིབ།  དབྱར་དུས་མེ་ཏོག་དཀར་པོ་འདབ་མ་ལྔ་ཅན་སེ་བའི་མེ་ཏོག་འདྲ་བ་ཁ་ཟུམ་ནས་བཞད་པ།  མཐོ་ཚད་སྨི་གཅིག་ནས་གསུམ་ཙམ་ཡོད་ཀྱང་།  ཇ་བཟོའི་ལས་སྣོན་ལ་སྤྱོད་དགོས་པའི་རིགས་ནི་སྡོང་བོ་སྨི་གཅིག་མན་གྱི་ཇ་ཤིང་གཞོན་ནུའི་ལོ་མ་དབྱར་དཔྱིད་ཀྱི་ཞོགས་པར་ཉི་མ་མ་ཤར་བའི་སྔོན་དུ་བཏུས་ནས་གཙང་བཀྲུ་བྱས་ཏེ་སྤྱོད་དགོས། 

 ༢ སྐྱེ་གནས།  ཡུན་ནན་ཞིང་ཆེན་དང་། ཀོང་ཏུང་། ཀུའི་ཀྲའུ་བཅས་སུ་སྐྱེ་བ་མ་ཚད།   སི་ཁྲོན་གྱི་གཡག་རྔ་ནི་ཇ་འདིའི་འབྱུང་ཡུལ་གཙོ་བོ་ཡིན།  རང་ཁུལ་གྱི་བརྒྱད་ཟིལ་དང་ལྕགས་ཟམ་རྫོང་སོགས་སུ་འདེབས་འཛུགས་བྱས་ནས་སྐྱེས་ཡོད་པ་ཞིག་རེད།  

དྲུག་པ།   ཇ་ཤིང་བཏུས་ནས་ཇ་བཟོ་ཐབས། 

   ༡ ཇ་ཤིང་བཏུས་ནས་ཇ་ལས་ཐབས་ལ། ཐོག་མར་བཙོ་བ་དང་།  བར་དུ་སྙལ་ཐབས།  ཐ་མར་བཙིར་ནས་སྐམ་གསེང་བྱེད་ཐབས་སོགས་ལས་སྣོན་གྱི་གོ་རིམ་ངེས་ཅན་ཞིག་སོང་རྗེས་གཞི་ནས་ཇ་ཞེས་འཐུང་རུང་བའི་ཐ་སྙད་དེ་འཇུག་གིན་ཡོད་པ་རེད།   ལས་སྣོན་མ་བྱས་པའི་རིགས་ལ་ཇ་ཤིང་ཞེས་འབོད་ཀྱིན་ཡོད་རུང་།  བཏུང་དུ་རུང་བའི་ཇ་དངོས་སུ་གྲུབ་ཡོད་པ་མ་རེད། 

བོད་ཀྱི་ཇ་དང་ཇ་བཟོའི་ལག་ལེན་བཤད་པ།

   ཐོག་མར་ཇ་ཤིང་གི་ལོ་མ་བཏུས་ནས་གཙང་བཀྲུ་ལེགས་པར་བྱས།   དེ་ནས་ཆུ་དྲོད་འཇམ་ནུབ་ངེས་ཤིག་གི་ནང་དུ་དུས་ཡུན་ངེས་ཅན་ཞིག་བཙོས་ཏེ།  ཆུ་ཁོལ་ནས་ལྷོག་སྒྲ་གྲག་དུས་དྭངས་ཆུ་འཕོས་ལ་ལོ་མ་རྣམས་རླུང་མི་ཤོར་བའི་སྣོད་ནང་ཡུན་རིང་སྙལ་དགོས།   དབྱར་དུས་དང་།  དྲོ་སར་གཟའ་འཁོར་གཅིག་ནས་ཟླ་ཕྱེད་ཙམ་གྱིས་སུངས་དྲི་བྲོ་ནས་སྔོ་བམ་ཆགས་འོང་།   དེ་དུས་བཙིར་གནོན་བྱེད་པའམ་ཡང་ན་ཡུན་རིང་ཕུར་ཕུར་བྱས་ཏེ་ཆུ༼  ཆུ་མ་འཐག་ན་ཇ་བམ་ནས་རོ་ཁ་མོར་ཆགས་འགྲོ༽ འཐག་དུ་བཅུག་ནས་སྐམ་གསེང་ལེགས་པར་བྱེད་དགོས།   

  ༢ ཇ་སྐམ་བཙོས་ནས་ཇ་བརྔོས་བྱེད་ཐབས།  

  ཇ་སྐམ་བཙོས་ནས་ཇ་བརྔོས་བྱེད་ཐབས་ནི།   ཇ་བག་ཆེ་ཆུང་གང་འདྲ་ཞིག་ཡིན་ཡང་།  ཐོག་མར་དུམ་བུ་མང་དུ་གཏུབས་ནས་ཇ་བག་གཏུབས་པའི་སུམ་ཆའི་གཅིག་དང་མཉམ་པའི་བུལ་ཏོག་བཏབ།  སྣོད་ཡངས་ཤིག་གི་ནང་དུ་ཆུ་ནུབ་ངེས་ཤིག་བླུགས་ཏེ།   མེ་རན་པོ་ཞིག་བུད་ནས་དུས་ཡུན་ཆུ་ཚོད་དགུ་ཙམ་བཙོ།   ཆུ་འཐག་དུས་ཁ་གསབ་ཡང་ཡང་བྱ།   མཇུག་ཏུ་ཇ་ཁུ་བུད་ནས་ཆུ་མ་འཐག་ཙམ་ལ་སྐམ་གསེང་ལེགས་ཚགས་བྱས་པས་འགྲུབ། 

   ༣ ཇ་ཡི་ཕན་ནུས་བཤད་པ།  

   ཇ་ཡི་ཕན་ནུས་ངས་མ་བཤད་ཀྱང་ཚང་མས་ཤེས་གསལ་ལྟར།   ཁྲག་གི་རྒྱུ་བ་མི་སྙོམ་པ་སྙོམས་པ་བྱེད་པ།  ལུས་ཀྱི་ཚད་པ་སེལ་བ།  རླུང་ཟད་པ་གསོ་ཞིང་ལུས་ཡང་བར་བྱེད། མིག་གི་དབང་པོ་གསལ་ཞིང་དང་ག་འབྱེད་པ། སྐོམ་དད་སེལ་བར་བྱེད་པ་སོགས་ཀྱི་ཕན་ནུས་ཡོད།

  • ལེ་ཚན་སྔོན་མ།:ཁམས་ཀྱི་ཤོད་ཆེན་བཅོ་བརྒྱད།
  • ལེ་ཚན་རྗེས་མ།:བོད་གནའ་རབས་ཀྱི་རྡོ་བརྐོས་ལག་རྩལ་ སྐོར་ཅུང་ཟད་བརྗོད་པ།
  • དོ་སྣང་ཆེ་བའི་རྩོམ།