བོད་ལྗོངས་ཀྱི་བྱང་ཐང་དང་ཨ་ཆེན་གངས་རྒྱབ་སོགས་ཚང་མར་ཆེད་དམིགས་མི་སྣས་གཙོད་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་བཞིན་ཡོད་མོད།གཙོད་ལྐོག་རྔོན་བྱེད་ཚུལ་སྔར་བཞིན་རྒྱུན་པར་འབྱུང་བཞིན་ཡོད།དེ་ནི་གཙོད་ཀྱི་ཁུ་ལུ་དང་པགས་པར་ཚོང་ལས་ཀྱི་རིན་ཐང་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་ལྡན་པས་རེད།
གཙོད་ཀྱི་རིན་ཐང་ཆེན་པོ་དང་སྐྱོ་གར།
གཙོད་ཀྱི་རིན་ཐང་ནི་ཐོག་མར་དེའི་ཁུ་ལུ་ཕྲ་ཞིང་ཚགས་དམ་ལ་དྲོད་འཛིན་པའི་ནུས་པ་ཆེ་བའི་ཐོག་ཏུ་ཡོད།གཙོད་ཀྱི་ཁུ་ལུའི་སྦོམ་ཕྲར་སྐྲའི་ལྔ་ཆ་གཅིག་ལས་མེད་པས་དྲོད་འཛིན་པའི་ནུས་པ་ཤིན་ཏུ་ཆེ།གཙོད་ཁུལ་ལས་སྣོན་གྱིས་བཟོས་པའི་ཕྲག་ཁེབས་ལ་ཧྲ་ཐུ་ཧྲི་ཟེར།དེ་ནི་པར་སིག་གི་སྐད་ཡིན་ཞིང་ཁུ་ལུའི་རྒྱལ་པོ་ཞེས་པའི་དོན་ཡིན།གཙོད་ཁུལ་དཀོན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ཧྲ་ཐུ་ཧྲི་གཅིག་བཟོ་བར་ཉུང་མཐར་ཡང་གཙོད་གསུམ་གསོད་དགོས་པ་རེད།གཙོད་ཁུལ་ལས་གྲུབ་པའི་ཧྲ་ཐུ་ཧྲི་ཕྲག་ཁེབས་ཀྱི་ལྗིད་ཚད་ཁེ༡༠༠ཡས་མས་ལས་མེད་པ་དང་སོར་གདུབ་ཀྱི་ཁོང་གསེང་ནས་ཐོགས་མེད་དུ་རྒྱུ་ཐབ་པས་དེར་སོར་གདུབ་ཕྲག་ཁེབས་ཀྱང་ཟེར་ཞིང་འཛམ་གླིང་གི་ཕྲག་ཁེབས་མཛེས་ཤོས་དང་འཇམ་ཞིང་མཉེན་ཤོས་སུ་བརྩིས་ཆོག གཙོད་ཀྱི་ཁུ་ལུའི་དྲོད་འཛིན་པའི་ནུས་པ་དང་མིག་ལ་མཛེས་པའི་ཁྱད་ཆོས་དེས་གཙོད་རང་ཉིད་སྐྱོ་གར་གྱི་ཀློང་ལ་དྲངས་པ་རེད།སྐྱེས་མའི་ཧྲ་ཐུ་ཧྲི་ཕྲག་ཁེབས་ཤིག་ལ་ཕལ་ཆེར་གཙོད་ཀྱི་ཁུ་ལུ་ཁེ༣༠༠དང་༤༠༠དགོས་པས།དེ་འགྲུབ་པར་གཙོད་གསུམ་གྱི་སྲོག་གཅོད་དགོས་པ་དང་།སྐྱེས་པའི་ཕྲག་ཁེབས་ཤིག་ལ་གཙོད་ལྔའི་ཁུ་ལུ་དགོས།རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོང་རར་གཙོད་ཀྱི་ཁུ་ལུ་ཁེ༡༠༠༠ལ་ཨ་སྒོར་༡༠༠༠ནས༢༠༠༠རི་བ་དང་།ཁེ༣༠༠ནས༤༠༠བར་གྱི་གཙོད་ཁུལ་ལས་བཏགས་པའི་ཧྲ་ཐུ་ཧྲིར་ཨ་སྒོར་༥༠༠༠ནས་༣༠༠༠༠རི་བ་རེད།དེ་བས་ཧྲ་ཐུ་ཧྲི་ཕྲག་ཁེབས་ནི་མཐོ་རིམ་སྤྱི་ཚོགས་དང་དར་སྲོལ་གསར་པའི་སྣེ་འཁྲིད་མཁན་ཚོས་རང་གི་ཐོབ་ཐང་མཚོན་བྱེད་ཅིག་དང་།འབྱོར་བས་ཕྱུག་པ་ཚོས་ཧབ་ཐོབ་རྒྱག་པའི་འཛད་སྤྱོད་དངོས་པོ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་པ་རེད།ཧྲ་ཐུ་ཧྲི་དགོས་མཁོ་དེ་ལྟར་ཆེ་བའི་རྐྱེན་གྱིས་ལྐོག་རྔོན་རྒྱག་མཁན་ཚོས་གཙོད་འབོར་ཆེན་འཆི་ལམ་དུ་བརྫངས་པ་རེད།ཀྲུང་གོས་འདས་པའི་ལོ་འགའི་རིང་ལ་ཞིབ་བཤེར་བྱས་ནས་ཐོབ་པའི་གཙོད་ལྤགས་དང་གཙོད་ཁུལ་དང་།འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཚན་གྱིས་གཙོད་འཚོ་ས་ནས་རྙེད་པའི་གཙོད་ཀྱི་བེམ་རོ་དང་རུས་པར་དབྱེ་ཞིབ་བྱས་པ་ལྟར་ན།ལོ་རེར་ཆ་སྙོམས་སུ་གཙོད་ཁྲི༢ལྐོག་རྔོན་ཐེབས་ཡོད་པ་དང་གཙོད་ཀྱི་འཚོ་སྟངས་དང་གྲངས་འབོར་མང་དུ་འཕེལ་བར་གནོད་སྐྱོན་ཚབས་ཆེན་བཟོས་པ་རེད།
༡༩༩༡ལོར་བྱང་ཐང་གི་རང་བྱུང་སྲུང་སྐྱོང་ཁུལ་ཤར་རྒྱུད་དུ་ཆ་སྙོམས་སུ་སྟོང་སྨི་གྲུ་བཞི་མ་རེའི་ནང་གཙོད0.2ཡོད་པ་དང་།གཙོད་གྲངས་༢༠༠༠བརྒལ་བའི་གཙོད་ཁྱུ་ཡང་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད།༡༩༩༤ལོར་ཞིན་ཅང་གི་རི་བོ་ཁུ་ནུའི་རྒྱུད་དུ་བརྟག་དཔྱད་ཐེངས་གཅིག་བྱས་པ་དང་།དེ་ཁུལ་དུ་གཙོད༤༣༧༠༠ཙམ་ཡོད་པར་ཚོད་དཔག་བྱས།འོན་ཀྱང་དུས་ཡུན་རིང་པོར་མཚོ་བོད་མཐོ་སྒང་དུ་རི་སྐྱེས་སྲོག་ཆགས་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་པའི་ཆེད་མཁས་པས་ཚོད་དཔག་བྱས་པ་ལྟར་ན།༡༩༩༥ལོར་ཀྲུང་གོའི་གཙོད་ཀྱི་བསྡོམས་འབོར་ཁྲི༥དང་༧བར་མྱུར་དུ་ཆག་པར་མ་ཟད་ད་ལྟ་དུང་མུ་མཐུད་དུ་ཆག་བཞིན་ཡོད་པ་དང་།ལོ་འདི་འགའི་ནང་གཙོད་གྲངས་༢༠༠༠བརྒལ་བའི་གཙོད་ཁྱུ་མཐོང་རྒྱུ་མེད་པར་གྱུར་ཡོད།
གཙོད་ཀྱི་གཞི་རྒྱུའི་གསང་བ།
ཚན་རིག་པས་གཙོད་ཀྱི་གཞི་རྒྱུའི་ཚན་པར་བརྟག་དཔྱད་བྱས་པ་བརྒྱུད་ནས་གཙོད་ཀྱི་ཁུ་ལུ་ཧ་ཅང་འཇམ་ཞིང་མཉེན་པར་འགྱུར་བྱེད་ཀྱི་གཞི་རྒྱུ་གཉིས་གསར་དུ་རྟོགས།གལ་ཏེ་གཞི་རྒྱུ་དེ་གཉིས་ར་མ་དང་ལུག་སོགས་ཀྱི་ལུས་ལ་སྤོས་ཚེ་ར་ལུག་ལའང་གཙོད་དང་འདྲ་བའི་ཁུ་ལུ་སྐྱེ་སྲིད།དེའི་བྱེད་ཐབས་འདི་ལྟར།ར་ལུག་ལ་མངལ་ཆགས་དུས་ཐོག་མར་གཞི་རྒྱུ་དེ་གཉིས་ར་ལུག་གི་སྦྲུམ་རྟེན་དུ་སྤོ་དགོས་ཤིང་།བཙས་པའི་རེའུ་འམ་ལུ་གུ་འཚར་ལོངས་བྱུང་རྗེས་རིན་ཐང་ཆེ་བའི་གཙོད་ཁུལ་དང་ཕྱོགས་མཚུངས་པ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་ལ་དེ་ཉིད་ཧྲ་ཐུ་ཧྲི་ལྟ་བུའི་དངོས་པོ་ཐོན་སྐྱེད་བྱེད་པར་སྤྱད་ཆོག
གཙོད་ཀྱི་གཞི་རྒྱུའི་ཚན་པའི་གསང་བ་རྟོགས་པ་དེས་གཙོད་ལ་ཁུ་ལུ་སྐྱེ་བའི་གཞི་རྒྱུ་ཁོ་ན་རྙེད་པ་མ་ཡིན་པར།གཙོད་ཀྱི་ལུས་ཁམས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་དང་འབྲེལ་བའི་གཞི་རྒྱུ་མང་པོ་རྟོགས་པ་རེད།ཁྱད་ཆོས་དེ་དག་བེད་སྤྱོད་གང་ལེགས་བྱེད་ཐུབ་ཚེ་མི་དང་གཙོད་གཉིས་ཀར་ཕན་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་འབྱུང་ཐུབ། དཔེར་ན་གཙོད་དབྱང་རླུང་མི་འདང་ས་དང་གྲང་ངར་ཆེ་བའི་ས་ཆར་ཡང་བདེ་བར་འཚོ་ཐུབ་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་གཙོད་ཀྱི་གཞི་རྒྱུ་དང་ལུས་ཁམས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ལས་རྙེད་ཐུབ་པ་སྟེ།གཙོད་དུས་ཡུན་རིང་པོར་མཐོ་སྒང་གི་ཁོར་ཡུག་ཏུ་གནས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་འཕེལ་འགྱུར་གྱི་གོ་རིམ་ཁྲོད་དུ་ཁོར་ཡུག་དེ་ལྟ་བུ་དང་འཚམ་པའི་གཞི་རྒྱུའི་རྨང་གཞི་ཆགས་ཡོད་པ་རེད།གཙོད་ཀྱི་ལུས་ཁམས་དང་གཞི་རྒྱུར་ཞིབ་འཇུག་དང་དབྱེ་ཞིབ་བྱས་པ་བརྒྱུད།ཞིབ་འཇུག་མི་སྣས་དེར་ཚོས་ལེན་རྫས་ཕྲ་ཆ༣༠ཡོད་པ་རྟོགས།(མིར་ཚོས་ལེན་རྫས་ཕྲ་ཆ༢༣ལས་མེད།)གཞི་རྒྱུའི་ཚན་པའི་ཆེ་ཆུང་དེ་མིའི་རིགས་དང་མཚུངས་ཤིང་།བུལ་གཞི་ཆ་དུང་ཕྱུར་༢༨ཙམ་ཡོད་རྒྱུ་པ་དང་།(མིར་བུལ་གཞི་ཆ་དུང་ཕྱུར༣༠ཙམ་ཡོད།)གཞི་རྒྱུ་ཁྲི་2.4ཙམ་ཡོད་པ་རེད།(མིར་གཞི་རྒྱུ་ཁྲི༣ཙམ་ཡོད)སྐྱེ་བོ་སྤྱིར་བཏང་བ་རྣམས་མཐོ་སྒང་ས་ཆར་རྐང་ཐང་དུ་འགྲོ་བ་ཙམ་ལའང་དཀའ་ཚེགས་ཆེ་མོད།གཙོད་ནི་ས་བབ་མཐོ་སར་ཡང་འཕུར་བ་ལྟར་རྒྱུག་ཐུབ།དེའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཡིན་ཞེ་ན།གཅིག་ནི་གཙོད་ཀྱི་གློ་བ་མཐོ་སྒང་གི་སྲོག་ཆགས་གཞན་ལས་མངོན་གསལ་དུ་ཆེ་བས་དབྱང་རླུང་དཀོན་པའི་མཐོ་སྒང་དུ་དབུགས་འབྱིན་རྔུབ་ཚེགས་མེད་བྱེད་ཐུབ་པ་རེད།གཉིས་ནི་གཙོད་ཀྱི་ལུས་སུ་དབུགས་ཐུམ་བཞི་ཡོད་པ་སྟེ།ལུས་སྟོད་ཀྱི་གཞོགས་གཉིས་ཀྱི་པགས་པའི་འོག་ཏུ་དབུགས་ཐུམ་གཉིས་ཡོད་པ་དང་ཨོང་ཤའི་གཞོགས་གཉིས་སུའང་དབུགས་ཐུམ་ཆེན་པོ་གཉིས་ཡོད།དབུགས་ཐུམ་དེ་བཞི་ལས་དབུགས་ཕྱིར་བཏང་ཚེ་ལུས་པོ་མདུན་དུ་རྒྱུ་བར་རམ་འདེགས་བྱེད་ཐུབ་པས་གཙོད་ཀྱི་འགྲོས་འཕུར་བ་ལྟར་མགྱོགས་པར་གྱུར།
གཞི་རྒྱུ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་།གློ་བའི་ནུས་པ་ཆེ་བ།ལུས་ལ་འཇམ་ཞིང་མཉེན་ལ་དྲོད་འཛིན་ཐུབ་པའི་ཁུ་ལུ་སྐྱེས་ཡོད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་དེ་ཉིད་དབྱང་རླུང་དཀོན་པ་དང་གྲང་ངར་ཆེ་བའི་མཐོ་སྒང་དུ་བདེ་བར་འཚོ་ཐུབ་པ་དང་།དབུགས་ཐུམ་བཞི་ལ་བརྟེན་ནས་གཙོད་ཀྱི་འགྲོས་གཞན་ལས་མྱུར་བར་གྱུར་པ་རེད།
གཞི་རྒྱུའི་ལས་གྲྭས་གཙོད་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་ཐུབ་བམ།