བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་དང་སྨན་རིག་ནི་ཚན་རིག་ཅིག་ཡིན།

མཁས་དབང་ཁྲོ་རུ་ཚེ་རྣམ།    མཚོ་སྔོན་པོ་དྲ་བ།    2012-05-10

བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་དང་སྨན་རིག་ནི་ཚན་རིག་ཅིག་ཡིན།
མཁས་དབང་ཁྲོ་རུ་ཚེ་རྣམ།
 

སྤྱིར་གསོ་བ་རིག་པ་ནི་མིའི་རིགས་ལ་ཕན་པ་འབའ་ཞིག་སྒྲུབ་པའི་རིག་པ་ཞིག་ཡིན་སྟབས། དམིགས་བསལ་གང་ཡང་མེད་པར་མི་ཚང་མས་ནད་བཅོས་སྲོག་སྐྱོབ་ཆེད་དུ་གསོ་རིག་དང་སྨན་རིགས་ལ་བརྟེན་དགོས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད། དེར་བརྟེན་རྒྱལ་ཁབ་དང་། མི་རིགས། ས་ཁུལ་སོ་སོར་གསོ་རིག་གི་གཞུང་ལག་ལེན་དང་བཅས་ཚད་གཞི་མི་འདྲ་བའི་སྒོ་ནས་དར་ཁྱབ་བྱུང་ཡོད་པའི་ནང་། བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པ་འདི་ནི་རང་ཅག་ཚོའི་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་སྙིང་སྟོབས་དང་བློ་གྲོས་ལྡན་པའི་མེས་པོ་མཁས་མཛངས་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱིས་གསར་གཏོད་དང་དར་སྤེལ་མཛད་ནས་ད་བར་ལོ་ངོ2000ལྷག་གི་ལོ་རྒྱུས་ལྡན་པ་ཞིག་རེད།
         རྨང་གཞི་དེའི་སྟེང་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་དང་མི་རིགས་ཁག་གི་གསོ་རིག་གི་སྙིང་བཅུད་བསྡུ་ལེན་གྱིས་བོད་རང་གི་གནམ་གཤིས་དང་། ས་ཁམས་ཆགས་ཚུལ། མིའི་ལུས་ཁམས་ཆགས་ཚུལ་སོགས་རང་བྱུང་ཁམས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་དང་མཐུན་པར་ལེགས་སྒྲིག་བྱས་ཏེ་རིམ་པར་བརྒྱུད་པའི་རྒྱུན་སྲོལ་གྱི་ཆུ་བོ་ཆེན་པོ་གསུམ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུས་པའི་གསོ་རིག་དང་། སྨན་རིག་གི་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་སྟེ་ད་ལྟ་ང་ཚོས་བདག་ཉར་དང་ལག་ལེན་བྱེད་བཞིན་པའི་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་བཞི་འདི་གྲུབ་པ་ཡིན། འདི་ནི་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ཀྱི་མ་ལག་ཆ་ཚང་ཞིང་རིན་ཐང་བྲལ་བའི་ལག་ལེན་གྱི་ཉམས་མྱོང་ལྡན་པའི་ནོར་མཛོད་ཆེན་པོར་སྤྱད་ན་འཛད་མཐའ་མེད་ཅིང་། རིགས་གཞུང་དང་ལག་ལེན་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བར་བྱེད་པའི་རྩ་བའི་གཞུང་ལུགས་ཤིག་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཞིབ་འཇུག་བྱ་རིན་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན་ལ། ཞིབ་འཇུག་བྱས་ནས་གོང་འཕེལ་དུ་གཏོང་དགོས་པ་དང་འོས་པ་ཞིག་ཀྱང་ལོས་ཡིན། བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པ་ནི་མིའི་རིགས་ཀྱི་གཟུགས་པོ་བདེ་ཐང་ཡོང་ཐབས་ཀྱི་ནད་བཅོས་སྨན་སྦྱིན་བྱེད་པའི་རིག་པ་ཞིག་ཡིན་པར་མ་ཟད། མིའི་སེམས་ཁམས་ཀྱི་ཐོག་མ་ཞི་བདེའི་སློབ་གསོ་གཏོང་བའི་རིག་པ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན་པས། བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པ་དང་སྨན་རིག་ནི་མིའི་རིགས་ལ་ཞབས་འདེགས་ཞུ་བའི་ནུས་ལྡན་གྱི་ཚན་རིག་ཅིག་ཡིན་པ་གོར་མ་ཆག  
         ཚན་རིག་ནི་དངོས་པོ་དང་བྱ་བ་མཐའ་དག་གི་གནས་ཚུལ་ཇི་མ་ཇི་བཞིན་སྟོན་པའི་དྲང་བདེན་གྱི་རིག་པ་ཞིག་ཡིན། དེང་གི་དུས་ལ་ཆ་མཚོན་ན། འཇིག་རྟེན་གྱི་བདེ་སྐྱིད་ཕུན་ཚོགས་མཐའ་དག་བསྐྲུན་པར་བྱེད་པ་ལ་ཚན་རིག་ནི་མེད་དུ་མི་རུང་ཞིང་། ཚན་རིག་ལ་བརྟེན་ནས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཕན་བདེ་མཐའ་དག་སྐྲུན་མཁན་ནི་མི་ཡིན། དེ་ཡང་མི་ནད་མེད་པ་དང་བདེ་བར་གནས་པ་ཞིག་གིས་བྱེད་ཐུབ་པ་ལས། ནད་པ་ཞིག་གིས་འགྲོ་བའི་བདེ་སྐྱིད་མཐའ་དག་བསྒྲུབ་པ་ཤིན་ཏུ་དཀའ་ལ། ཚེ་ཡུན་རིང་དུ་མི་གནས་པ་ཞིག་གིས་ནི་དེ་བས་ཀྱང་བསྒྲུབ་པར་མི་ནུས། དེའི་ཕྱིར་མི་སུ་འདྲ་ཞིག་ཡིན་རུང་མི་ན་བ་བདེ་བར་གནས་པ་དང་། ན་བ་གསོ་བར་བྱེད་པ། ཚེ་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པའི་ཐབས་ལ་འབད་པ་ནི་གལ་ཆེ་བ་ཞིག་ཡིན་ལ་མིའི་རིགས་ནི་དམིགས་བསལ་གང་ཡང་མེད་པར་དེ་འདྲའི་རེ་འདོད་ཡོད་མཁན་ཤ་སྟག་ཡིན།
         དེས་ན་དེ་དག་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའི་ཐབས་ཀྱི་གཙོ་བོ་ནི་གསོ་བ་རིག་པ་དང་། སྨོན་རིག་ལ་བརྟེན་དགོས་པ་སྟེ། དེའང་རྒྱུད་བཞིའི་གླེང་སློང་སྐབས་སུ་ཀྱེ་གྲོགས་པོ་དག་ཤེས་པར་གྱིས་ཤིག མི་ན་བ་བདེ་བར་གནས་པར་འདོད་པ་དང་། ན་བ་གསོ་བར་འདོད་པའི་གང་ཟག་གིས་གསོ་བ་རིག་པའི་མན་ངག་ལ་བསླབ་པར་བྱའོ།།  ཚེ་རིང་བར་འདོད་པའི་གང་ཟག་གིས་གསོ་བ་རིག་པའི་མན་ངག་ལ་བསླབ་པར་བྱའོ།།   ཆོས་དང་ནོར་དང་བདེ་བ་སྒྲུབ་པར་འདོད་པའི་གང་ཟག་གིས་སོག་བ་རིག་པའི་མན་ངག་ལ་བསླབ་པར་བྱའོ།། འགྲོ་བ་གང་ཞིག་ནད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ལས་ཐར་བར་འདོད་པ་དང་གཞན་གྱི་སྤྱི་བོས་བཀུར་བར་འདོད་པའི་གང་ཟག་གིས་གསོ་བ་རིག་པའི་མན་ངག་ལ་བསླབ་པར་བྱའོ།། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །
         དོན་དེ་དག་རེ་རེ་སྒྲུབ་པའི་ཐབས་ཀྱི་རིག་པ་ནི་གཞན་དག་ཡོད་མོད། རིག་པ་གཅིག་གིས་དོན་དེ་ཚོ་མཐའ་དག་སྒྲུབ་པར་ནུས་པ་ནི་གསོ་བ་རིག་པ་འདི་ཁོ་ན་ཡིན། དེའི་ཕྱིར་འདི་ནི་རིག་པའི་གནས་གཞན་དག་ལས་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་རིག་པ་ཞིག་ཡིན་པ་གསལ་པོར་ཤེས་ཐུབ། རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ཀྱི་ཐད་ནས་དེ་ལྟར་དུ་གྲུབ་མོད། འོན་ཀྱང་དེ་དག་དངོས་སུ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ལ་ལག་ལེན་ལ་མི་བརྟེན་ཐབས་མེད་ཡིན་ཞིང་། དེའང་བོད་སྨན་གྱི་ངོས་ནས་བཤད་ན་གཙོ་ཆེ་བ་སྨན་རྫས་ལ་བརྟེན་ནས་ནུས་པ་ཐོན་དགོས་པ་ཞིག་ཡིན། 

གཅིག  བོད་ཀྱི་ཡུལ་ནི་སྨན་རྫས་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་བླ་ན་མེད་པ་ཞིག་ཡིན།

         སྤྱིར་སྨན་ནི་འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ཀྱི་ནད་གསོ་ཞིང་ལུས་ལ་ཕན་པར་བྱེད་པའི་ནུས་པ་ཁྱད་པར་ཅན་ཞིག་ལ་ཟེར་བ་ཡིན།   རྒྱལ་ཁབ་ཁག་དང་། མི་རིགས་ཁག ཡུལ་ཁམས་མི་འདྲ་བ་སོ་སོར་སྨན་གྱི་རྣམ་གྲངས་དང་ངོས་འཛིན་མི་འདྲ་བ་མཐའ་ཡས་པ་ཞིག་ཡོད་མོད། ང་ཚོ་བོད་ཀྱི་སྨན་གཞུང་ནང་དུ་གཏན་ལ་ཕབ་པ་ལྟར་ན་རིན་པོ་ཆེའི་སྨན་དང་། སའི་སྨན། རྡོ་སྨན། ཤིང་སྨན། རྩི་སྨན། ཐང་སྨན། སྔོ་སྨན། སྲོག་ཆགས་ཀྱི་སྨན་བཅས་སྡེ་ཚན8དུ་དབྱེ་བ་ཕྱེས་ནས་སྨན་དེ་དག་གི་རོ་དང་།   ནུས་པ། བསིལ་དྲོད། ཕན་གནོད་བཅས་གསལ་བཤད་བྱས་ཡོད། རྣམ་པ་བརྒྱད་པོ་དེ་ཡང་རིགས་བསྡུ་ན། རིན་པོ་ཆེའི་སྨན་དང་ས་རྡོའི་སྨན་ཕལ་ཆེར་ནི་གཏེར་ཁ་ལས་བྱུང་བའི་སྨན་གྱི་རིགས་ཡིན་པ་དང་། སྲོག་ཆགས་ཀྱི་སྨན་ནི་སྲོག་ཆགས་ལས་བྱུང་བའི་སྨན་དང་། དེ་བྱིངས་ཚང་མ་སྐྱེ་དངོས་རྩི་ཤིང་གི་རིགས་ཡིན་པས། སྤྱིར་རིགས་རྣམ་པ་གསུམ་དུ་གྲངས་ངེས་པ་དེ་ལྟར་ཡིན། རིགས་གསུམ་གྱིས་བསྡུས་པའི་སྨན་རྫས་དེ་དག་གི་ནང་ནས་གླང་ཆེན་གྷི་ཝཾ་དང་། ཁ་ཆེ་གུར་གུམ། བསེ་རུ་སོགས་སྤུས་ཚད་ལེགས་པའི་སྨན་རྫས་ཁག་གཅིག་ཕྱི་ཕྱོགས་ནས་འཚོལ་སྒྲུབ་བྱེད་དགོས་པ་ཕུད། དེ་བྱིངས་སྨན་རྫས་ཕལ་ཆེར་བོད་ཡུལ་སྟོད་སྨད་རང་ནས་ཐོན་གྱི་ཡོད། དེས་ན་འཛམ་གླིང་གི་རྩེ་མཐོ། ཁོར་ཡུག་གངས་རིས་བསྐོར་བའི་སྨན་ལྗོངས་གཙང་ཞིང་ཉམས་དགའ་བ། གངས་ཅན་བོད་ཀྱི་ཡུལ་ཁམས་ནི་སྨན་རིགས་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་བླ་ན་མེད་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞིག་ཡིན་སྟབས་སྨན་རིགས་སྣེ་མང་འཛོམས་པ་སྤྱད་ན་འཛད་མཐའ་མེད་པ་ཞིག་ཡོད་པ་འདི་ནི། ང་ཚོ་བོད་མི་རིགས་ཡོངས་ཀྱི་ནང་ནོར་རྩ་འགངས་ཆེ་ཤོས་ཤིག་ཡིན་པར་བརྟེན་གཏེར་རི་དང་། སྐྱེ་དངོས། སྲོག་ཆགས་བཅས་ལས་བསྡུས་པའི་སྨན་རིགས་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་མཐའ་དག་ནམ་ཡང་སྲུང་ཉར་འཐུས་ལེགས་དང་། བེད་སྤྱོད་ཚུལ་མཐུན་བྱས་ནས་དེ་དག་གི་འབྱུང་ཁུངས་རྩ་སྟོངས་སུ་མི་འགྲོ་བའི་ཐབས་ལ་འབད་འབུངས་གནང་རྒྱུ་ནི་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ་བར་འདུག་སྙམ།

གཉིས།  སྨན་གྱི་སྤུས་ཚད་ལ་དོ་སྣང་བྱེད་དགོས།

         དེ་ལྟར་བོད་ཁམས་ཀྱི་ས་གཞི་ཆེན་པོ་འདི་ནི་སྨན་རིགས་སྣེ་མང་འཛོམས་པའི་སྨན་གྱི་བང་མཛོད་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན་ནའང་སྨན་འཚོལ་སྒྲུབ་དང་། བདག་གཉེར། ལས་སྣོན་སྦྱོར་བ། བེད་སྤྱོད་བྱེད་སྟངས་བཅས་མི་འདྲ་བ་ལ་བརྟེན་ནས་སྨན་གྱི་ནུས་པ་ལེགས་ཉེས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཡོང་གི་ཡོད་པ་རེད། སྨན་གྱི་སྤུས་ཚད་ལེགས་ཉེས་ཟེར་བ་ནི། སྨན་གང་ཞིག་སྨན་རང་རང་གི་ངོ་བོ་ངོས་འཛིན་མ་ནོར་བའི་སྟེང་དུ་འཐུ་སྒྲུབ་དང་། བདག་གཉེར། ལས་སྣོན། སྦྱོར་བ་བཅས་ཚུལ་བཞིན་དུ་བྱས་ནས་སྨན་རང་རང་ལ་ཡོད་པའི་ནུས་པ་དེ་ཇི་མ་ཇི་བཞིན་སྲུང་ཉར་བྱེད་ཐུབ་པ་ལ་སྨན་གྱི་སྤུས་ཚད་ལེགས་པ་ཞེས་ཟེར་བ་དང་། དེ་ལས་ལྡོག་པ་ནི་སྨན་གྱི་སྤུས་ཚད་ཞན་པ་ཡིན། སྤུས་ཚད་ཞན་པའི་སྨན་གྱིས་ནི་གཞུང་ལས་ཇི་སྐད་གསུངས་པའི་ནུས་པ་ཇི་བཞིན་ཐོན་མི་ཐུབ། དཔེར་ན་སྨན་རྫས་ལ་བཤད་ན། བཏུས་ནས་ལོ3ཡན་ཆད་ལོན་པའི་པྲི་ཡངྐུ་དང་། གཡའ་ཀྱི་མ་ལྟ་བུ་སྔོ་སྨན་ལོ་མའི་རིགས་དང་། ལུག་རུ་སེར་པོ་ལྟ་བུ་སྔོ་སྨན་མེ་ཏོག་གི་རིགས་ལྟ་བུ་ཡིན། སྔོ་སྨན་གྱི་རིགས་མཐའ་དག་དེས་མཚོན་འཚོལ་སྒྲུབ་བདག་གཉེར་ལེགས་པར་བྱས་ཏེ་སྨན་གྱི་སྤུས་ཚད་ཡག་པོ་ཡོང་བ་བྱ་རྒྱུ་ནི་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ།

གསུམ།  སྨན་རྫས་འཚོལ་སྒྲུབ་དང་བདག་གཉེར་བྱེད་སྟངས།

         འོ་ན་སྨན་རྫས་འཚོལ་སྒྲུབ་དང་བདག་གཉེར་ཇི་ལྟར་བྱེད་དགོས་སམ་ཞེ་ན། དེ་ལ་སྨན་རྫས་རིགས་གསུམ་གྱི་ནང་ནས་གཏེར་ཁ་ནས་བྱུང་བའི་སྨན་ཏེ་གསེར་དང་། དངུལ། ཟངས། གཤའ་དཀར། གཟི། པད་རག།   བྱུ་རུ། སྤོས་ཤེལ། མུ་མེན་སོགས་རིན་པོ་ཆེའི་རིགས་ཀྱི་སྨན་དང་། བཙག་དང་། སི་ནྡྷུ་ར། གསེར་བྱེ་སོགས་ས་སྨན་གྱི་རིགས། ཅོང་ཞི་དང་། མདུང་རྩེ་དཀར་སྨུག སྦལ་རྒྱབ། གྲུ་བཞི། ལྷང་མཚེར་སོགས་རྡོ་སྨན་གྱི་རིགས་ཕལ་ཆེ་བ་དུས་ཚོད་སྔ་ཙམ་ནས་འཚོལ་སྒྲུབ་དང་བདག་གཉེར་ལེགས་པར་བྱས་ན། དུས་ཚོད་ཅུང་རིང་པོ་སོང་ཡང་ནུས་པ་ལ་གནོད་སྐྱོན་ཆེར་ཐེབས་མི་ཐུབ། དེ་བཞིན་དུ་སྲོག་ཆགས་སྨན་གྱི་ནང་ནས་བསེ་རུའི་རྭ་སོགས་རྭ་ཅོའི་རིགས་དང་། འབྲུག་རུས་སོགས་རུས་པའི་རིགས། ཆུ་སྲིན་སྡེར་མོ་སོགས་སྡེར་མོའི་རིགས་རྣམས་ཀྱང་དུས་ཚོད་གང་ཙམ་སོང་ཡང་ནུས་པ་ལ་གནོད་སྐྱོན་མེད། དེ་མིན་རྨ་བྱའི་ཤ་དང་། འབྲོང་གི་སྙིང་དང་ཁྲག་སོགས་སྲོག་ཆགས་ལས་བྱུང་བའི་ཤ་ཁྲག་སྨན་གྱི་རིགས་རྣམས་ནི། དུས་ཚོད་རིང་པོ་སོང་ན་ནུས་པ་ལ་གནོད་སྐྱོན་ཐེབས་ངེས་ཡིན་པས། མ་རུལ། མ་བམ་པར་བདག་གཉེར་ཡག་པོ་བྱེད་པ་དང་། དུས་ཚོད་གང་ཙམ་ནང་གསར་འཚོལ་རྙིང་བརྗེ་བྱེད་དགོས། འོན་ཀྱང་གྷི་ཝཾ་དང་། དོམ་མཁྲིས། གླ་རྩི་སོགས་རྩི་སྨན་གྱི་རིགས་འགའ་ཞིག་ནི་བདག་གཉེར་ཡག་པོ་བྱུང་ན་དུས་ཚོད་ཅུང་རིང་དུ་སོང་ཡང་ནུས་ཉམས་མི་ཐུབ་མོད། ཧ་ཅང་དུས་ཚོད་རིང་དྲགས་ན་ནུས་པར་གནོད་སྐྱོན་ཐེབས་སྲིད། སྐྱེ་དངོས་སྨན་གྱི་རིགས་ལས་ཨ་བར་སྐྱུར་གསུམ་དང་། ཙན་དན་དཀར་དམར་སོགས་འབྲས་བུ་དང་། སྡོང་པོའི་རིགས་ཀྱི་སྨན་ཕལ་ཆེ་བ་ཡང་འཚོལ་སྒྲུབ་བྱས་ནས་མ་རུལ། མ་སུངས་བར་བདག་གཉེར་ཡག་པོ་བྱས་ཚེ་དུས་ཚོད་ཅུང་རིང་པོ་སོང་ཡང་ནུས་པ་ལ་གནོད་སྐྱོན་མི་ཡོང་།   ཡང་དབང་ལག་དང་། མ་ནུ། རུ་རྟ་སོགས་རྩ་བར་གཏོགས་པའི་སྨན་གྱི་རིགས་རྣམས་ཀྱང་བརྐོ་སྒྲུབ་བྱས་ནས་ལོ་ཤས་རིང་ནུས་པ་ལ་གནོད་སྐྱོན་མི་ཡོང་། དེ་མིན་ཡལ་ག་དང་། ལོ་མ། མེ་ཏོག་བཅས་ཀྱི་སྨན་རིགས་ཤིང་རྩི་ཐང་སྔོ་བཅས་ལས་བསྡུས་པའི་སྨན་རྣམས་ནི་ལོ་གཅིག་གཉིས་ལས་འདས་ཏེ་རྙིང་པར་སོང་ན་ནུས་པ་ལ་གནོད་སྐྱོན་ཐེབས་ངེས་ཡིན་པས་ངེས་པར་དུ་ལོ་དུས་སུ་གསར་འཚོལ་རྙིང་བརྗེ་དང་བཟང་འཚོལ་ཞན་བརྗེ་བྱེད་དགོས། ལར་སྐྱེ་དངོས་རྩི་ཤིང་སྨ་གྱི་རིགས་གང་ལ་ཡང་རང་རང་གི་ངོ་བོའི་ནུས་པ་ལ་ཁྱད་པར་ཡོད་པ་མ་ཟད་སྐྱེ་གནས་དང་། བཏུ་དུས་སོགས་ལས་ཀྱང་ནུས་པ་ལེགས་ཉེས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཡོང་ངེས་པས། སྐྱེ་དངོས་སྨན་གྱི་རིགས་མཐའ་དག་བསིལ་དྲོད་རང་གནས་སུ་སྐྱེ་བ་དང་། དུས་ཐོག་ཏུ་བརྐོ་སྒྲུབ་བྱས་ན་ནུས་མཐུ་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་ཞིག་ཡོད་ཅིང་།གལ་ཏེ་བསིལ་དྲོད་སྐྱེ་ས་གོ་ལོག་དང་། དུས་སུ་མ་བཏུས་པ་སོགས་ཡིན་ན་ནུས་མཐུ་དམན་པ་ཡིན་སྟབས་སྐྱེ་དངོས་སྨན་གྱི་རིགས་གང་ལ་ཡང་འཚོལ་སྒྲུབ་དང་།བདག་གཉེར་བྱེད་སྟངས་ཐད་ངེས་པར་དུ་དོ་སྣང་བྱེད་དགོས། 

བཞི།  ཁྱད་པར་དུ་སྔོ་སྨན་ལ་གཅེས་པའི་ཡན་ལག་བདུན་ཚང་དགོས།

         སྔོ་སྨན་འཐུ་སྒྲུབ་དང་སྦྱོར་བ་གང་ལའང་སྐྱེ་སར་སྐྱེ་བ་དང་། དུས་སུ་བཏུ་བ། སྐམ་གསེད་ལེགས་པ། སོ་མ་རྙིང་པ། དུག་འདོན་པ། འཇམ་བཙལ་བ། འཕྲོད་པར་སྦྱར་བ་བཅས་ཤིན་ཏུ་གཅེས་པའི་ཡན་ལག་བདུན་དང་ལྡན་པ་ཞིག་དགོས་པ་ཡིན།
         ཀ    སྐྱེ་སར་སྐྱེ་བ་ནི། སྨན་གང་ཡང་བསིལ་དྲོད་རང་གནས་སུ་སྐྱེ་བ་ནས་བཏུ་དགོས་པ་ལ་ཟེར། དེ་ཡང་རྒྱུད་ལས། གངས་ཅན་འབིགས་བྱེད་བསིལ་དྲོད་རང་གནས་སྐྱེས། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། རི་བོ་ཁ་བྱང་ལྟ། རྒྱུན་དུ་བསིལ་ཤས་ཆེ་བ། གངས་ཅན་གྱི་མཚན་ཉིད་དང་ལྡན་པའི་སྲིབ་ཕྱོགས་ལ་བསིལ་སྨན་སྐྱེས་པ་ཡིན་ན། སྐྱེ་སར་སྐྱེས་པ་ཞེས་བསིལ་བའི་སྟོབས་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་ས་ཕྱོགས་དེར་སྐྱེས་པའི་སྨན་ཧོང་ལེན་དང་། སྲོ་ལོ་དཀར་པོ་ལྟ་བུའོ།། བསིལ་བའི་ས་ཕྱོགས་དེ་རིགས་ལ་དྲོད་སྨན་སྐྱེས་ན་བསིལ་དྲོད་གོ་ལོག་ཏུ་སྐྱེས་པ་ཡིན་པས་སྨན་དེ་འདྲ་ནུས་པ་དམན་པ་དཔེར་ན། ས་ཕྱོགས་དེར་སྐྱེས་པའི་སྨན་ར་མཉེ་དང་། ཟྭ་འབྲུ་ལྟ་བུ་ཡིན། ཡར་རི་བོ་ཁ་ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་གཏད་པ་རྒྱུན་དུ་དྲོད་ཤས་ཆེ་བ་དང་འབིགས་བྱེད་ཀྱི་མཚན་ཉིད་ལྡན་པའི་གདགས་ཕྱོགས་སུ་དྲོད་སྨན་སྐྱེས་པ་ཡིན་སྐྱེ་སར་སྐྱེ་བ་ཡིན་པས་སྨན་དེ་ནི་དྲོད་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་ཡིན། དཔེར་ན་ས་ཕྱོགས་དེར་སྐྱེས་པའི་སྒོག་པ་དང་། རུག་པ། ཟྭ་འབྲུ་ལྟ་བུ་ཡིན། ས་ཕྱོགས་དེ་ལྟ་བུར་བསིལ་སྨན་སྐྱེས་པ་ཡིན་ན་བསིལ་དྲོད་གོ་ལོག་ཏུ་སྐྱེས་པ་ཡིན་སྟབས་སྨན་དེ་རིགས་ཀྱི་ནུས་པ་དམན་པ་དཔེར་ན། ས་ཕྱོགས་དེར་སྐྱེས་པའི་པྲི་ཡང་ཀུ་དང་། པར་པ་ཏ་ལྟ་བུ་ཡིན། དེའི་ཕྱིར་སྨན་གྱི་ངོ་བོ་གཅིག་པ་ཡིན་ཡང་སྐྱེ་གནས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ལས་ནུས་པ་མཆོག་དམན་དུ་འགྱུར་འགྲོ་གི་ཡོད། དེའང་བསིལ་སར་དྲོད་སྨན་སྐྱེ་བ་དང་། དྲོ་སར་བསིལ་སྨན་སྐྱེ་བ་ཡིན་ན་སྨན་དེ་ལ་ནུས་པ་གཏན་ནས་མེད་པ་ཞིག་མ་ཡིན་ནའང་ནུས་པ་དམན་པ་སྟེ། བསིལ་སར་བསིལ་སྨན་སྐྱེ་བ་དང་། དྲོ་སར་དྲོད་སྨན་སྐྱེས་པ་ལྟ་བུའི་ནུས་པ་མེད།   དེའི་ཕྱིར་དུས་རྟག་དུ་སྨན་སོ་སོའི་སྐྱེ་གནས་ལ་ལེགས་པར་བརྟགས་ཏེ་རྐོ་སྒྲུབ་བྱེད་དགོས།གཞན་ཡང་སྨན་སྐྱེ་སའི་ས་ཕྱོགས་གཙང་ཞིང་། ས་ཕྱོགས་དེར་སླེབས་མ་ཐག་སེམས་སྤྲོ་བ་དང་། དགའ་སྐྱིད་ཀྱི་སྣང་བ་འཆར་བ། སྐྱེས་བུ་དམ་པས་ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་ཤིང་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པ།   ས་ཕྱོགས་སྐམ་རློན་རན་པ། ལུད་རྫིང་དང་ལམ་གྱི་སྲང་མདོ་དུར་ཁྲོད་སོགས་མི་གཙང་བས་སྦགས་པ་མ་ཡིན་པ་ས་གཞི་གཤིན་ལ་བཀྲ་ཤིས་དགེ་མཚན་གྱི་ཡོན་ཏན་ལྡན་པའི་ས་ཕྱོགས་སུ་སྐྱེ་བའི་སྨན་ནི་མཐུན་རྐྱེན་གྱི་ཁྱད་པར་ལས་སྨན་གྱི་ནུས་པ་ཁྱད་འཕགས་ཅན་དུ་འགྱུར་འགྲོ་གི་ཡོད་པས། སྨན་རིགས་གང་ཡང་ས་གཙང་ས་ནས་བཏུ་དགོས། དེ་ལས་ལྡོག་སྟེ་ལམ་དཀྱིལ་དང་། ལུད་རྫིང་སོགས་མི་གཙང་བའི་ས་ཕྱོགས་སུ་སྐྱེ་བ་ནི་འགལ་རྐྱེན་གྱི་ཁྱད་པར་ལས་སྨན་གྱི་ནུས་པ་དམན་པར་འགྱུར་འགྲོ་བས་སྤངས་དགོས། ད་དུང་སྨན་གང་ཡང་སད་སེར་གྱིས་གདུངས་པ་དང་། སྦྲུལ་སོགས་སྲོག་ཆགས་ཀྱིས་བཟས་ནས་བསླད་པ། འབྲས་བུའི་རིགས་བཏུ་བའི་དུས་ལས་འདས་ནས་སྐྱ་སྐེམ་སོང་བ། ཡང་ན་མ་སྨིན་པ་དང་། བཏུ་བའི་དུས་ལ་མ་བབས་པ།   མེས་ཚིགས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྨན་གྱི་རིགས་གང་ཡང་སྨན་དུ་མི་རུང་བས། མདོར་ན་སྨན་སོ་སོའི་སྐྱེ་གནས་ཀྱི་ཁྱད་པར་བརྟགས་ནས་འཐུ་སྒྲུབ་བྱེད་པ་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ་བར་མངོན།
         ཁ། དུས་སུ་བཏུ་བ་ནི། སྨན་འཐུ་སྒྲུབ་བྱེད་པའི་དུས་མཚམས་ཤེས་པར་བྱས་ནས་བཏུ་དགོས་པ་དེ་རེད། དུས་སུ་བཏུས་ན་སྨན་ཡིན་ལ་དུས་ལས་འདས་ན་རྩྭ་ཡིན་ཞེས་ཟེར་སྲོལ་ཡོད་པ་ལྟར། སྤྱིར་སྨན་བཏུ་བའི་དུས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ལ་སྨན་གྱི་སྤུས་ཚད་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་ཀྱི་ཡོད། དེར་བརྟེན་རྩ་བ་དང་། སྡོང་པོ། ཡལ་ག་གསུམ་ནི་སྡོང་པོའི་རིགས་སུ་གཏོགས་པས། སྟོན་ཀ་ལོ་མ་དང་རྩི་སྐམ་ནས་སྨན་གྱི་ནུས་པ་གཏིང་འགྲོའི་དུས་སུ་བརྐོ་དགོས། དཔེར་ན་སྲོ་ལོ་དཀར་པོ་ལྟ་བུ་རྩ་བ་དང་། སྤུ་ཤེལ་རྩི་ལྟ་བུ་དང་འབྲི་རྟ་ས་འཛིན་ལྟ་བུ་སྡོང་པོ། དབྱི་མོང་གི་ཡལ་ག་ལྟ་བུ་རེད། ལོ་མ་དང་མྱུ་གུ།   ཞོ་གསུམ་ནི་ལོ་མའི་རིགས་སུ་གཏོགས་པ་ཡིན་པས་དབྱར་དུས་ལོ་འདབ་རྒྱས་ཤིང་དར་ལ་བབས་པའི་དུས་སུ་བཏུ་དགོས། དཔེར་ན་ཕ་ལུའི་ལོ་མ་དང་། གངས་ལྷ་མེ་ཏོག་གི་ཞོ། འོམ་བུའི་མྱུ་གུ་ལྟ་བུའོ། མེ་ཏོག་དང་། འབྲས་བུ། ཟེའུ་འབྲུ་གསུམ་འབྲས་བུའི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པས་མེ་ཏོག་ཁ་འབུས་པ་དང་། ཆེར་བཞད་པ། གཞོན་ནུའི་དུས་དང་རྩི་ཐོག་སྨིན་པའི་དུས་སུ་བཏུ་དགོས། དཔེར་ན་གཟེར་འཇོམ་མེ་ཏོག་དང་། ཨུག་ཆོས་ཀྱི་འབྲས་བུ། ལྩམ་པའི་འབྲུ་གུ། གུར་གུམ་གྱི་ཟེའུ་འབྲུ་ལྟ་བུའོ། པགས་པ་དང་། བར་ཤུན། ཚི་བ་གསུམ་ནི་པགས་པའི་རིགས་སུ་གཏོགས་པ་ཡིན་པས་དཔྱིད་ཁ་འབུས་ཀྱི་དུས་སུ་བཏུ་དགོས་དཔེར་ན་སྟབས་སེང་གི་པགས་པ་དང་། སྐྱེར་པའི་བར་ཤུན།   རྒོད་ཀྱི་བར་ཤུན། ཚི་བ་ཤེལ་ཏ་ལྟ་བུ་ཡིན། ལྷག་པར་དུ་ཐར་ནུ་སོགས་བཤལ་སྨན་རིགས་རྩི་སྐམ་ནུས་པ་གཏིང་འགྲོའི་དུས་སུ་བཏུ་དགོས་ལ། སྤྱང་ཚེར་སོགས་སྐྱུགས་སྨན་རིགས་རྣམས་ནི་ཁ་འབུས་གྱེན་འདྲེན་གྱི་དུས་སུ་བཏུ་དགོས། ལྷག་པར་སྲད་དཀར་སོགས་ཆུ་སྨན་སྲད་རིགས་རྣམས་ནི་བཏུ་བའི་དུས་སུ་མ་བཏུས་ན་ཆུ་འབེབས་ཀྱི་ནུས་པ་མེད་པས་ངེས་པར་དུ་བཏུ་བའི་དུས་ལ་དོ་སྣང་བྱེད་དགོས་པ་ལས། ནམ་དུས་གང་བྱུང་ལ་བཏུས་པའི་སྨན་ལ་ནི་མཆོག་གི་ནུས་པ་དང་མི་ལྡན། དེས་ན་སྨན་དེ་དག་གང་ཡང་གཙོ་ཆེར་ཟླ་བ་ཡར་ངོའི་དུས་བཟང་བདུད་རྩི་ཐུན་མཚམས་ནས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ཁྲུས་དང་གཙང་སྦྲ་ལེགས་པར་བྱས་ཏེ་སྨན་གཞུང་ནས་གསུངས་པའི་གཟུངས་སྔགས་དང་།   རྟེན་འབྲེལ་སྙིང་པོ་བཟླ་བཞིན་དུ་འཐུ་དགོས་པ་ཡིན། དེ་ལྟར་བྱས་པ་ཡིན་ན། རང་རེའི་སྨན་གཞུང་གི་དགོངས་པ་དངོས་སུ་ལག་ལེན་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་པས་དེས་ཕན་པ་ལས་གནོད་པ་མི་ཡོང་སྙམ།
         ག  .དུག་ཕྲལ་བ་ནི། སྨན་གང་ཞིག་བཏུས་ནས་དུག་ཕྲལ་བྱེད་དགོས་པ་ལ་ཟེར། དེ་ཡང་སྔོ་སྨན་གང་རུང་ཞིག་བཏུས་ནས་ཉེན་དེ་རང་དུ་ལུང་པ་དེའི་ཆུ་ལ་བཀྲུ་དགོས་པ་ནི་དུག་ཕྲལ་དང་པོ་སྤྱི་ལ་གཅེས་པ་ཞིག་ཡིན། རྩ་བ་ཡིན་པའི་སྨན་རིགས་ཀྱི་དུག་ནི་ཕྱིའི་པགས་པ་དེ་ཡིན་ཞིང་དཔེར་ན། ཉེ་ཤིང་པགས་པ་ལྟ་བུའོ།། དེ་བཞིན་སྡོང་པོའི་དུག་ནི་ནང་གི་རྐང་དེ་ཡིན། དཔེར་ན་ཀཎྜ་ཀ་རིའི་ནང་གི་རྐང་ལྟ་བུ། ཡལ་གའི་དུག་ནི་ཚིགས་པ་ཡིན། དཔེར་ན་དབྱི་མོང་གི་ཡལ་གའི་ཚིགས་པ་ལྟ་བུ། ལོ་མའི་དུག་ནི་ངར་པ་ཡིན། དཔེར་ན་ཉི་དགའི་འདབ་ལོའི་ངར་པ་ལྟ་བུ། མེ་ཏོག་གི་དུག་ནི་གོས་ཏེ་མེ་ཏོག་གི་འདབ་གདན་དེ་ཡིན།   དཔེར་ན་མེ་ཏོག་གླང་སྣའི་འདབ་ཐུམ་ལྟ་བུ་ཡིན་པས་དེ་དག་ངེས་པར་དུ་ཕྲལ་དགོས། འབྲས་བུའི་དུག་ནི་ནང་གི་རུས་པ་དེ་ཡིན། དཔེར་ན་འོལ་མོ་སེའི་ནང་རུས་ལྟ་བུ་ཡིན་པས་ཕྱིར་བཏོན་ནས་བསལ་དགོས། བར་ཤུན་གྱི་དུག་ནི་ཤ་གདན་ཡིན། དཔེར་ན་སྐྱེར་པའི་བར་ཤུན་གྱི་ཤ་གདན་ལྟ་བུ་ཡིན་པས་ཤ་གདན་མ་ཤོར་བ་བྱེད་དགོས། ཤུན་པགས་སྨན་གྱི་དུག་ནི་ཕྱིའི་དྲེག་པ་ནག་པོ་དེ་ཡིན། དཔེར་ན་པུཥྐར་མཱུ་ལའི་ཕྱི་དྲེག་ལྟ་བུ་ཡིན་པས་ཕྱིའི་དྲེག་པ་ངེས་པར་དུ་བཞར་ནས་གཙང་མ་བྱེད་དགོས། དུག་ཕྲལ་ཟིན་པའི་སྨན་ནི་འཇམ་ཞིང་ནུས་པ་བཟང་བ་དང་། འཇུ་སླ་བ་བཅས་ཡོད་པས་སྨན་རྫས་ཚད་ལྡན་ཡོང་བའི་ཆེད་དུ་ངེས་པར་དུ་དུག་དེ་དག་ཕྲལ་དགོས། དེ་དག་ལ་དུག་ཅེས་བཏགས་པ་ནི། ཟོས་མ་ཐག་ཏུ་ནད་སྐྱེད་པ་དང་། སྲོག་འཕྲོག་པའི་ཉེས་སྐྱོན་ཡོད་པ་ནི་མ་ཡིན་མོད། དུག་དེ་དག་མ་ཕྲལ་བའི་སྨན་རྣམས་ནི་སྤུས་ཚད་དམན་པ་ཡིན་པས་ནུས་པ་རྩུབ་ལ་འཇུ་དཀའ་ཞིང་ལུས་ཟུངས་ལ་གནོད་པ་དང་། ནད་ཐོག་ལ་རང་གི་ནུས་པ་ཇི་བཞིན་ཐོན་མི་ཐུབ་པས་དུག་ཅེས་བཏགས་པ་དོན་དུ་སྨན་རྫས་ཀྱི་སྐྱོན་ཡིན།
         ང་། སྐམ་གསེད་ལེགས་པ་ནི། བཏུས་ཚར་བའི་སྨན་རྣམས་རུལ་སྐྱོན་སོགས་མི་ཡོང་བའི་ཆེད་དུ་སྐམ་གསེད་ལེགས་པར་བྱེད་དགོས་པ་དེ་རེད། སྨན་རྗས་གང་འདྲ་ཞིག་ཡིན་ནའང་སྨན་རང་རང་ལ་ངོ་བོའི་ནུས་པ་གང་ཡོད་པ་དེ་མི་ཉམས་པར་སྲུང་ཉར་བྱེད་པའི་ཆེད་དུ་འབྲས་བུ་དང་། མེ་ཏོག་མིན་པའི་སྔོ་སྨན་རྣམས་བཏུས་པའི་ཉིན་དེར་ལུང་པ་དེའི་ཆུ་ལ་གཙང་མར་བཀྲུས་ཏེ་ས་རྡོ་དྲེག་པ་སོགས་དག་པར་བྱེད་དགོས། དེ་ནས་ལོ་མ་ཡལ་ག་ལྟ་བུ་སྔོའི་སྨན་རིགས་ཆོལ་ཙམ་བརྡུངས་ནས་རྨ་ཕབ་དགོས་ལ། བསིལ་སྨན་གྱི་རིགས་རྣམས་གྲིབ་ལྷགས་ལ་སྐམ་པ་དང་། དྲོད་སྨན་གྱི་རིགས་རྣམས་མེ་དང་ཉི་མར་སྐམ་དགོས། དེ་ལྟར་བྱས་ན་སྨན་རྫས་རང་རང་ལ་ཡོད་པའི་ནུས་པ་དེ་ཇི་མ་ཇི་བཞིན་སྲུང་ཉར་བྱེད་ཐུབ། དེ་མིན་དྲོད་སྨན་བསིལ་སྐམ་བྱེད་པ་དང་། བསིལ་སྨན་མེ་དང་ཉི་མར་སྐམ་པ་སོགས་ཡིན་ན་སྨན་རང་རང་ལ་ཡོད་པའི་ནུས་པ་སྲུང་ཉར་བྱེད་མི་ཐུབ་པས་དེའི་ཐད་ངེས་པར་དུ་དོ་སྣང་བྱེད་དགོས། སྨན་རིགས་གང་ལའང་ཐབ་ཚང་གི་དུ་བ་ལྟ་བུ་རྒྱུན་དུ་ཕོག་ན་ནུས་པ་ལ་གནོད་སྐྱོན་ཡོད་པས། དུ་བ་ཕོགས་ས་ལ་ཡུན་རིང་པོར་འཇོག་མི་རུང་ག་བུར་དང་། ཤིང་ཀུན། གླ་རྩི། ཀོ་ལ་སོགས་དྲེ་ཆེའི་སྨན་དང་སྨན་གཞན་དག་སྣོད་གཅིག་གི་ནང་དུ་བླུགས་མི་རུང་ཞིང་དྲི་མ་ཕོག་པ་བྱེད་དགོས་ལ། རུལ་སྐྱོན་སྐྱ་སྐམ་སོགས་མི་ཡོང་བའི་སྐམ་གསེད་ལེགས་པར་བྱེད་དགོས།   སྨན་གང་ཡང་རུང་བ་རྒྱུན་དུ་ཉི་མ་དང་། ཆར་པ། རླུང་ལྷགས་སོགས་ཕོག་པར་འཇོག་མི་རུང་བ་དེ་ནི་སྨན་གྱི་ནུས་པ་མ་ཉམས་མ་ཡལ་བར་སྲུང་ཉར་བྱེད་ཐུབ་པའི་ཆེད་དུ་ཡིན་པས་ཇི་བཞིན་ལག་ལེན་དུ་འཁྱོལ་ཐུབ་ན། གཞུང་ལས་ཇི་ལྟར་བསྟན་པའི་སྨན་གྱི་ནུས་པ་ཐོན་ཐུབ་ཅིང་ཡོན་ཏན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་འབྱུང་ངེས་པར་རིགས་པའི་གཞུང་ལུགས་ལས་བཤད་པ་རྐྱང་པར་མ་སོང་བར་ལག་ལེན་དང་ཟུང་དུ་སྦྲེལ་རྒྱུ་གལ་ཆེའོ།།
         ཅ། སོ་མ་རྙིང་པ་ནི། སྔོ་སྨན་གང་ཡང་རུང་བ་བཏུས་ནས་ལོ་མང་སོང་བ་དང་། ལྷག་པར་ལོ་མ་དང་མེ་ཏོག་གི་རིགས་རྣམས་ལོ་དུས་ལས་འདས་ན་སྨན་གཞུང་ལས་གསུངས་པ་ལྟར་སྨན་གྱི་ནུས་པ་ཆ་ཚང་བ་ཞིག་ཐོན་མི་ཐུབ་པ་ལ་ཟེར་བས། ་སྔོ་སྨན་རྣམས་ལོ་རེ་བཞིན་རྙིང་བརྗེ་གསར་སྒྲུབ་བྱེད་པ་གལ་ཆེ་བ་གོང་དུ་བཤད་པ་ལྟར་རོ།།
         ཆ། འཇམ་བཙལ་བ་ལ། སྦྱོར་བས་འཇམ་བཙལ་བ་དང་། ཁ་འཛིན་གྱིས་འཇམ་བཙལ་བ། གཉེན་པོས་འཇམ་བཙལ་བ་བཅས་ལས། དང་པོ། རོ་ནུས་ཞུ་རྗེས་མི་འགལ་བར།། རིགས་མཐུན་མང་སྣ་སྤྲད་ཀྱང་རུང་།།ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རིགས་མཐུན་མང་སྣ་སྤྲད་པ་དང་། གཉིས་པ། དོན་སྣོད་གང་ལ་བབས་པའི་ཁ་འཛིན་བཅས་བསྡེབས་པ། གསུམ་པ། སྔོ་སྨན་ཡུན་བསྲིངས་ནས་བསྟེན་ན་སྔོ་སྨན་ཕལ་ཆེར་གྱིས་རླུང་སློང་བ་དང་། ཕོ་བའི་མེ་དྲོད་གསོད་པ། ལུས་ཟུངས་སྐེམ་པར་བྱེད་པས་དེ་དག་སོ་སོའི་གཉེན་པོ་བརྟེན་དགོས་པ་ཡིན། ཡང་ན་སྔོ་སྨན་ཕལ་ཆེར་ཁ་ཎྜ་བཟོས་ནས་བཏང་ན་ལེགས་པ་སྨན་གཞུང་ལས་གསུངས་ཡོད།
         ཇ། འཕྲོད་པར་སྦྱར་བ་ནི། སྨན་སྦྱོར་སྐབས་གཞུང་ལས། འཕྲོད་པར་སྦྱར་བ་གནད་གསུམ་ཤེས་པ་ཡིས།། བསིལ་དྲོད་མ་འདྲེས་མཐུན་བསྡེབས་སྦྱར་བྱས་ཏེ།། ཚ་སེལ་གྲང་སེལ་གཉེས་སུ་ཤེས་པར་བྱ།།ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། དེའང་རོ་ནུས་ཞུ་རྗེས་ཀྱི་གནད་གསུམ་ཤེས་པའི་སྒོ་ནས་རོ་བསྡེབས། ནུས་བསྡེབས། ཞུ་རྗེས་བསྡེབས་ཏེ་སྨན་སྦྱོར་ཚད་དང་ལྡན་པ་བཟོ་དགོས།
         རོ་བསྡེབས་སྦྱོར་བ་ལ་གཉིས་པ། གསུམ་པ། བཞི་པ། ལྔ་པ། དྲུག་པ་སྦྱར་བ་རྣམས་ཡོད་པ་ལས། དཔེར་ན་གཉིས་པ་སྦྱར་བ་ལྔ་ཡོད་པས། མངར་བའི་སྐྱུར་བ། མངར་བའི་ལན་ཚྭ་བ། མངར་བའི་ཁ་བ། མངར་བའི་ཚ་བ། མངར་བའི་བསྐ་བ་ལྟ་བུ་སྟེ་མངར་བ་ཁྱད་གཞིའམ་གཙོ་བོར་བྱས་ནས་དེའི་ཁྱད་ཆོས་སམ་འཁོར་སྨན་རེ་སྦྱར་བས་སྨན་སྦྱོར་མི་འདྲ་བ་ལྔ་འབྱུང་བ་ལྟ་བུ་རོ་བསྡེབས་སྦྱོར་བ་དང་། དེ་བཞིན་གསུམ་པ་སོགས་ལ་སྦྱར་བས་རོ་བསྡེབས་སྦྱོར་བ་ལྔ་བཅུ་ང་བདུན་དང་དེའི་སྟེང་རྐྱང་པ་དྲུག་བཅས་རོ་བསྡེབས་ཀྱི་སྨན་སྦྱོར་དྲུག་ཅུ་རེ་གསུམ་ཡོད་ཀྱང་དེང་སྐབས་རོ་བསྡེབས་ཀྱི་སྨན་སྦྱོར་གནང་མཁན་ཉུང་ཙམ་ལས་མེད་པ་འདྲ་སྙམ། སྨན་གྱི་ནུས་པ་སྦྱོར་བ་ལ། ནད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཞི་བར་བྱེད་པ་ཞི་བྱེད་ཀྱི་སྦྱོར་བ་དང་། ནད་རོ་རྩད་ནས་འབྱིན་པར་བྱེད་པ་སྦྱོང་བྱེད་ཀྱི་སྦྱོར་བ་གཉིས་ཡོད། དང་པོ་ལ། ཐང་ཕྱེ་རིལ་བུ་ལྡེ་གུ་སྨན་མར་ཐལ་སྨན་ཁ་ཎྜ་སྨན་ཆང་རིན་པོ་ཆེའི་སྦྱོར་བ་དང་སྔོ་སྨན་གྱི་སྦྱོར་བ་བཅས་སྡེ་ཚན་བཅུར་དྲིལ་ཏེ་བསྟན་པ་རྣམས་དང་། སྦྱོར་བྱེད་ལ་སྔོན་འགྲོ་སྣུམ་འཆོས་བཤལ་སྐྱུག་སྣ་སྨན་འཇམ་རྩི་ནི་རུ་ཧ་རྩ་སྦྱོང་སྟེ་སྦྱོང་བྱེད་བདུན་བཅས་སྨན་སྦྱོར་རིགས་མི་འདྲ་བ་གཙོ་ཆེ་བ་རྣམ་པ་གཉིས། དེ་མིན་སྡེ་ཚན་དུ་སྦྱར་བ་དང་སྨན་སྦྱོར་ཁག་གཅིག་ལ་རྣོ་འདོན་པ། ཁ་ཚར་བཏགས་པ། འཕྲུལ་འཁོར་བསྐོར་བ་སོགས་ཞལ་ཞེས་དང་མཐོང་བརྒྱུད་ལས་རྟོགས་དགོས་པ་ཡང་ཡོད་དོ། དེ་ལྟར་སྨན་སྦྱོར་གྱི་ལོག་སྔ་རབས་བོད་ཀྱི་སྨན་པ་དྲང་སྲོང་རྣམས་ཀྱིས་མཛད་པའི་སྨན་གྱི་སྦྱོར་བའི་ཉམས་ཡིག་ཧ་ཅང་མང་པོ་ཞིག་བཞུགས་པ་དེ་དག་ཕལ་ཆེ་བ་ནི། ནུས་པ་བསྡེབས་པ་དང་། ཞུ་རྗེས་བསྡེབས་ཏེ་སྦྱར་བ་ཞིག་ཡིན་ལ། སྦྱོར་བ་སོ་སོར་མང་ཉུང་གི་ཚད་གཞི་བཟོས་གནང་བ་དེ་དག་ནད་ཀྱི་གཉེན་པོར་གྱུར་པ་དང་། ནད་གཞན་མི་འཁྲུགས་པར་བྱེད་པ་སོགས་དགོས་པ་དང་གལ་གནད་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བ་ཞིག་ཡོད་ངེས་པས། སྨན་གྱི་སྦྱོར་བ་གང་ལའང་ཚད་བཞིན་སྦྱོར་བ་གཅེས་སོ།།
         དེ་ཡང་སྨན་སྦྱོར་ཐད་དཔེར་ན། སྦྱོར་བ་སྐོར་གཅིག་ལ་སྨན་སྣ་ཆེས་ཉུང་བ། མཁྲིས་ལས་རྣམ་རྒྱལ་ལྟ་བུ་ལ་དཔེར་མཚོན་ན། སྨན་སྦྱོར་ལས། པུ་ཎྜ་རི་ཀ་བཅོ་ལྔ་པ།། ཀ་ན་ཀ་ཡི་མེ་ཏོག་བདུན།། ཧ་རི་ཏ་ཀའི་ཕབ་ལྡན་པ།། མཁྲིས་པའི་སྤྱི་སྨན་ངོ་མཚར་ཆེ།།ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། སྦྱོར་བ་འདི་བཞིན་ཚད་དང་ལྡན་པ་བཟོས་པ་ཡིན་ན། རླུང་ལྡན་མཁྲིས་པའི་ནད་དང་། མཁྲིས་ནད་ཀུན་ལ་མཆོག་ཏུ་བསྔགས་པའི་སྨན་སྦྱོར་ཆེས་ལེགས་པ་ཞིག་ཡིན། འོན་ཀྱང་སྨན་རྫས་གསུམ་ཀ་ཚང་ཡང་། གོང་གི་ཚད་གཞི་དེ་ལས་ཆ་མཐོ་དམན་དུ་སྦྱར་བ་ཡིན་ན་སྨན་སྦྱོར་དེ་ཚད་དང་མི་ལྡན་པ་ཡིན་པས། ཇི་སྐད་བཤད་པའི་ཕན་ནུས་མཐའ་དག་ཐོན་མི་ཐུབ། དེ་བཞིན་དུ་བདུད་རྩི་སུམ་སྦྱོར་ལྟ་བུ་ལ་མཚོན་ནའང་། མ་ནུ་གཅིག་ལ 1།འཇིབ་རྩི་གཉིས། 2། རྡོ་ཡི་ཚིལ་བུ་ཆ་གསུམ་བྱ། 3། ཞིབ་བཏགས་གར་ཆང་རྟ་ལ་བསྐྱོན།། སྟོད་དུ་བད་ཁྲག་རྒྱས་པ་དང་།། སྨད་དུ་མཆིན་ཁྲག་ལྷུང་བ་དང་།། བྲང་ཚ་ཆུ་ཚན་སྐྱུགས་པ་དང་།། མགོ་དང་ཡན་ལག་ལ་སོགས་ཀྱི།། རུས་ཆག་ལུགས་སུ་འཛུད་པ་དང་།། བད་མཁྲིས་ཟ་ཁུ་གཅོད་པའི་མཆོག། ཅེས་པའི་སྨན་གྱི་སྦྱོར་བ་འདི་ལྟ་བུ་ལའང་། གོང་བཞིན་ཚད་དང་ལྡན་པ་སྦྱར་ན།   ཇི་སྐད་བཤད་པའི་ཕན་ཡོན་མཐའ་དག་ཐོན་ཐུབ་ཀྱང་། ཚད་དེ་ལས་ཆ་མཐོ་དམན་དུ་གྱུར་ན་ཕན་ནུས་ཚང་བར་ཐོན་མི་ཐུབ། དེར་བརྟེན་རྒྱུད་ལས། ཚད་ཡོད་ཚད་བཞིན་སྦྱར་བ་གཅེས་པ་ཡིན། ཞེས་གསུངས་པའི་དགོངས་པའང་དེ་ཡིན། དེ་བཞིན་སྨན་སྦྱོར་ཕལ་ཆེར་ལ་དེས་རིགས་བསྒྲེ་བྱས་ནས་ཚད་ལྡན་བཟོ་དགོས།
         ཡང་། སྨན་གྱི་རྣམ་གྲངས་ཤིན་ཏུ་མང་བའི་སྦྱོར་སྡེ་འགའ་ཞིག་ལ་གཙོ་བོའི་སྨན་དང་། སྒོས་ཀྱི་གཉེན་པོར་གྱུར་པའི་སྨན་རྫས་རིགས་གཏན་ནས་ཆད་མི་རུང་ཡང་། སྒོས་ཀྱི་གཉེན་པོ་མིན་པའི་འཁོར་སྨན་རེ་གཉིས་ཆད་པའམ་ཅུང་ཟད་ཆ་ཆུང་བ་ལྟ་བུར་སོང་ཡང་ནུས་པ་ལ་སྐྱོན་རྒྱ་ཆེར་མི་བྱེད་དེ། ཀླུ་སྒྲུབ་ཞབས་ཀྱིས། གཙོ་བོའི་སྨན་ནི་མེད་ཐབས་མེད།། སྒོས་ཀྱི་གཉེན་པོར་མ་གྱུར་པའི།། འཁོར་རྣམས་རེ་གཉིས་ཆད་ཀྱང་རུང་།།ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཡིན།   འོན་ཀྱང་སྦྱོར་བ་དེའི་གཙོ་བོའི་སྨན་དང་སྒོས་ཀྱི་གཉེན་པོར་གྱུར་པའི་སྨན་རྫས་མེད་དུ་མི་རུང་བར་མ་ཟད། གཙོ་བོའི་སྨན་ཉུང་། འཁོར་སྨན་མང་བས་བུངས་བསྐྱེད་པ་ཡིན་ན་གཙོ་བོའི་ནུས་པ་འཁོར་གྱིས་བཅོམ་ནས་ཚད་ལྡན་གྱི་ནུས་པ་ཐོན་མི་ནུས་ལ། སྒོས་ཀྱི་གཉེན་པོར་གྱུར་པའི་སྨན་རྫས་ཆད་པའམ་ཚད་ལས་ཉུང་ནའང་ནུས་པ་ཤིན་ཏུ་དམན་པས། སྨན་སྦྱོར་གྱི་ཐད་ལ་ངེས་པར་དུ་དོ་སྣང་བྱེད་དགོས་ལ། སྦྱོར་བ་ཚད་ལྡན་བྱ་རྒྱུ་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ་སྟེ། རྒྱུད་ལས། ཚད་མེད་རྣམས་ལ་གཙོར་སྨོས་ཐུན་ཚད་སྐྱེད།   །ཅེས་པའི་དགོངས་པ་ཡང་དེ་ཉིད་ཡིན་ནོ།
         མདོར་ན། སྨན་རྫས་དང་སྨན་སྦྱོར་ལ་སྤུས་ཚད་མེད་ན། སྨན་བཏང་བས་ནད་པ་ལ་ཕན་ཐོགས་ཆུང་ཞིང་། ནད་པ་ལ་ཕན་ཐོགས་མེད་ན། སྨན་དང་སྨན་པ་ཡང་དགོས་པ་མེད་པ་ལྟ་བུར་གྱུར་པས། སྨན་རྫས་དང་སྨན་སྦྱོར་གྱི་སྤུས་ཚད་ལ་ངེས་པར་དུ་དོ་སྣང་བྱེད་དགོས་སོ།།

  • ལེ་ཚན་སྔོན་མ།:བོད་ཀྱི་གསོ་དཔྱད་ཀྱི་ཐོག་མའི་འབྱུང་ཁུངས།
  • ལེ་ཚན་རྗེས་མ།:གསོ་བ་རིག་པའི་སྐོར་གྱི་དྲི་བ་དྲིས་ལན་འོས་སྦྱོར།