དར་མདོ་རྡོ་རྗེ་བྲག་དགོན་པའི་བསྟན་བདག་སྐུ་ཞབས་བུ་ཕྲུག་གམ་འཇིགས་མེད་དབང་རྒྱལ་རྡོ་རྗེའི་ཞལ་ནས།དར་མདོའི་གྲོང་གི་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱབ་རི་ལ་ཨ་ལ་འབོ་སྒང་ཞེས་འབོད། རི་བོ་དེ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་གནས་རི།བྱང་ཤར་གྱི་གཡོན་རི་ལ་འཛོམས་བྲག་ཅེས་འབོད། རི་བོ་དེ་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེའི་གནས་རི།ཤར་ལྷོའི་མདུན་རི་ལ་ལྷ་མོ་རྩེའམ་ལ་མོ་རྩེ་ཞེས་འབོད། རི་བོ་དེ་འཇམ་དབྱངས་ཀྱི་གནས་རི་ཡིན།ཞེས་གསུངས་པས། འཕགས་པ་རིགས་གསུམ་མགོན་པོའི་གནས་རི་ཡིན་པར་བསྟན་ཏོ།།
དུས་རབས་བཅོ་ལྔ་པའི་ནང་མི་ཉག་འཇམ་དབྱངས་གྲགས་པས་མཛད་པའི《དར་རྩེ་ལྷ་མོ་བསང་མཆོད་འདོད་དོན་ལྷུན་གྲུབ་མ》ལས། ཀྱེེ། མ་མོ་མཁའ་འགྲོ་གནས་མཆོག་དམ་པ་ལྷ་མོ་རྩེ།།དེ་ལ་གནས་པའི་ལྷ་མོ་སྨན་ཆེད་བརྒྱད།། ཞི་བའི་ཚུལ་དུ་བཞུགས་ཙམ་ནས། །ནམ་མཁའ་འཇའ་ཚོན་གུར་ཁང་ནས། །ལྷ་མོ་མང་པོའི་འཁོར་གྱིས་བསྐོར།།འཇའ་ཚོན་འོད་འབར་ཁྱུག་སེ་ཁྱུག། དྲག་པོའི་ཚུལ་དུ་བཞུགས་ཙམ་ནས། །གཡུ་འབྲུག་སྔོན་མོ་ཆིབས་སུ་བཅིབས། །བཀའ་བློན་ཆེན་པོ་བརྒྱད་ཀྱིས་བསྐོར།།ཕྱག་ན་བ་དན་ཁྲ་བོ་ཕྱར། །བཀྲ་གསལ་མེ་ཏོག་ཀུན་ཀྱིས་བསྟོད། །ལྷ་མོ་གླིང་འབུད་སི་ལི་ལི། །སྒྲུབ་ཁང་འདི་རུ་སྤྱན་འདྲེན་ན། །ཐང་ཅིག་ཡུད་ཙམ་བཞུགས་སུ་གསོལ།།དྲི་ཞིམ་གསུར་གྱིས་ཐུགས་དམ་བསྐང་། །ཁྱེད་ལ་མཆོད་པ་འབུལ་བ་ནི། །རིན་ཆེན་བཤོས་བུ་རྩེ་ལྔ་ལས།།དཀར་གསུམ་མཆོད་པ་བརྒྱད་ཀྱིས་བསྐོར།།འདོད་ཡོན་ལྔ་ཡི་མཆོད་པ་འབུལ། །རྒྱུ་ནི་རྩི་ཏོག་མར་ལས་གྲུབ།།མར་གྱི་བྱ་ཕོ་མདངས་ལྡན་དང་། །དར་སྣ་རིན་ཆེན་ལྔ་ཡིས་བརྒྱན། །དར་རྩེ་ལྷ་མོ་མཆེད་བརྒྱད་སོགས།།ལྷ་ཆེན་བརྒྱད་དང་ཀླུ་ཆེན་བརྒྱད། །གཟའ་ཆེན་བརྒྱད་དང་ཕྱོགས་སྐྱོང་བཅུ། །རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་སྡེ་བཞི་དང་། །རྒྱུ་སྐར་ཉི་ཤུ་རྩ་བརྒྱད་ལ། །དྲི་ཞིམ་གསུར་གྱིས་མཆོད་པར་འབུལ། །ཁྱེད་ལ་འཕྲིན་ལས་བཅོལ་བ་ནི།།བདག་དང་ཡོན་བདག་འཁོར་བཅས་ལ། །མི་གྲངས་གྲོལ་ལ་ཕྱུགས་རྩི་འཕེལ། །ཚེ་དང་བསོད་ནམས་འཕེལ་བ་དང་། །མཆོག་དང་ཐུན་མོང་དངོས་གྲུབ་སྩོལ། །མི་མཐུན་རྐྱེན་དང་བར་ཆད་སོལ། །དགྲ་བགེགས་གདུག་རྩུབ་ཞི་བར་མཛོད། བཅོལ་བའི་འཕྲིན་ལས་འགྲུབ་པར་མཛོད། །འཇམ་དབྱངས་གྲགས་པས་མཛད་པའི་ལྷ་མོ་རྩེ་བསང་མཆོད་རྫོགས་སོ།།①ཞེས་གསུངས་པས།ལྷ་མོ་སྨན་ཆེད་བརྒྱད་ཀྱི་གནས་ཡིན་པར་བསྟན་ཏོ། །
དུས་རབས་བཅུ་དྲུག་པའི་ནང་རིན་སྤུངས་པ་ངག་དབང་འཇིགས་གྲགས་ཀྱིས་མཛད་པའི《ས་པཎ་གྱི་རྟོགས་བརྗོད་སྐལ་བཟང་ལེགས་ལམ》ལས་ལྡེབ༡༩༧ན།དེ་ནས་ཤར་གྱི་ལ་མོ་མཆེད་ལྔ་པ།།དྲི་མེད་ཁ་བ་འབར་འདྲའི་གོས་ཅན་རྩེས།།མི་ཟད་ནམ་མཁའ་མཛོད་ཀྱི་སྤྲིན་བསྐུལ་བའི།།རིན་ཆེན་ཆར་གྱི་ཆུ་བཞིན་མཚོ་ལྔས་བརྒྱན།།འཇུག་ངོགས་དེ་ན་གནོད་སྦྱིན་ཆེ་རྣམས་ཀྱིས།།ནོར་འདོད་ཀུན་གྱི་ལག་པ་འདོད་འཇོའི་རྫིང་།།བཅས་པའི་དཔལ་དང་འབྱོར་བ་ཐུན་མོང་དུ།།བཞད་སྒྲས་འཛམ་གླིང་གང་བའི་དར་རྩེ་མདོ།།②ཞེས་གསུངས་པས།དར་མདོའི་ཤར་གྱི་རི་བོ་ལྷ་མོ་རྩེ་དེ་ལ་རི་ཕྲན་ནམ་རྩེ་མོ་ལྔ་ཡིས་བསྐོར་བ་དང་།མཚོ་ཕྲན་ལྔ་དང་། གངས་དང་སྤྲིན་དཀར་གྱིས་བརྒྱན་པའི་རི་བོ་ཁྱད་འཕགས་ཅན་ཞིག་ཡིན་པར་བསྟན་ཏོ། །
དུས་རབས་བཅོ་ལྔ་པའི་ནང་མི་ཉག་འཇམ་དབྱངས་གྲགས་པས་མཛད་པའི《རྣམ་ཐར་གཞན་ལ་ཕན་པའི་ཉི་མའི་འོད་ཟེར》ལས་ལྡེབ༥༠ན།མཁའ་འགྲོ་ཕོ་བྲང་ལ་མོ་རྩེར་ཕྱིན་ནས….ཞེས་པ་དང་།ཡང་ལྡེབ་༡༨༥ན།མཁའ་འགྲོ་ཕོ་བྲང་ལ་མོ་རྩེར་ཤིང་གི་བང་ཁང་ཡང་དག་པ་དཔོན་གྲགས་པ་རྒྱལ་མཚན་ལ་སོགས་པའི་དར་རྩེ་མདོ་སྤྱིས་བཟོས་ནས་ཁོ་བོ་ལ་ཕུལ…ཞེས་པ་དང་།ཡང་ལྡེབ༢༠༣ན།སླར་ཡང་ལ་མོ་རྩེར་རུ་ཕྱིན་པ….ཞེས་པ་དང་།ཡང་ལྡེབ་༢༡༢ན།དར་རྩེ་མདོ་བས་བསུ་བ་བྱུང་ནས་ཚོང་འདུས་ཆེན་མོར་ཉིན་གཉིས་ལ་ཆོས་གནང་དགོས་ཞུས་པ་ལ། དེ་བཞིན་བྱེད་བྱས་ནས་ཚོགས་འདུས་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པའི་སྒང་དུ་ཚོགས་ཁྲིམས་བྱས་ཏེ་ཉི་མ་གཉིས་ལ་དཀོན་བརྩེགས་ཆོས་ཐུན་གཅིག། འདུལ་བ་ལུང་ཐུན་གཅིག།རྒྱུད་འབུམ་གྱི་ངོ་མཚར་རབ་ཐུན་གཅིག་བཤད་ནས་མཁའ་འགྲོ་ཕོ་བྲང་ལ་མོ་རྩེའི་དབེན་གནས་སུ་ཕྱིན….ཞེས་པ་དང་།ཡང་ལྡེབ༢༧༥་ན།དེ་ནས་གནས་མཆོག་ལ་མོ་རྩེ་མཁའ་འགྲོའི་ཕོ་བྲང་དུ་སླེབས་ནས་མཚམས་ལ་བཞུགས་སོ།།③ཞེས་གསུངས་པས། ཁོང་དར་མདོའི་ལ་མོ་རྩེར་ཐེངས་མང་པོར་ཕེབས་ཏེ་མཚམས་སྒྲུབ་དང་བསྟན་འགྲོའི་དོན་མཛད་ནས་བཞུགས་པར་བསྟན་ཏོ།།
དུས་རབས་བཅུ་དྲུག་པའི་ནང་དཔའ་བོ་གཙུག་ལག་ཕྲེང་བས་མཛད་པའི《ཆོས་འབྱུང་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན》ལས།ཀརྨ་པ་སྐུ་ཕྲེང་བདུན་པ་ཆོས་གྲགས་རྒྱ་མཚོའི་རྣམ་ཐར་གྱི་སྐབས། སྨད་ཆའི་ལྡེབ༡༠༦༡ན།ཀརྨ་པ་ན་རིམ་གཉིས་ཀྱི་སློབ་མ་འགུ་ཐོམ་ཆོས་གྲགས་ཀྱིས་དར་རྩེ་མདོར་སྤྱན་དྲངས་ནས་བྱོན་ཚེ།སློབ་དཔོན་བསོད་རྩེ་སོགས་སྐྱ་སེར་མང་པོས་མདོ་སྨད་ཀྱི་གཞི་བདག་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བསུ་བར་དངོས་སུ་མཐོང་།དངོས་སུའང་ནམ་མཁའ་ལ་རོལ་མོའི་སྒྲ་གྲགས།གངས་ཆུ་འགྲམ་དུ་སྒར་ཕེབས།མི་ཆེན་གྲགས་པ་རྒྱལ་མཚན་སོགས་དར་རྩེ་མདོ་པ་དང་འགུ་ཐོམ་གྱི་ལྷ་སྡེ་མི་སྡེ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མཆོད་སྤྲིན་མཐའ་ཡས་པས་མཆོད།དེར་སློབ་དཔོན་བསོད་རྩེས་དྲུང་བསྟན་པའི་བདག་པོར་མཐོང་།ཡང་བླ་མའི་རྣལ་འབྱོར་བསྒོམས་པས་སྤྱི་བོར་འོད་སྔོན་པོ་བྱོན་ཏེ་རྡོ་རྗེ་འཆང་དུ་གྱུར་པ་མཐོང་།རྒྱལ་རོང་པ་བླ་མ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་ཐོག་མར་རྡོ་རྗེ་རྣལ་འབྱོར་མའི་སྐུ་རི་ཙམ་པ་དང་།གསེར་གྱི་རྡོ་རྗེ་འབའ་ཞིག་གི་ཁྲི་ལ་ཐུབ་པ་ཆེན་པོར་བཞུགས་པ་མཐོང་།དེར་སླེབས་ནས་ཟླ་བ་གསུམ་སོང་བ་ཕྱིན་གཞན་གྱིས་ཕུད་མཆོད་བྱས་པ་ཡན།ཁར་མངོན་སུམ་དུ་སིབ་སིབ་ཡོང་གི་འདུག་གསུང་པ་ལྟ་བུ་སྣང།གངས་ཆུ་འགྲམ་དུ་ཆོས་གསུངས་པ་ལྕགས་ཟབ་པས་མི་ཆེན་གྱིས་ཐོས་ཤིང་སྤྱན་རས་གཟིགས་ནམ་མཁའ་གང་བ་ཞིག་ཏུ་མཐོང་།གྲོང་གི་ཕྱི་རོལ་རྒྱང་རོང་ནས་ཕྱག་ནས་གནང་བ་མི་ཆེན་གྱི་ཁང་པར་ཕྱིན་ཞིང་རྟེན་གཙོའི་ཐུགས་ཀར་ཟུག།རིལ་བུ་ཁང་དུ་ཡང་མང་དུ་ཕྱིན།ལ་མོ་རྩེའི་བདེ་ཆེན་སྟེང་དུའང་རྟེན་ལ་ཕྱག་ནས་ཟུག་པ་མང་ཞིང་ཕྱི་ནས་འཐོར་བ་གཟིགས་ཁང་དུ་ཕྱིན།④ཞེས་གསུངས་པས། དར་མདོའི་གངས་ཆུའི་འགྲམ་དུ་ཕྱོགས་འདུས་ཀྱི་སྐྱ་སེར་རྣམས་ལ་ཟླ་བ་མང་པོར་ཆོས་འཁོར་བསྐོར།ཕྱུག་མོ་དགོན་པའི་མཁན་པོ་བསོད་རྩེ་དང་།རྒྱལ་རོང་བླ་མ་ཚུལ་ཁྲིམས་སོགས་སློབ་ཆེན་དག་ལ་མཐོང་སྣང་ཁྱད་པར་ཅན་བྱུང་བ་དང་།ལ་མོ་རྩེའི་བདེ་ཆེན་སྟེང་དུའང་རྟེན་ལ་ཕྱག་ནས་ཟུག་པ་བཅས་བསྟན་ཏོ།།ལྕགས་ལའི་རྒྱལ་ས་དར་རྩེ་མདོར་ཕེབས་པའི་དུས་ནི།ཀརྨ་པ་དགུང་ལོ་བཅུ་དྲུག་ས་གླང་སྤྱི་ལོ༡༤༦༩ལོར་ཡིན་ནོ།།
གོང་གི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དཔྱད་གཞི་དག་ལ་དཔག་ན།ལྷ་མོ་རྩེ་ཞེས་པ་ནི།མདུན་རིའི་རི་རྒྱུད་ཀྱི་སྤྱི་ཡི་མིང་ཡིན་པ་གསལ་པོར་རྟོགས་ནུས།རི་རྒྱུད་དེ་ལ་རི་ཕྲན་མང་པོ་ཡོད་པའི་ནང་ནས་དམངས་ཁྲོད་ཀྱིས་གདན་ཐོག་ཅེས་འབོད་པ་དེ་ལ་བདེ་ཆེན་སྟེང་ཡང་བརྗོད་ཀྱིན་ཡོད་པ་ཤིན་ཏུ་གསལ་ཏེ། གོང་གི《ཆོས་འབྱུང་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན》ལས།ལ་མོ་རྩེའི་བདེ་ཆེན་སྟེང་ཞེས་གསུངས་ཡོད་པས་སོ།།རྒྱ་ཡིག་དག་ལས་རི་བོ་དེ་ལ་རྟ་རྒྱུག་རི(跑马山)ཞེས་འབོད་ཀྱིན་འདུག།རྒྱུ་མཚན་ནི།སྐུ་ཞབས་བུ་ཕྲུག་མཆོག་གིས་གསུངས་པ་ལྟར་ན།སྔོན་ལྕགས་ལ་རྒྱལ་པོ་དང་དར་རྩེ་མདོ་པ་རྣམས་ཀྱིས་དབྱར་དུས་ཀྱི་སྤྲོ་གསེང་དང་གཞི་བདག་མཆོད་པའི་སྐབས་སུ།རྒྱལ་པོའི་འཁོར་བཅས་དངོས་སུ་གདན་ཐོག་ཏུ་ཕེབས་ཏེ་མཛད་སྒོ་ལ་རོལ་ཞིང་། དར་མདོའི་གྲོང་གི་ལྷོ་ནུབ་གངས་ཆུ་ཟམ་པའི(公主桥)མདུན་ཐད་ཀྱི་ལུང་མདའ་ནས་གདན་ཐོག་བར་ལོ་ལྟར་རྟ་རྒྱུག་བྱེད་པའི་སྲོལ་ཡོད་པས།རྒྱ་རིགས་དག་གིས་དེ་ལྟར་བཏགས་པ་ཡིན་གསུངས།དེ་ལྟར་ན་རྒྱའི་མིང་དེ་གདན་སྟེང་ལ་བརྟེན་ནས་བྱུང་བར་མངོན།འོན་ཀྱང་དེང་སྐབས་ལྷ་མོ་རྩེའི་སྤྱི་ཡི་མིང་ལ་ཡང་དེ་ལྟར་འབོད་ཀྱིན་འདུག་གོ།།
ལྷ་མོ་རྩེའི་རི་རྒྱུད་འདི་ལ་རི་ཕྲན་མང་ཞིང་།རི་བོ་མཐོ་བ་རྣམས་ཀྱི་རྩེ་མོར་གངས་དང་།དམའ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཕྱོགས་དང་ཕྱོགས་མཚམས་ཀུན་ཏུ་རྩི་ཤིང་དང་སྤང་ལྗང་གིས་ཁྱབ་པ།མཚོ་དང་མཚེའུ་དང་། རི་དྭགས་དང་བྱ་རིགས་མང་པོར་གནས་པ། རི་བོ་སོ་སོ་ནས་ཆུ་ཡི་རྒྱུན་ཕྱོགས་ཀུན་ཏུ་འབབ་པ་སོགས་རི་རྒྱུད་ངོ་མཚར་ཅན་ཞིག་ཡིན་ནོ། །
གཡོན་རི་འཛོམས་བྲག། རི་དེ་ལ་རྒྱས་གོ་ཏ་ཤན(郭达山)ཞེས་འབོད་ཀྱིན་འདུག།རྒྱུ་མཚན་ནི།སྤྱི་ལོ220-265་ལོའི་སྐབས་སུ་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་ཁམས་གསུམ་གྱི་ཡ་གྱལ་སི་ཁྲོན་ཁྲིན་ཏུའུའི་བདག་པོ་ཀྲུའུ་གོ་ལིང(诸葛亮)གི་དམག་དཔོན་ཀོ་ཏཱ(郭达将军)ཞེས་འབོད་པས་ཁྱུང་ལུང(邛崃)ནས་མདའ་འཕངས་ཏེ་དར་མདོ་འཛོམས་བྲག་རི་ལ་བབས་པའི་གཏམ་རྒྱུད་དང་སྦྱར་ནས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ།།
རྒྱབ་རི་ཨ་ལ་འབོ་སྒང་།རི་དེ་ལ་རྒྱས་ཙི་ཨུར་ཕོ(子儿坡)ཞེས་འབོད་ཀྱིན་འདུག།རྒྱུ་མཚན་ནི།རྒྱབ་རི་ཨ་ལ་འབོ་སྒང་གི་རི་རྒྱུད་ཀྱི་བྱེ་བྲག་གཟི་རི་ཕུག་ཅེས་པའི་རི་ཕྲན་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་བྱུང་བ་ཡིན་ནོ།། ། ཟུར་མཆན། ①ལ་མོ་རྩེ་དགོན་པ་དང་རྡོ་རྗེ་བྲག་དགོན་པ་ན་བཞུགས། ②སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། སྤྱི་ལོ༡༩༨༥ལོའི་ཟླ་བ༧པ།
③ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་།སྤྱི་ལོ༢༠༠༥ལོའི་ཟླ་བ༩པ། ④མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། སྤྱི་ལོ༡༩༨༦ལོའི་ཟླ་བ༦པ།