གཉིས།ལོ་ལྔ་ཚན་བཅུ་གཉིས་པའི་དུས་སྐབས་དམིགས་ཚད་དང་ལས་འགན་གཙོ་བོ།
     《རྒྱལ་དམངས་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་གོང་དུ་སྤེལ་བའི་ལོ་ལྔ་ཚན་བཅུ་གཉིས་པའི་འཆར་འགོད་གཏན་འབེབས་བྱ་རྒྱུའི་སྐོར་གྱི་ཀྲུང་གུང་ཀྲུང་དབྱང་གི་གྲོས་འགོ》ལ་གཞིགས་ཏེ་ང་ཚོས《རྒྱལ་དམངས་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་གོང་དུ་སྤེལ་བའི་ལོ་ལྔ་ཚན་བཅུ་གཉིས་པའི་འཆར་འགོད་གྱི་རྩ་གནད་（མ་ཟིན）》བཟོ་འགོད་བྱས་ནས་ཚོགས་ཆེན་ལ་གྲོས་ཞིབ་གནང་བྱ་འབུལ་རྒྱུ་ཡིན།
     ལོ་ལྔ་ཚན་བཅུ་གཉིས་པ་ནི་འབྱོར་འབྲིང་སྤྱི་ཚོགས་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པའི་འགག་རྩའི་དུས་སྐབས་ཡིན་ཞིང་།བསྒྱུར་བཅོས་སྒོ་འབྱེད་གཏིང་ཟབ་ཏུ་སྤེལ་བ་དང་།དཔལ་འབྱོར་གོང་དུ་སྤེལ་སྟངས་ཇེ་མགྱོགས་སུ་བསྒྱུར་བའི་འགག་སྒྲོལ་དུས་སྐབས་ཡིན།རྒྱལ་སྤྱིའི་ཆ་ནས་བལྟས་ན།འཛམ་གླིང་སྣེ་མང་ཅན་དང་དཔལ་འབྱོར་གོ་ལ་ཧྲིལ་པོ་ཅན་དུ་འཕེལ་རྒྱས་གཏིང་ཟབ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད་པས།ཞི་བདེ་དང་།འཕེལ་རྒྱས།མཉམ་ལས་བཅས་ནི་སྔར་བཞིན་དུས་རབས་ཀྱི་འཕེལ་ཕྱོགས་གཙོ་བོ་རེད།རྒྱལ་སྤྱིའི་དངུལ་རྩའི་ཉམས་ཉེན་གྱི་ཤན་ཤུགས་གཏིང་ཟབ་ཅིང་རྒྱུན་རིང་བ་དང་།འཛམ་གླིང་གི་དཔལ་འབྱོར་གྲུབ་ཚུལ་སྙོམས་སྒྲིག་ཇེ་མགྱོགས་སུ་གྱུར་ཅིང་།གོ་ལ་ཧྲིལ་པོའི་དཔལ་འབྱོར་བཅོས་སྐྱོང་གི་རྐྱེན་སྲོལ་ལ་འགྱུར་ལྡོག་གཏིང་ཟབ་འབྱུང་བཞིན་ཡོད།ཚན་རྩལ་གསར་སྐྲུན་དང་ཐོན་ལས་རིགས་བསྒྱུར་འགག་སྒྲོལ་བྱེད་གྲངས་ཡོད།འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བཞིན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་སྤྱི་དང་ལྷག་པར་དུ་གསར་དར་ཚོང་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྤྱིའི་སྟོབས་ཤུགས་རྒྱས་པའི་དུས་རིམ་དུ་སླེབས་ཡོད།རྒྱལ་ནང་གི་ཆ་ནས་བལྟས་ན།རང་རྒྱལ་གོང་དུ་འཕེལ་བའི་ཆ་རྐྱེན་བཟང་པོ་དང་ཡུན་རིང་བཟང་ཕྱོགས་སུ་འཕེལ་བའི་རྣམ་པར་འགྱུར་ལྡོག་བྱུང་མེད།བཟོ་ལས་ཅན་དང་།བརྡ་འཕྲིན་ཅན།གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་ཅན།ཚོང་ར་ཅན།རྒྱལ་སྤྱི་ཅན་བཅས་སུ་འཕེལ་རྒྱས་གཏིང་ཟབ་བྱུང་བ་དང་།ཚོང་རའི་མི་མངོན་པའི་དགོས་མཁོ་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བ།མ་དངུལ་འདོན་སྤྲོད་འདང་ལྷག་ཡོད་པ་དང་།ཚན་རྩལ་དང་སློབ་གསོའི་ཆུ་ཚད་སྤྱི་ཡོངས་ནས་གོང་འཕེལ།ངལ་རྩོལ་པའི་བྱང་ཚད་ཇེ་མཐོར་གྱུར་པ།རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་བཀོད་ཉིན་རེ་བཞིན་འཐུས་ཚང་དུ་གྱུར་པ།སྤྱི་ཁོག་སྙོམས་སྒྲིག་དང་འགྲན་སློང་གལ་ཆེན་ལ་ཁ་གཏད་འཇལ་བའི་སྲིད་གཞུང་གི་ནུས་པ་མངོན་གསལ་ཇེ་ཆེར་ཕྱིན་ཡོད།སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་རྣམ་པ་བརྟན་སྲུང་རྒྱུན་འཛིན་ཐུབ་ཡོད།རྒྱལ་སྤྱི་རྒྱལ་ནང་གི་གནས་བབ་ལ་ཕྱོགས་བསྡུས་ཐོག་ནས་བརྡར་ཤ་བཅད་ན།རང་རྒྱལ་གྱི་འཕེལ་རྒྱས་ནི་སྔར་བཞིན་རེ་ལྟོས་ཆེན་པོ་ཡོད་པའི་འཐབ་ཇུས་ཀྱི་གོ་སྐབས་གལ་ཆེན་གྱི་དུས་རིམ་དུ་གནས་ཡོད།
     ང་ཚོས་ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་དར་ཆ་རླབས་པོ་ཆེ་མཐོན་པོར་བསྒྲེངས་ཤིང་།ཏེང་་ཞའོ་ཕིང་གི་རིགས་པའི་གཞུང་ལུགས་དང་“མཚོན་བྱེད་གསུམ”གྱི་དགོངས་དོན་གལ་ཆེན་སློབ་སྟོན་དུ་འཛིན་པ་དང་།ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་འཕེལ་རྒྱས་ལྟ་བ་ལག་བསྟར་དང་དོན་འཁྱོལ་གཏིང་ཟབ་བྱས་ཏེ་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་གི་གནས་བབ་གསར་པ་དང་འགྱུར་ལྡོག་གསར་པར་འཚམ་པར་བྱེད་པ་དང་།མི་རིགས་ཁག་གི་མི་དམངས་སྔར་བས་བདེ་སྐྱིད་ལྡན་པའི་འཚོ་བར་རོལ་འདོད་ཀྱི་འདུན་པ་གསར་པ་དང་མཐུན་པར་བྱེད་པ།ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་འཕེལ་རྒྱས་བརྗོད་བྱ་གཙོ་བོར་བྱེད་པ་དང་།དཔལ་འབྱོར་གོང་དུ་སྤེལ་སྟངས་མགྱོགས་སུ་གཏོང་བ་གཙོ་བོར་བྱེད་པ།བསྒྱུར་བཅོས་སྒོ་འབྱེད་གཏིང་ཟབ་དང་།དམངས་འཚོ་འགན་སྲུང་དང་ལེགས་བཅོས།རྒྱལ་སྤྱིའི་དངུལ་རྩའི་ཉམས་ཉེན་གྱི་གནོད་པར་ཁ་གཏད་འཇལ་བའི་གྲུབ་འབྲས་སྲ་བརྟན་དང་རྒྱ་བསྐྱེད།དཔལ་འབྱོར་ཡུན་རིང་བརྟན་ལྷིང་ངང་འཕེལ་རྒྱས་མགྱོགས་ཙམ་ཡོང་བ་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཆམ་མཐུན་བརྟན་ལྷིང་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་བཅས་བྱས་ཏེ་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་འབྱོར་འབྲིང་གི་སྤྱི་ཚོགས་འཛུགས་སྐྱོང་བྱེད་པར་ཐག་གཅོད་རང་བཞིན་གྱི་དོན་སྙིང་ལྡན་པའི་རྨང་གཞི་འདིང་དགོས།
     —ང་ཚོས་དཔལ་འབྱོར་གོང་སྤེལ་ཡང་བསྐྱར་སྐས་རིམ་གསར་པར་སླེབས་པའི་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས།སླད་ཕྱིན་གྱི་ལོ་ལྔའི་ནང་རང་རྒྱལ་གྱི་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ཡོང་བའི་སྔོན་དཔག་གི་དམིགས་འབེན་ནི་སྤུས་ཚད་དང་ཕན་འབྲས་མངོན་གསལ་ཇེ་མཐོར་གཏོང་བའི་རྨང་གཞིའི་ཐོག་ལོ་རེར་ཆ་སྙོམས་བརྒྱ་ཆ7འཕར་བར་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཡིན།2010ལོའི་རིན་གོང་ལྟར་བརྩིས་ན།2015ལོར་རྒྱལ་ནང་གི་ཐོན་སྐྱེད་རིན་ཐང་བསྡོམས་འབོར་སྒོར་དུང་ཕྱུར་ཁྲི55ལས་བརྒལ་རྒྱུ་རེད།སྤྱི་ཁོག་སྙོམས་སྒྲིག་ལ་མུ་མཐུད་ཤུགས་སྣོན་དང་ལེགས་བཅོས་བྱེད་པ་དང་།རིན་གོང་གི་སྤྱིའི་ཆུ་ཚད་གཞི་རྩའི་ཐོག་བརྟན་སྲུང་བྱེད་པའི་ཐོག་ནས་དུས་ཐུང་གི་སྙོམས་སྒྲིག་སྲིད་ཇུས་དང་་ཡུན་རིང་གི་གོང་སྤེལ་སྲིད་ཇུས་ཟུང་འབྲེལ་དམ་ཟབ་བྱས་ཏེ་ནང་མཁོ་རྒྱ་བསྐྱེད་པའི་འཐབ་ཇུས་ལག་བསྟར་རྒྱུན་འཁྱོངས་དང་།རང་རྒྱལ་གྱི་ནང་མཁོའི་གཏིང་ཤུགས་ཆེན་པོ་སྔོག་འདོན་གང་ལེགས་བྱས་ཏེ་འཛད་སྤྱོད་དང་།མ་དངུལ་འཇོག་པ།ཕྱིར་གཏོང་བཅས་ཀྱིས་མཐུན་སྦྱོར་ངང་དཔལ་འབྱོར་གོང་དུ་འཕེལ་བར་བྱེད་པའི་རྣམ་པ་གསར་པ་ཇེ་མགྱོགས་ཆགས་པར་བྱ་དགོས།
     — ང་ཚོས་དཔལ་འབྱོར་གོང་དུ་སྤེལ་སྟངས་དང་དཔལ་འབྱོར་གྲུབ་ཚུལ་སྙོམས་སྒྲིག་ཇེ་མགྱོགས་སུ་བྱ་དགོས།ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོད་ལྡན་པའི་གསར་དར་བཟོ་ལས་ཅན་གྱི་བགྲོད་ལམ་དུ་སྐྱོད་རྒྱུ་མཐའ་འཁྱོངས་དང་།བརྡ་འཕྲིན་ཅན་དང་བཟོ་ལས་ཅན་མཉམ་འདྲེས་གཏིང་ཟབ་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད།བཟོ་སྐྲུན་ལས་རིགས་བསྒྱུར་བཀོད་གནས་སྤོར།འཐབ་ཇུས་ཀྱི་རང་བཞིན་པའི་གསར་དར་ཐོན་ལས་སྐྱེད་སྲིད་དང་གོང་སྤེལ།ཞབས་ཞུའི་ལས་རིགས་འཕེལ་རྒྱས་གང་མགྱོགས།རྒྱལ་ནང་གི་ཐོན་སྐྱེད་རིན་ཐང་བསྡོམས་འབོར་ཁྲོད་ཀྱི་ཞབས་ཞུའི་ལས་རིགས་ཀྱི་གནས་ཐང་འཕར་ཚད་ཀྱི་བསྡུར་ཚད་བརྒྱ་ཆའི་གཞི་གྲངས4ཇེ་མཐོར་འགྲོ་བར་བྱ་དགོས།དགེ་མཚན་ལྡན་ཞིང་བརྟན་པོའི་སྒོ་ནས་གྲོང་རྡལ་ཅན་དུ་སྐུལ་སྤེལ་གཏོང་བ་དང་།གྲོང་རྡལ་ཅན་དུ་འགྱུར་ཚད་བརྒྱ་ཆ47.5ནས་བརྒྱ་ཆ51.5བར་མཐོ་རུ་བཏང་སྟེ།གྲོང་ཁྱེར་ཅན་གྱི་བཀོད་པ་དང་ཆགས་ཚུལ་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་བ།གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་ཅན་གྱི་སྤུས་ཚད་དང་ཆུ་ཚད་རྒྱུན་མ་ཆད་པར་མཐོ་རུ་གཏོང་དགོས།རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་བཀོད་འཛུགས་སྐྱོང་བྱེད་ཤུགས་མུ་མཐུད་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་དང་།དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་རྨང་གཞི་ཇེ་བརྟན་དུ་གཏོང་དགོས།དེང་རབས་ཀྱི་ཞིང་ལས་གོང་འཕེལ་ཤུགས་ཆེན་བཏང་ནང་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་གྱི་གྲོང་གསེབ་གསར་པ་འཛུགས་སྐྲུན་ཇེ་མགྱོགས་སུ་བྱ་དགོས།སཁོངས་གོང་སྤེལ་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་འཐབ་ཇུས་དང་གཙོ་ནུས་ཐོན་ཁུལ་གྱི་འཐབ་ཇུས་དོན་འཁྱོལ་གཏིང་ཟབ་བྱས་ཏེ་གཞི་རྩའི་སྤྱི་པའི་ཞབས་ཞུ་འདྲ་མཉམ་ཅན་དུ་རིམ་བཞིན་མངོན་འགྱུར་ཡོང་བར་བྱ་དགོས།གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་དང་།ས་ཁོངས་བཅས་ཕན་ཚུལ་སྤེལ་རེས་བཟང་པོ་མཉམ་འགུལ་ཡོང་བར་བྱས་ནས་ཐོན་ལས་དང་པོ་དང་།གཉིས་པ།གསུམ་པ་བཅས་མཐུན་སྦྱོར་ངང་གོང་དུ་འཕེལ་བར་བྱ་དགོས།
     —ང་ཚོས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་བྱ་གཞག་འཕེལ་རྒྱས་ཤུགས་ཆེན་གཏོང་དགོས།སློབ་གསོ་སྔོན་ལ་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུ་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ་དམངས་ཡོངས་ལ་སློབ་གསོ་ཐོབ་ཚད་བརྟན་པོའི་སྒོ་ནས་མཐོ་རུ་གཏོང་དགོས།རང་བརྟེན་གསར་གཏོད་དང་།གཙོ་གནད་མཆོང་སྐྱོད།འཕེལ་རྒྱས་ལ་རོགས་སྐྱོར།མ་འོངས་སྣེ་ཁྲིད་བཅས་ཀྱི་བྱེད་ཕྱོགས་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱས་ནས་ཚན་རྩལ་གསར་གཏོད་ཀྱི་མ་ལག་དང་རྒྱབ་སྐྱོང་ཀྱི་སྲིད་ཇུས་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་ནས་གནད་ཆེའི་ཚན་རིག་ལག་རྩལ་འགག་སྒྲོལ་བྱ་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་ཤུགས་ཆེན་གཏོང་དགོས།ཞིང་འཇུག་དང་ཚོད་ལྟའི་གྲོན་དངུལ་གཏོང་སྒོས་རྒྱལ་ནང་གི་ཐོན་སྐྱེད་རིན་ཐང་བསྡོམས་འབོར་ཁྲོད་ཀྱི་བསྡུར་ཚད་ཀྱི་བརྒྱ་ཆ་2.2ཟིན་པར་བྱས་ནས་ཚན་རྩལ་གྱི་གྲུབ་འབྲས་སྔར་ལས་ལྷག་པར་ཐོན་སྐྱེད་ནུས་ཤུགས་སུ་འགྱུར་བར་བྱ་དགོས།དེང་རབས་ཅན་དུ་འགྱུར་བའི་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་དགོས་མཁོ་དང་འཚམ་པར་བྱས་ནས་ཤེས་ལྡན་མི་སྣ་གསོ་སྐྱོང་བྱ་རྒྱུར་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་སྟེ་བྱང་ཚད་མཐོ་བའི་ཤེས་ལྡན་མི་སྣའི་དཔུང་ཁག་སྟོབས་ཆེན་ཞིག་འཛུགས་རྒྱུར་འབད་དགོས།རིག་གནས་དར་སྤེལ་བྱེད་ཤུགས་ཇེ་ཆེར་བཏང་ནས་རིག་གནས་བསྒྱུར་བཅོས་དང་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བར་མཆོང་སྐྱོད་གསར་པ་ཡོང་བར་བྱས་ཏེ་མི་དམངས་མང་ཚོགས་ཀྱི་བསམ་པ་དང་རིག་གནས་ཀྱི་དགོས་མཁོ་ཇེ་ཆེར་འགྲོ་ཚུལ་བསྐོང་ཐུབ་པ་བྱ་དགོས་པ་དང་།ལུས་རྩལ་བྱ་གཞག་འཕེལ་རྒྱས་ཤུགས་ཆེན་གཏོང་དགོས།སྨན་བཅོས་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་སྒྲིག་སྲོལ་བསྒྱུར་བཅོས་སྔར་ལས་གཏིང་ཟབ་བྱས་ནས་མ་མཐའི་སྨན་བཅོས་འཕྲོད་བསྟེན་ལམ་ལུགས་འཐུས་ཚང་བཟོ་ཏེ་མི་རྣམས་ཀྱིས་མ་མཐའི་སྨན་བཅོས་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་ཞབས་ཞུ་ལོངས་སྤྱོད་ཐུབ་པའི་དམིགས་ཚད་མངོན་འགྱུར་གང་མགྱོགས་ཡོང་བར་བྱ་དགོས།སྤྱི་ཚོགས་དོ་དམ་གྱི་སྒྲིག་སྲོལ་དང་ཀྱེད་སྲོལ་གསར་གཏོད་དང་།སྤྱི་ཚོགས་དོ་དམ་བྱེད་པའི་བཅའ་ཁྲིམས་དང་།སྒྲིག་སྲོལ།ནུས་པ་བཅས་ཆེ་རུ་བཏང་ནས་སྤྱི་ཚོགས་གསོན་ཤུགས་ཀྱིས་ཁེངས་ཤིང་འཆམ་མཐུན་བརྟན་ལྷིང་ཡོང་བའི་འགན་ལེན་བྱ་དགོས།
     —ང་ཚོས་ཐོན་ཁུངས་གྲོན་ཆུང་དང་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོང་ཏན་ཏིག་བྱ་དགོས།གནམ་གཤིས་ཀྱི་འགྱུར་ལྡོག་ལ་ཁ་གཏད་ཧུར་ཐག་འཇལ་བ་དང་།ཐོན་ཁུངས་གྲོན་ཆུང་དང་དོ་དམ་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་སྟེ་ཐོན་ཁུངས་འགན་སྲུང་བྱེད་ནུས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་དང་།རྨོ་ཞིང་སྲུང་ཤུགས་དང་།ཁོར་ཡུག་སྲུང་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ།སྐྱེ་ཁམས་ལེགས་སྐྱོང་དང་གནོད་འགོག་གེགས་སེལ་གྱི་མ་ལག་ལེགས་སྐྱོང་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་བཅས་བྱས་ནས་རྒྱུན་མཐུད་ངང་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་ནུས་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་ཆེ་རུ་འགྲོ་བར་བྱ་དགོས།སྤྱོད་ཐེངས་གཅིག་གི་ནུས་ཁུངས་ཟད་གྲོན་ནང་རྡོ་སོལ་རྫས་འགྱུར་མ་ཡིན་པའི་ནུས་ཁུངས་ཀྱིས་བསྡུར་ཚད་ཟིན་གྲངས་བརྒྱ་ཆ11.4བར་འཕར་བར་བྱ་རྒྱུ་དང་།རྒྱལ་ནང་གི་ཐོན་སྐྱེད་རིན་ཐང་བསྡོམས་འབོར་གྱི་རྩིས་གཞིའི་ནུས་གྲོན་དང་དབྱང་གཉིས་ཐན་འགྱུར་འབུད་ཚད་སོ་སོར་བརྒྱ་ཆ16དང་བརྒྱ་ཆ17ཉུང་དུ་གཏོང་རྒྱུ།སྦགས་བཙོག་དངོས་རིགས་གཙོ་བོ་ཕྱིར་འབུད་བྱེད་འབོར་བརྒྱ་ཆ8ནས10བར་ཉུང་དུ་གཏོང་རྒྱུ།ནགས་ཚལ་གསོག་གྲངས་སྨི་གྲུ་བཞི་ལྷག་པ་དུང་ཕྱུར6འཕར་བརབྱས་ནས་ནགས་ཚལ་ཁེབས་ཚད་བརྒྱ་ཆ21.66ཟིན་པར་བྱ་རྒྱུ།ཆུ་བེད་རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་བཀོད་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་ཏན་ཏིག་བཏང་ནས་གཙང་པོ་དང་ཆུ་བོ་ཆེ་རིགས་ཀྱི་ཆུ་ཕྲན་གལ་ཆེན་དང་།མཚོ་མཚེའུ།གཙང་པོ་འབྲིང་ཆུང་བཅས་བཅོས་སྐྱོང་ལ་སྐུལ་འདེད་བཏང་སྟེ་རྨང་གཞིའི་ས་ཞིང་ཆུ་འདྲེན་དང་།ཆུའི་ཐོན་ཁུངས་བེད་སྤྱོད་ལུགས་མཐུན་བྱེད་པའི་ཆུ་ཚད།ཆུ་ལོག་འགོག་ནུས་བཅས་མངོན་གསལ་དོད་པོར་མཐོ་རུ་འགྲོ་བར་བྱ་དགོས།
—ང་ཚོས་མི་དམངས་ཀྱི་འཚོ་བ་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་ཡག་ཏུ་གཏོང་དགོས།ལས་ཞུགས་མང་དུ་གཏོང་རྒྱུ་དེ་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་སྔོན་འགྲོའི་དམིགས་ཚད་དུ་འཛིན་རྒྱུ་མཐའ་འཁྱོལ་བྱས་ཏེ་ངལ་རྩོལ་པ་ཡོངས་ལ་ལས་ཞུགས་ཀྱི་གོ་སྐབས་འདྲ་མཉམ་ཡོང་བར་བྱས་ཏེ་ལོ་ལྔའི་ནང་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་ལས་ཀར་ཞུགས་མི་གསར་པ་ཁྲི་4500འཕར་བར་བྱ་རྒྱུ།རྩོལ་བསྟུན་ཐོབ་སྤྲོད་གཙོ་བོར་བྱེད་པ་དང་།བགོ་འགྲེམས་བྱེད་ཐངས་སྣ་ཚོགས་མཉམ་གནས་ཀྱི་བགོ་འགྲེམས་ལམ་ལུགས་མཐའ་འཁྱོམས་ཐོག་ནས་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་སྟེ་གྲོང་མིའི་ཡོང་འབབ་འཕར་སྣོན་ཡོང་བར་བྱ་རྒྱུ་དེ་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུ་དང་གཅིག་མཐུན་ཡོང་བ་དང་།ངལ་རྩོལ་གྱི་ཐོབ་ཆའི་འཕར་ཚད་དང་ངལ་རྩོལ་ཐོན་སྐྱེད་ལས་ཆོད་ཆེ་རུ་འགྲོ་ཚད་གཅིག་མཐུན་ཡོང་བར་བྱས་ནས་རྒྱལ་དམངས་ཀྱི་འབབ་བགོ་འགྲེམས་ཁྲོད་ཀྱི་གྲོང་མིའི་ཡོང་འབབ་ཀྱི་བསྡུར་ཚད་རིམ་བཞིན་མཐོ་རུ་གཏོང་རྒྱུ་བཅས་ལུགས་མཐུན་གྱི་ཡོང་འབབ་བགོ་འགྲེམས་བྱེད་སྟངས་ཆགས་པར་བྱ་རྒྱུ།གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་གྲོང་མི་མི་རེའི་ཆ་སྙོམས་ལག་ཐོག་ཡོང་འབབ་དང་གྲོང་གསེབ་ཡུལ་མི་མི་རེའི་ཡོང་འབབ་ཁེར་གཙང་ལོ་རེར་དངོས་སུ་འཕར་ཚད་ཆ་སྙོམས་བརྒྱ་ཆ་7ནས་བརྒལ་བར་བྱ་རྒྱུ།དབུལ་སྐྱོར་བྱེད་ཚད་མཐོ་རུ་བཏང་ནས་དབུལ་ཕོངས་མི་གྲངས་ཉུང་དུ་གཏོང་རྒྱུ།སྤྱི་ཚོགས་འགན་སྲུང་ལམ་ལུགས་འཐུས་ཚང་མགྱོགས་སུ་བཏང་ནས་འགན་སྲུང་གི་ཆུ་ཚད་སྔར་ལས་མཐོ་རུ་གཏོང་དགོས།གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་མ་མཐའི་རྒན་གསོ་དང་།མ་མཐའི་སྨན་བཅོས་འགན་སྲུང་ལམ་ལུགས་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་ཁེབས་པར་བྱེད་པ་དང་།གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་མ་མཐའི་སྨན་བཅོས་འགན་བཅོལ་སྣ་ཁ་གསུམ་གྱི་འགན་བཅོལ་ནང་ཞུགས་ཚད་མཐོ་རུ་འགྲོ་བ་མ་ཟད་བརྟན་པོའང་ཡོང་བར་བྱས་ཏེ་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་ཁྱབ་ཁོངས་ནང་གི་སྨན་བཅོས་འགན་བཅོལ་གྱི་ཐེབས་རྩ་སྤྲོད་ཚད་བརྒྱ་ཆ་70ཡན་བར་མཐོ་རུ་གཏོང་རྒྱུ་དང་།རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་འགན་སྲུང་ངོ་བོའི་སྡོད་ཁང་ཁེབས་ཚད་བརྒྱ་ཆ་20ཡས་མས་འཕར་བར་བྱ་དགོས།འཆར་ལྡན་བུ་བཙའི་གཞི་རྩའི་རྒྱལ་ཇུས་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་ནས་སྲིད་ཇུས་རིམ་བཞིན་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་སྟེ་མི་འབོར་རྒྱུན་རིང་དོ་མཉམ་ངང་འཕེལ་བ་དང་།མིའི་ཚེ་ཚད་ཆ་སྙོམས་ལོ་1རིང་དུ་འགྲོ་བར་བྱ་དགོས།
     —ང་ཚོས་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་བསྒྱུར་བཅོས་སྒོ་འབྱེད་ཟབ་སྤེལ་བྱ་དགོས།བསྒྱུར་བཅོས་ཀྱི་རྩེར་སོན་ཇུས་འགོད་དང་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་འཆར་འགོད་ལ་མཐོང་སྔར་ལས་ཆེན་པོ་དང་།དཔལ་འབྱོར་སྒྲིག་སྲོལ་བསྒྱུར་བཅོས་ལ་སྐུལ་འདེད་ཤུགས་ཆེན།ཆབ་སྲིད་སྒྲིག་སྲོལ་བསྒྱུར་བཅོས་ལ་སྐུལ་འདེད་ཧུར་ཐག་དང་བརྟན་པོ་བཅས་བྱ་རྒྱུ་དང་།རིག་གནས་སྒྲིག་སྲོལ་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་སྒྲིག་སྲོལ་བསྒྱུར་བཅོས་ལ་སྐུལ་འདེད་མགྱོགས་སུ་བཏང་ནས་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་ཚོང་རའི་དཔལ་འབྱོར་སྒྲིག་སྲོལ་རྒྱུན་མ་ཆད་པར་འཐུས་ཚང་ཡོང་བ་དང་།སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་དམངས་གཙོ་རྒྱ་སྐྱེད།སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་ཁྲིམས་ལུགས་འཐུས་ཚང་བཅས་བཟོས་ཏེ་སྟེང་གི་བཀོད་པ་དཔལ་འབྱོར་རྨང་གཞིའི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་འགྱུར་བར་དེ་བས་ཀྱང་འཚམ་པོ་ཡོང་བར་བྱས་ནས་ཚན་རིག་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུར་འགན་ལེན་ནུས་ལྡན་བྱ་རྒྱུ།གཞི་རྩའི་དཔལ་འབྱོར་ལམ་ལུགས་མཐའ་འཁྱོངས་བྱ་རྒྱུ་དང་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་ནས་དབང་བའི་ལམ་ལུགས་སྣ་མང་གི་དཔལ་འབྱོར་གྱིས་ཁྲིམས་མཐུན་ལྟར་ཐོན་སྐྱེད་ཀྱི་གནད་ཆེའི་རྒྱ་རྐྱེན་བེད་སྤྱོད་འདྲ་མཉམ་དང་།ཚོང་རའི་འགྲན་རྩོད་ནང་འདྲ་མཉམ་གྱིས་ཞུགས་པ།ཁྲིམས་ལུགས་ཀྱི་སྲུང་སྐྱོང་གཅིག་མཚུངས་ཡོང་བ་བཅས་ཀྱི་སྒྲིག་སྲོལ་ཁོར་ཡུག་བསྐྲུན་དགོས།ནོར་ཁྲལ་དངུལ་རྩའི་ལམ་ལུགས་བསྒྱུར་བཅོས་མགྱོགས་སུ་བཏང་ནས་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་སྟངས་བསྒྱུར་བར་ཕན་པའི་ནོར་ཁྲལ་གྱི་སྒྲིག་སྲོལ་ཧུར་ཐག་བསྐྲུན་ནས་རྩ་འཛུགས་སྣ་མང་དང་།ཞབས་ཞུའི་ལས་ཆོད་ཆེ་བ།ལྟ་སྐུལ་དོ་དམ་གཟབ་ནན།ཉེན་ཁ་ཚོད་འཛིན་ཐུབ་པ་བཅས་ཀྱི་དངུལ་རྩའི་མ་ལག་བསྐྲུན་དགོས།ཐོན་ཁུངས་རང་བཞིན་གྱི་ཐོན་རྫས་རིན་གོང་དང་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོང་གི་གྲོན་དངུལ་བསྡུ་ལེན་བྱེད་སྟངས་སྒྱུར་བཅོས་གཏིང་ཟབ་བྱས་ནས་ཁྲོམ་རའི་དགོས་མཁོ་དང་མཁོ་སྤྲོད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་སྐབས་བསྟུན་གྱིས་མཚོན་ཐུབ་པའི་འབྲེལ་བ་དང་།ཐོན་ཁུངས་དཀོན་ཚུལ་དང་ཁོར་ཡུག་གནོད་སྐྱོན་ཀྱི་མ་གནས་ལ་ཐུག་པའི་ཐོན་ཁུངས་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་ཐོན་རྫས་ཀྱི་རིན་གོང་ཆགས་སྟངས་ཀྱི་རྐྱེན་སྲོལ་གསར་འཛུགས་འཐུས་ཚང་བྱ་རྒྱུ།སྔར་ལས་ཧུར་བརྩོན་དང་རང་འགུལ་ཆེ་བའི་སྒོ་འབྱེད་ཀྱི་འཐབ་ཇུས་ལག་ལེན་བསྟར་ཏེ་རྒྱལ་སྤྱིའི་མཉམ་ལས་དང་འགྲན་རྩོད་ནང་ཞུགས་པའི་ལེགས་ཆ་གསར་པ་སྐྱེད་སྲིང་བྱས་ནས་གཉིས་ཕན་མཉམ་རྒྱལ་གྱི་སྒོ་འབྱེད་སྟངས་གསར་པ་ཆགས་པར་བྱ་དགོས།
     —སྲིད་གཞུང་གིས་རང་ངོས་བསྒྱུར་བཅོས་དང་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པར་ང་ཚོས་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་དགོས།སྲིད་གཞུང་གི་དབང་ཆ་ཡོད་དོ་ཅོག་མི་དམངས་ཀྱིས་སྤྲད་པ་ཡིན་པས།ངེས་པར་དུ་མི་དམངས་ལ་འགན་འཁུར་དགོས་པ་དང་།མི་དམངས་ཀྱི་དོན་དུ་ཁེ་ཕན་གཉེར་བ།མི་དམངས་ཀྱི་ལྟ་སྐུལ་དང་ལེན་བཅས་བྱ་དགོས།ངེས་པར་དུ་མི་དམངས་ཁྱབ་རྒྱ་ཆེ་ཤོས་སྐུལ་སློང་དང་རྩ་འཛུགས་བྱས་ཏེ་རྒྱལ་ཁབ་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ལས་དོན་ཁྲིམས་མཐུན་ལྟར་དོ་དམ་དང་།དཔལ་འབྱོར་དང་རིག་གནས་བྱ་གཞག་ལ་དོ་དམ་བྱ་དགོས།ཁྲིམས་མཐུན་ལྟར་རྒྱལ་ཁབ་སྐྱོང་བའི་གཞི་རྩའི་ཇུས་གཞི་ངེས་པར་དུ་མཐའ་འཁྱོངས།མང་ཚོགས་ཀྱི་ཁེ་ཕན་སྲུང་བའི་ཁྲིམས་ལུགས་ལེགས་སྐྱོང་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ།ཁྲིམས་མཐུན་ལྟར་སྲིད་སྐྱོང་ལ་སྐུལ་སྤེལ།ཚན་རིག་དང་མཐུན་ཞིང་དམངས་གཙོའི་ཇུས་ཐག་གཅོད་སྲོལངེས་པར་དུ་ལག་བསྟར་བྱེད་པ་དང་།སྲིད་ཇུས་དང་།ལག་བསྟར།ལྟ་སྐུལ་བཅས་གཅུན་རེས་བྱེད་ལ་ཕན་ཚུན་མཐུན་སྦྱོར་ཡང་ལྡན་པའི་འཁོར་སྐྱོད་ཀྱི་རྐྱེན་སྲོལ་འཛུགས་པ་དང་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་ནས་དབང་ཆ་ཡང་དག་སྤྱོད་པའི་འགན་ལེན་བྱ་དགོས།ངེས་པར་དུ་ལམ་ལུགས་ཀྱི་ཐོག་ནས་དབང་ཆ་གཅིག་སྡུད་ཆེ་དྲགས་ལ་གཅུན་འདོམས་ཡང་མི་ཐུབ་ཚུལ་བསྒྱུར་བ་དང་།རུལ་སུངས་ལ་ཆད་པ་གཅོད་པ་དང་སྔོནའགོག་མཐའ་གཅིག་ཏུ་བྱ་དགོས།མི་དམངས་ཀྱི་དམངས་གཙོའི་དབང་ཆ་དང་ཁྲིམས་མཐུན་ཁེ་དབང་ངེས་པར་དུ་འགན་སྲུང་བྱེད་པ་དང་།སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་དྲང་སྙོམས་དྲང་བདེན་སྲུང་སྐྱོང་བྱ་དགོས།
     མདོར་ན་འབྱུང་འགྱུར་ལོ་ལྔའི་རིང་འབད་བརྩོན་བྱས་ནས་ལོ་ལྔ་ཚན་བཅུ་གཉིས་པའི་འཆར་འགོད་ཀྱི་དམིགས་ཡུལ་ཁག་མངོན་འགྱུར་བྱས་ན།རང་རྒྱལ་གྱི་ཕྱོགས་བསྡུས་རྒྱལ་སྟོབས་ཇེ་ཆེར་འགྲོ་ངེས་དང་།མི་དམངས་ཀྱི་འཚོ་བ་ལེགས་བཅོས་ཇེ་ཆེ་ཡོང་ངེས་ཡིན་ཞིང་།རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྣམ་པར་འགྱུར་ལྡོག་སྔར་ལས་ལྷག་པ་ཡོང་ངེས་རེད།
     གསུམ།2011ལོའི་ལས་དོན།
     2011ལོ་ནི་ལོ་ལྔ་ཚན་བཅུ་གཉིས་པ་འགོ་ཚུགས་ལོ་ཡིན་པས།ད་ལོའི་ལས་དོན་ཡག་པོ་བསྒྲུབ་རྒྱུ་ནི་ལོ་ལྔ་ཚན་བཅུ་གཉིས་པའི་དམིགས་ཡུལ་གྱི་ལས་འགན་ཁག་ལེགས་འགྲུབ་བྱེད་པར་གལ་འགངས་ཆེན་པོ་རེད།འདས་ལོ་གཅིག་གི་རིང་ང་ཚོའི་ལས་དོན་ཁག་ལ་གྲུབ་འབྲས་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་ཐོབ་ཡོད།རྒྱལ་ནང་གི་ཐོན་སྐྱེད་རིན་ཐང་བསྡོམས་འབོར་བརྒྱ་ཆ་10.3འཕར་བ་དང་།གྲོང་མིའི་འཛད་སྤྱོད་རིན་གོང་འཕར་ཚད་བརྒྱ་ཆ་3.3དུ་ཚོད་འཛིན་བྱས་པ།གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་ལས་ཞུགས་ཁྲི་1168གསར་སྣོན་བྱས་པ།རྒྱལ་སྤྱིའི་གཏོང་ཡོང་གི་གནས་ཚུལ་ལེགས་སུ་ཕྲན་བུ་ཕྱིན་པ་བཅས་དེ་དག་གིས་ད་ལོའི་ལས་དོན་ཡག་པོ་བསྒྲུབ་པར་རྨང་གཞི་ཡག་པོ་གཏིང་བ་རེད།
     ད་ལོར་རང་རྒྱལ་གྱི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་གནས་བབ་སྔར་བཞིན་ཪྙོག་འཛིང་ཧ་ཅང་ཆེན་པོ་ཞིག་ཐུག་ཡོད།འཛམ་གླིང་གི་དཔལ་འབྱོར་མུ་མཐུད་ནས་ག་ལེར་སྐྱར་གསོ་ཡོང་མུས་ཡིན་རུང་སྐྱར་གསོའི་རྨང་གཞི་བརྟན་པོ་མེད།དར་རྒྱས་ཆེ་བའི་དཔལ་འབྱོར་ཐུན་མོང་ཚོགས་པའི་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་ཤུགས་ཞན་པ་དང་།ལས་ཀ་ཤོར་ཚད་ཆག་དཀའ་བ།རྒྱལ་ཁབ་འགའ་ཞིག་གི་བདག་དབང་བུན་དོན་གྱི་ཉེན་ཁའི་མངོན་མེད་གཞི་རྐྱེན་སྔར་བཞིན་སེལ་ཐུབ་མེད།འཕེལ་རྒྱས་ཆེ་བའི་དཔལ་འབྱོར་ཐུན་མོང་ཚོགས་པ་གཙོ་བོར་ལྷུག་གཏོང་གི་དངུལ་ལོར་སྲིད་ཇུས་ལག་བསྟར་སྔར་ལྷག་བྱས་པས་འཛམ་གླིང་ཡོངས་སུ་འགྲོ་རྒྱུག་རང་བཞིན་འབོར་ཆེན་འཕར་སྣོན་བྱུང་བ་དང་།རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོང་ཟོག་འབོར་ཆེན་གྱི་རིན་གོང་དང་དངུལ་ལོར་གཙོ་བོའི་གནས་ཐང་འཕར་ཆག་ཆེ་རུ་ཕྱིན་པ་དང་།གསར་དར་ཁྲོམ་རའི་མ་རྩའི་རྫུ་ལྷད་དང་དངུལ་ལོར་འགྲེམས་ཐལ་ཤོར་ཚུལ་གྱི་གནོན་ཤུགས་ཆེ་རུ་ཕྱིན་པ།སྲུང་སྐྱོང་རིང་ལུགས་མུ་མཐུད་ཤུགས་ཆེ་རུ་འགྲོ་བ།རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོང་རའི་འགྲན་རྩོད་ཛ་དྲག་ཏུ་ཕྱིན་པ།གཡོ་འགུལ་ངེས་མེད་ཀྱི་རྒྱུ་རྐྱེན་སྔར་བཞིན་མང་དུ་ཕྱིན་པ་རེད།རང་རྒྱལ་གྱི་དཔལ་འབྱོར་འཁོར་རྒྱུག་ནང་འཕྲལ་ཕུགས་ཀྱི་གནད་དོན་འགའ་ཕན་ཚུན་འདྲེས་བསྡད་པ་དང་།སྒྲིག་སྲོལ་ངོ་བོའི་འགལ་བ་དང་གྲུབ་ཆའི་ངོ་བོའི་གནད་དོན་རིམ་པ་མང་བ་དེ་དག་གིས་སྤྱི་ཁོག་སྙོམས་སྒྲིག་ཚོད་འཛིན་དཀའ་རུ་བཏང་བ་རེད།ང་ཚོས་དུས་བབ་ལ་ཚོད་དཔག་གནད་འཁེལ་བྱ་དགོས་པ་དང་།རིག་པ་དྭངས་གསལ་རྒྱུན་འཁྱོངས།ཉེན་ཟོན་གྱི་འདུ་ཤེས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ།ཉེན་ཁར་ཁ་གཏད་འཇལ་བའི་གྲ་སྒྲིག་ཡག་པོ་བྱེད་པ་བཅས་བྱ་དགོས།
     ད་ལོའི་རྒྱལ་དམངས་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་སྔོན་དཔག་གི་དམིགས་འབེན་གཙོ་བོ་ནི།རྒྱལ་ནང་གི་ཐོན་སྐྱེད་རིན་ཐང་བསྡོམས་འབོར་བརྒྱ་ཆ་8ཡས་མས་འཕར་བར་བྱ་རྒྱུ་དང་།དཔལ་འབྱོར་གྱི་གྲུབ་ཚུལ་སྔར་ལས་ལེགས་སུ་གཏོང་རྒྱུ།གྲོང་མིའི་འཛད་སྤྱོད་རིན་གོང་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་འཕར་ཚད་བརྒྱ་ཆ་4ཡས་མས་སུ་ཚོད་འཛིན་བྱ་རྒྱུ།གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་ལས་ཞུགས་མཁན་གྱི་900ཡན་གསར་སྣོན་བྱ་རྒྱུ།གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་ཐོ་བཀོད་ལས་ཀ་ཤོར་ཚད་བརྒྱ་ཆ་4.6ཡས་མས་སུ་ཚོད་འཛིན་བྱ་རྒྱུ།རྒྱལ་སྤྱིའི་གཏོང་ཡོང་གི་གནས་ཚུལ་མུ་མཐུད་ལེགས་སུ་གཏོང་རྒྱུ་ཡིན།སྤྱི་ཡོངས་ནས་བསམས་ན།དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་སྟངས་བསྒྱུར་བར་ཁོར་ཡུག་བཟང་པོ་སྐྲུན་རྒྱུ་དང་།ཕྱོགས་གང་ཅིའི་ལས་དོན་གྱི་གནད་འགག་དེ་དཔལ་འབྱོར་གྲུབ་ཚུལ་ལེགས་སྒྲིག་དང་།འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་སྤུས་ཚད་དང་ཕན་འབྲས་ཆེ་རུ་གཏོང་རྒྱུའི་ཐོག་ཏུ་སྐུལ་ཁྲིད་བྱ་རྒྱུ་དང་།ལས་ཞུགས་འཕར་སྣོན་དང་དམངས་འཚོ་ལེགས་བཅོས་དེ་བཞིན་སྤྱི་ཚོགས་འཚམ་མཐུན་ཡོང་བར་བྱ་རྒྱུ་བཅས་ཀྱི་ཐད་ལ་འཇོག་རྒྱུ་རེད།
     གོང་གསལ་གྱི་དམིགས་འབེན་མངོན་དུ་འགྱུར་བར་བྱ་དགོས་ན།སྤྱི་ཁོག་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་རྒྱུན་མཐུད་རང་བཞིན་དང་བརྟན་གནས་རང་བཞིན་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱས་ཐོགདམིགས་སའི་རང་བཞིན་དང་།སྐབས་བསྟུན་རང་བཞིན།གོ་ཆོད་རང་བཞིན་བཅས་ཆེ་རུ་བཏང་ནས་དཔལ་འབྱོར་བརྟན་པོའི་ངང་ནས་འཕེལ་རྒྱས་མགྱོགས་པོ་ཡོང་བ་དང་།དཔལ་འབྱོར་གྲུབ་ཚུལ་ལེགས་སྒྲིགདངུལ་ལོར་འགྲེམས་ཐལ་ཤོར་ཚུལ་སྔོན་དཔག་དོ་དམ་བཅས་བྱེད་པའི་འབྲེལ་བ་ཐག་གཅོད་ཡག་པོ་བྱ་དགོས་ལ་ཟོག་གོང་སྤྱི་ཡོངས་ཀྱི་ཆུ་ཚད་བརྟན་བརླིང་
ཡོང་བར་བྱ་རྒྱུ་དང་དཔལ་འབྱོར་གཡོ་འགུལ་ཆེན་པོ་མི་ཡོང་བར་དེ་བས་ཀྱང་དོ་སྣང་བྱ་དགོས།
     དགེ་མཚན་ལྡན་པའི་ནོར་སྲིད་སྲིད་ཇུས་མུ་མཐུད་ལག་ལེན་བསྟར་རྒྱུ་དང་།ནོར་སྲིད་མཚལ་ཡིག་དང་རྒྱལ་བུན་གཏོང་ཁྱོན་འོས་འཚམ་སོར་གནས་བྱ་རྒྱུ།ད་ལོ་ནོར་སྲིད་མཚལ་ཡིག་སྒོར་དུང་ཕྱུར་9000བཀོད་སྒྲིག་བྱེད་རྩིས་ཡོད།དེའི་ནང་ཀྲུང་དབྱང་ནོར་སྲིད་ཀྱི་མཚལ་ཡུག་སྒོར་དུང་ཕྱུར་7000དང་།ས་གནས་ཀྱི་ཚབ་ཏུ་མུ་མཐུད་འགྲེམས་རྒྱུའི་བུན་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་2000ཡོད་པ་མ་ཟད།དེ་རྣམས་ས་གནས་ཀྱི་སྔོན་རྩིས་ནང་བཅུག་ཡོད།མཚལ་ཡིག་གི་གཞི་རྒྱ་ལོ་གོང་མའི་སྔོན་རྩིས་ལས་སྒོར་དུང་ཕྱུར་1500ཉུང་བས།ཆད་གྲངས་ཀྱི་ཚད་བརྒྱ་ཆ་2ཡས་མས་ཆག་ཡོད།ནོར་སྲིད་གཏོང་སྒོའི་སྒྲིག་གཞི་ཇེ་ལེགས་སུ་བཏང་ནས།“ཞིང་གསུམ་”དང་།འཕེལ་རྒྱས་ཞན་ཁུལ།དམངས་འཚོ།སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་བྱ་གཞགགྲུབ་ཚུལ་ལེགས་སྒྲིགཚན་རྩལ་གསར་གཏོད་ལ་སོགས་པའི་གཏོང་སྒོ་གལ་ཆེན་རྣམས་འཕར་སྣོན་བྱ་དགོས་པ་དང་སྦྲགས།སྤྱི་བཏང་གི་གཏོང་སྒོ་རྣམས་ཉུང་དུ་བཏང་ནས་ཏང་སྲིད་ལས་ཁུངས་ཀྱི་གཞུང་ལས་ཐོག་ཁང་ལ་སོགས་པའི་ཐོག་ཁང་དང་།ཚོགས་ཁང་།འགྲུལ་ཁང་།སྣེ་ལེན་ཁང་གི་རིགས་སྐྲུན་པར་ཚོད་འཛིན་ནན་པོ་བྱ་དགོས་པ་དང་།ཕྱི་རྒྱལ་（མཚམས）ལ་སྐྱོད་འགྲོ་སོང་།རླངས་འཁོར་ཉོ་སྤྱོད་ཀྱི་འགྲོ་སོང་།གཞུང་དོན་སྣེ་ལེན་འགྲོ་སོང་ལ་སོགས་ཀྱི་གཏོང་སྒོ་རྩ་དོན་ཐོག་འཕེལ་མེད་སོར་གནས་བྱ་དགོས་པའི་ཐོག་སྲིད་འཛིན་གྱི་མ་གནས་གཅོག་གང་ཐུབ་བྱ་དགོས།སྒྲིག་གཞིའི་རང་བཞིན་གྱི་དཔྱ་ཁྲལ་མུ་མཐུད་ཆག་ཡང་གཏོང་རྒྱུ་དང་།ཁྲལ་བསྡུ་དོ་དམ་ལ་ཁྲིམས་ལྟར་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་རྒྱུ།ས་གནས་སྲིད་གཞུང་གི་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་བུ་ལོན་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་རྩིས་བཤེར་དང་།ཕྱོགས་ཚང་མར་ལྟ་སྐུལ་དོ་དམ་བྱས་ནས།ས་གནས་སྲིད་གཞུང་གི་བུན་དངུལ་བསྡུ་སྒྲུབ་གྱི་རྐྱེན་སྲོལ་ཚད་ལྡན་བཟོ་རྒྱུའི་ཞིབ་འཇུག་བྱ་དགོས།
     དངུལ་ལོར་སྲིད་ཇུས་བརྟན་པོ་ལག་ལེན་བསྟར་དགོས།སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་མ་དངུལ་བསྡུ་སྒྲུབ་བྱེད་ཁྱོན་ལུགས་མཐུན་ཞིག་སོར་གནས་བྱས་ནས།ཁྱབ་ཆེའི་དངུལ་ལོར་འཕར་བའི་དམིགས་ཚད་བརྒྱ་ཆ་16ལ་གཏན་འཁེལ་བྱ་རྒྱུ།སྤྱི་ཁོག་གི་གཟབ་ནན་སྲིད་ཇུས་སྒྲིག་གཞི་འཐུས་སྒོ་ཇེ་ཚང་དུ་བཏང་ནས།རིན་གོང་དང་གྲངས་འབོར་གྱི་ལག་ཆ་ཕྱོགས་བསྡུས་ཀྱིས་སྤྱད་དེ་དངུལ་ལོར་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་ཕན་ནུས་རང་བཞིན་ཇེ་ཆེར་གཏོང་དགོས།ཐད་ཀར་མ་དངུལ་བསྡུ་སྒྲུབ་བྱེད་པའི་བསྡུར་ཚད་མཐོ་རུ་བཏང་ནས།རྐང་དངུལ་འཛིན་ལོར།བུན་འཛིན།ཐོན་ལས་ཀྱི་ཐེབས་རྩ་ལ་སོགས་པའི་མ་དངུལ་བསྡུ་སྒྲུབ་བྱེད་ཐབས་ཀྱི་ནུས་པ་འདོན་སྤེལ་ལེགས་པར་བྱས་ཏེ།མ་དངུལ་འཇོག་བསྡུའི་རེ་བ་སྣ་རིགས་སྔར་ལས་ལེགས་པར་བསྐང་རྒྱུ།ཡིན་རྟོན་དངུལ་བུན་གཏོང་བའི་སྒྲིག་གཞི་ཇེ་ལེགས་སུ་གཏོང་གང་ཐུབ་བྱས་ནས།ཚོང་ལས་དངུལ་ཁང་གིས་ཁྱབ་ཁོངས་གཙོ་གྲས་དང་ལྷུ་ཚིགས་གཞན་གྲས་ལ་ཡིད་རྟོན་དངུལ་བུན་གྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་ཤུགས་ཇེ་ཆེར་གཏོང་བར་ཁྲིད་སྟོན་བྱས་ཏེ།“མཐོ་གཉིས་”ལས་རིགས་དང་ཐོན་ནུས་ཆེ་ཐལ་ཤོར་བའི་ལས་རིགས་ལ་དངུལ་བུན་གཏོང་བར་ཚོད་འཛིན་ནན་པོ་བྱ་རྒྱུ།མི་དམངས་ཤོག་སྒོར་གྱི་དངུལ་བརྗེས་འཛའ་ཐང་གྲུབ་སྲོལ་སྔར་བས་ལེགས་སུ་གཏོང་རྒྱུ།རྒྱལ་མཚམས་ལས་བརྒལ་བའི་མ་དངུལ་རྒྱུན་འཁོར་བྱེད་པར་ལྟ་སྐུལ་ཚོད་འཛིན་ནན་པོར་བྱས་ནས།“ཚ་དངུལ་”ནང་ཁོངས་སུ་མི་ཚུད་པར་བྱ་དགོས།རྒྱུ་ནོར་གྱི་འཇུག་དངུལ་གྲབས་གསོག་ཀྱི་མཉམ་ཉེན་ལ་དོ་དམ་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་ནས་མ་དངུལ་འཇོག་པའི་ཕན་འབྲས་ཆེ་རུ་གཏོང་དགོས།